آیه 109 سوره اعراف

قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ (109)

قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ‌: گفتند بزرگان و اشراف از قوم فرعون، إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ‌: بدرستى كه اين موسى هر آينه ساحرى است دانا و ماهر در فن سحر به حدى كه چون را اژدها سازد، و دست گندم گون را يد بيضا بيرون آرد.

سوره الأعراف «7»: آيات 107 تا 110

فَأَلْقى‌ عَصاهُ فَإِذا هِيَ ثُعْبانٌ مُبِينٌ (107) وَ نَزَعَ يَدَهُ فَإِذا هِيَ بَيْضاءُ لِلنَّاظِرِينَ (108) قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِيمٌ (109) يُرِيدُ أَنْ يُخْرِجَكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ فَما ذا تَأْمُرُونَ (110)

ترجمه‌

پس انداخت عصاى خود را پس آنگاه آن اژدهائى بود آشكار

و بيرون كشيد دستش را پس آنگاه آن نورانى بود براى نگرندگان‌

گفتند جمعى از قوم فرعون همانا اين هر آينه جادو گريست دانا

ميخواهد كه بيرون كند شما را از زمينتان پس چه دستور ميفرمائيد.

تفسير

پس از آنكه فرعون از حضرت موسى مطالبه معجزه نمود آنحضرت عصائى را كه اوصاف آن در ذيل قصّه حضرت شعيب ذكر شد و بحضرت موسى داده بود در دست داشت و بر زمين افكند ناگهان اژدهاى مهيبى شد كه لب زيرين آن بر زمين بود و لب بالاى آن بالاى كنگره قصر فرعون جاى گرفت كه ارتفاع آن هشتاد ذراع بود و چون چشم فرعون بآن اژدها افتاد و ديد از شكمش آتش بيرون مى‌آيد و بسمت‌

جلد 2 صفحه 459

او حركت ميكند خود را ملوّث نمود و امرا فرار كردند و فرياد زد اى موسى بگير او را و آنحضرت گرفت و بصورت اصليّه برگشت و گفته‌اند اين عصا را حضرت آدم از بهشت با خود آورده بود و از مواريث انبيا بود تا بحضرت شعيب رسيد و او بداماد خود حضرت موسى داد و چون ثانيا مجلس بصورت اول خود تشكيل گرديد فرعون براى آنكه مبادا معجزه اول سحر باشد طلب معجزه ديگرى نمود ناگاه حضرت موسى دست راست خود را از گريبان چپ بيرون آورد در صورتى كه سفيدى و روشنى داشت كه نور آن بر نور آفتاب غالب شد و همه حضار جمع شدند براى نظاره آن و حضرت گندم‌گون بود مايل به سبزگى و باز دست بگريبان برد و بيرون آورد بحالت اصلى و موجب مزيد تعجب و حيرت گرديد فرعون خواست تسليم شود قبطيان كه اقوام و امراء دولت او بودند گفتند اين ساحر ماهرى است و ميخواهد ما را بوسيله سحر از مملكت خودمان خارج كند و بنى اسرائيل را كه تاكنون ذليل و زير دست ما بودند بر ما مسلط نمايد پس بايد براى اين پيش آمد چاره‌جوئى كرد و مجلس شورائى تشكيل گرديد.

قال‌َ المَلَأُ مِن‌ قَوم‌ِ فِرعَون‌َ إِن‌َّ هذا لَساحِرٌ عَلِيم‌ٌ (109)

گفتند بزرگان‌ قوم‌ فرعون‌ محققا ‌اينکه‌ شخص‌ هراينه‌ جادوگريست‌ بسيار دانا.

نظر ‌به‌ اينكه‌ ‌در‌ عصر فرعون‌ سحره‌ و جادوگران‌ بسيار بودند و كارهاي‌ غريب‌ و عجيب‌ ميكردند و قوم‌ فرعون‌ ‌با‌ اينكه‌ فهميدند ‌که‌ ‌اينکه‌ عصا و بيضاء معجزه‌ ‌بود‌ و حضرت‌ موسي‌ فرستاده‌ خداوند ‌است‌ چنانچه‌ ‌در‌ حق‌ ‌آنها‌ ميفرمايد وَ جَحَدُوا بِها وَ استَيقَنَتها أَنفُسُهُم‌ نمل‌ ‌آيه‌ 13، ‌که‌ ‌اينکه‌ ‌را‌ كفر جحودي‌ ميگويند ‌مع‌ ‌ذلک‌ قال‌َ المَلَأُ مِن‌ قَوم‌ِ فِرعَون‌َ نظر ‌به‌ اينكه‌ ‌اگر‌ ايمان‌ بياورند ‌اينکه‌ دستگاه‌ سلطنتي‌ و دربار دولتي‌ و مكنت‌ و رياست‌ و تسلط ‌بر‌ بني‌ اسرائيل‌ ‌از‌ دست‌ ‌آنها‌ گرفته‌ ميشود گفتند إِن‌َّ هذا لَساحِرٌ عَلِيم‌ٌ سحر ‌در‌ شريعت‌ اسلامي‌ بلكه‌ ‌در‌ جميع‌ شرايع‌ ‌از‌ محرمات‌ و معاصي‌ بسيار بزرگ‌ ‌است‌ ‌حتي‌ دارد

(الساحر كالكافر)

(و اخر عهده‌ ‌الي‌ الاسلام‌)

و اقسام‌ زيادي‌ دارد يك‌ قسمش‌ شعبده‌ و تمويه‌ ‌است‌ ‌که‌ چيزي‌ ‌را‌ بنظر چيز ديگر مينمايد گفتند ‌که‌ حضرت‌ موسي‌ ‌عليه‌ السّلام‌ ساحر ‌است‌، و يك‌ قسم‌ تفرقه‌ ‌بين‌ زوج‌ و زوجه‌ و احداث‌ ضرر ‌است‌ ‌که‌ سحره‌ ‌در‌ زمان‌ سليمان‌ شياطين‌ مينمودند و قضاياي‌ هاروت‌ و ماروت‌، و شرح‌ و اقسام‌ سحر ‌را‌ ‌در‌ سوره‌ بقره‌ مفصلا بيان‌ كرديم‌

جلد 7 - صفحه 413

و عليم‌ صفت‌ مشبّهه‌ دلالت‌ ‌بر‌ زيادتي‌ علم‌ دارد.

(آیه 109)- مبارزه شروع می‌شود! از این بعد سخن از نخستین واکنشهای فرعون و دستگاه او در برابر دعوت موسی و معجزاتش به میان آمده است، می‌فرماید: «اطرافیان فرعون (با مشاهده اعمال خارق العاده موسی فورا وصله سحر به او بستند و) گفتند: این ساحر دانا و کهنه کار و آزموده‌ای است»! (قالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هذا لَساحِرٌ عَلِیمٌ).