آیه 103 سوره بقره

از دانشنامه‌ی اسلامی

وَلَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَيْرٌ ۖ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ

[2–103] (مشاهده آیه در سوره)


<<102 آیه 103 سوره بقره 104>>
سوره :سوره بقره (2)
جزء :1
نزول :مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

و محققا اگر ایمان آورده و پرهیزکار می‌شدند بهره‌ای که از خدا نصیب آنها می‌شد بهتر از هر چیز بود، چنانچه می‌دانستند.

و اگر آنان [از روی حقیقت] ایمان می آوردند و [از سحر و جادو] پرهیز می کردند، قطعاً پاداشی که از جانب خداست [برای آنان] بهتر بود، اگر می دانستند.

اگر آنها گرويده و پرهيزگارى كرده بودند قطعاً پاداشى [كه‌] از جانب خدا [مى‌يافتند] بهتر بود-اگر مى‌دانستند.

اگر ايمان آورده و پرهيزگار شده بودند، پاداشى كه از جانب خدا به آنها داده مى‌شد، از هر چيز ديگرى نيكوتر مى‌بود، اگر مى‌دانستند.

و اگر آنها ایمان می‌آوردند و پرهیزکاری پیشه می‌کردند، پاداشی که نزد خداست، برای آنان بهتر بود، اگر آگاهی داشتند!!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Had they been faithful and Godwary, the reward from Allah would have been better, had they known!

And if they had believed and guarded themselves (against evil), reward from Allah would certainly have been better; had they but known (this).

And if they had believed and kept from evil, a recompense from Allah would be better, if they only knew.

If they had kept their Faith and guarded themselves from evil, far better had been the reward from their Lord, if they but knew!

معانی کلمات آیه

مثوبة: ثواب و پاداش. اصل ثوب به معنى رجوع است، پاداش را از آن ثواب گويند كه به شخص عامل بر مى گردد (قاموس قرآن).

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


«103» وَ لَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَيْرٌ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ‌

و اگر آنها ايمان آورده وپرهيزكار شده بودند، قطعاً پاداشى كه نزد خداست براى آنان بهتر بود، اگر آگاهى داشتند.

نکته ها

«تقوى» تنها به معناى پرهيز از بدى‌ها نيست، بلكه به معناى مراقبت و تحفّظ درباره‌ى خوبى‌ها نيز هست. مثلًا در جمله‌ى‌ «فَاتَّقُوا النَّارَ»* به معنى حفاظت و خودنگهدارى از آتش، و در جمله‌ى‌ «اتَّقُوا اللَّهَ»* به معنى مراقبت درباره‌ى اوامر و نواهى الهى است. چنانكه در آيه «اتقوا الله و ... الارحام» يعنى نسبت به فاميل و خويشان تحفّظ داشته باش.

امام صادق عليه السلام در جواب سؤال از تقوا فرمودند: تقوا همچون مراقبت هنگام عبور از منطقه تيغ‌زار و پرخار و خاشاك است.

جلد 1 - صفحه 173

پیام ها

1- ايمان به تنهايى كافى نيست، تقوا و مراقبت لازم است. «آمَنُوا وَ اتَّقَوْا»*

2- پاداش‌هاى الهى، قطعى است. حرف «ل» در «لَمَثُوبَةٌ»

3- پاداش‌هاى الهى، از هر چيز بهتر است. به دنبال كلمه «خير» چيزى نيامده كه اين نشانه‌ى برترى مطلق است، نه نسبى.

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ لَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَيْرٌ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ (103)

وَ لَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا: و اگر اين جماعت ايمان آرند و تصديق كنند به رسالت حضرت رسالت صلّى اللّه عليه و آله و سلم و قرآن: وَ اتَّقَوْا: و بپرهيزند از سحر و كيش يهود و مخالفت كتاب و نقض عهود و ساير معاصى، لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَيْرٌ: هر آينه پاداش و جزا و ثوابى كه از جانب خدا مى‌باشد بهتر است از رشوه در كتمان صفات پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلم و ساير افعال قبيحه مذكوره. لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ‌: اگر باشند كه بدانند ثواب بهتر است از تجاهل ايشان به جهت ترك تدبر، يا به سبب ترك عمل به علم، يعنى چون عمل به علم خود ننمايند، پس گويا هيچ علم به آن ندارند.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ لَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَيْرٌ لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ (103)

ترجمه‌

و اگر آنكه آنان ايمان ميآوردند هر آينه پاداش در نزد خدا بهتر است اگر بودند كه ميدانستند.

تفسير

كلمه لمثوبة در آيه شريفه جواب شرط است و تقدير كلام آنستكه اگر آنها ايمان ميآوردند و تقوى را شعار خود مينمودند يعنى از سحر و نيرنگ و انكار فضائل و صفات اهل بيت نبوت و دوستى با دشمنان و دشمنى با دوستان ايشان و امثال اين معاصى اجتناب مينمودند هر آينه ثواب داده ميشدند ثوابى از نزد خدا بهتر از آنچه از اينطريق باطله رذيله بدست مى‌آورند ولى افسوس كه جاهلند و تكليف خود را نميدانند.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ لَو أَنَّهُم‌ آمَنُوا وَ اتَّقَوا لَمَثُوبَةٌ مِن‌ عِندِ اللّه‌ِ خَيرٌ لَو كانُوا يَعلَمُون‌َ (103)

و ‌اگر‌ ‌اينکه‌ يهود ايمان‌ مي‌آوردند و تقوي‌ اختيار مينمودند ‌هر‌ آينه‌ ثوابي‌ ‌که‌ ‌از‌ جانب‌ خداست‌ ‌براي‌ آنان‌ بهتر ‌بود‌ ‌اگر‌ ميدانستند.

ظاهرا مراد ‌از‌ ايمان‌ ‌در‌ ‌آيه‌ ايمان‌ بحضرت‌ سليمان‌ و انبياء ‌بعد‌ ‌از‌ ‌او‌ مانند حضرت‌ عيسي‌ «ع‌» و حضرت‌ خاتم‌ صلّي‌ اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ و سلّم‌ و مراد ‌از‌ تقوي‌ پرهيز ‌از‌ سحر و جادوگري‌ و مطابعت‌ شياطين‌ ‌است‌، ‌هر‌ چند مانعي‌ ندارد ‌که‌ معني‌ ايمان‌ و تقوي‌ عام‌ّ ‌باشد‌ و ‌اينکه‌ مورد خاص‌ّ و ساير موارد ‌را‌ شامل‌ شود، و مراد ‌از‌ مثوبه‌ بقرينه‌ (‌من‌ عند اللّه‌) ظاهرا ثوابها و نعم‌ اخروي‌ ‌است‌ ولي‌ ممكن‌ ‌است‌ مطلق‌ پاداشهايي‌ ‌باشد‌ ‌که‌ ‌از‌ جانب‌ ‌خدا‌ ‌بر‌ ايمان‌ و اعمال‌ صالحه‌ و تقوي‌ مترتب‌ ميشود چنانچه‌ ‌در‌ ‌آيه‌ ديگر ميفرمايد وَ لَو أَن‌َّ أَهل‌َ القُري‌ آمَنُوا وَ اتَّقَوا لَفَتَحنا عَلَيهِم‌ بَرَكات‌ٍ مِن‌َ السَّماءِ وَ الأَرض‌ِ«1» و مفضل‌ ‌منه‌ خير محذوف‌ ‌است‌ ‌يعني‌ لمثوبة ‌من‌ عند اللّه‌ خير ‌من‌ المنافع‌ ‌الّتي‌ يقصدونها بالسحر، و حذف‌ مفضل‌ ‌منه‌ و نكره‌ آوردن‌ مثوبه‌ ‌براي‌ اشعار ‌به‌ اينكه‌

1‌-‌ سوره‌ اعراف‌ ‌آيه‌ 94

جلد 2 - صفحه 133

فرد ناچيزي‌ ‌از‌ ثوابهاي‌ الهي‌ بهتر ‌است‌ ‌از‌ عموم‌ منافعي‌ ‌که‌ ‌آنها‌ بوسيله‌ سحر بدست‌ مي‌آورند ولي‌ مثل‌ اينكه‌ يهود ‌به‌ هيچ‌ وجه‌ متوجه‌ ‌اينکه‌ معني‌ نميشوند و حاضر نيستند ايمان‌ و تقوي‌ اختيار كنند ‌کان‌ علم‌ و معرفت‌ باين‌ مطلب‌ ندارند ‌از‌ اينجهت‌ ميفرمايد لَو كانُوا يَعلَمُون‌َ

برگزیده تفسیر نمونه


اشاره

(آیه 103)- آنها آگاهانه به سعادت و خوشبختی خود پشت پا زدند و در گرداب کفر و گناه غوطه‌ور شدند «در حالی که اگر ایمان می‌آوردند و تقوا پیشه می‌کردند پاداشی که نزد خدا بود برای آنان از همه این امور بهتر بود، اگر توجه داشتند» (وَ لَوْ أَنَّهُمْ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا لَمَثُوبَةٌ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ خَیْرٌ لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ).

هیچ کس بدون اذن خدا قادر بر کاری نیست

در آیات فوق خواندیم که ساحران نمی‌توانستند بدون اذن پروردگار به کسی زیان برسانند این به آن معنی نیست که جبر و اجباری در کار باشد، بلکه اشاره به یکی از اصول اساسی توحید است که همه قدرتها در این جهان از قدرت پروردگار سر چشمه می‌گیرد، حتی سوزندگی آتش و برّندگی شمشیر بی‌اذن و فرمان او نمی‌باشد، چنان نیست که ساحر بتواند بر خلاف اراده خدا در عالم آفرینش دخالت کند و چنین نیست که خدا را در قلمرو حکومتش محدود نماید بلکه اینها خواص و آثاری است که او در موجودات مختلف قرار داده، بعضی از آن حسن استفاده می‌کنند و بعضی سوء استفاده، و این آزادی و اختیار که خدا به انسانها داده نیز وسیله‌ای است برای آزمودن و تکامل آنها.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی

منابع