کتابخانه آیت‌الله حائری

کتابخانه آیت‌الله حائری (تأسیس: ۱۳۰۹ش) از کتابخانه‌های شهر قم که به کتابخانه مدرسه فیضیه نیز شناخته می‌شود. این کتابخانه پس از تأسیس حوزه علمیه قم توسط شیخ عبدالکریم حائری به منظور استفاده عمومی طلاب ایجاد شد و تا سال‌ها به‌صورت سنتی و در فضایی محدود اداره می‌شد. کتابخانه فیضیه در سال ۱۳۸۱ش در ساختمانی جدید و در پنج طبقه افتتاح شد. از بخش‌های این کتابخانه می‌توان به مخزن کتاب‌های خطی و چاپی، بخش امانی، بانک پایان‌نامه و بانک اطلاعات دیجیتال و دو سالن مطالعه عمومی و اختصاصی محققان اشاره کرد.

تأسیس و توسعه

به‌دنبال تأسیس حوزه علمیه قم در سال ۱۳۴۰ق توسط شیخ عبدالکریم حائری، در ۲۰ آبان ۱۳۰۹ش (۱۳۴۹ق) نیز کتابخانه عمومی این مدرسه بنا نهاده شد.

مکان این کتابخانه، وسط ضلع غربی مدرسه فیضیه ودر طبقه بالایی مدرسه قرار داشت. سرپرستی کتابخانه پس از آیت الله حائری بر عهده سید محمد تقی خوانساری، سید محمد حجت و سید صدرالدین صدر بود و آنان در پیشبرد کتابخانه سهیم بودند تا اینکه در زمان مرجعیت آیت‌الله بروجردی، مرحله اول توسعه این کتابخانه صورت گرفت و کتاب‌های کمیابی به کتابخانه اهدا شد.

دومین مرحله توسعه کتابخانه قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، در دوران مرجعیت آیت‌الله گلپایگانی صورت گرفت و سالن مطالعه بزرگی ساخته و به فضای کتابخانه افزوده شد. پس از پیروزی انقلاب نیز کتاب‌هایی به دستور امام خمینی به کتا‌بهای این کتابخانه افزوده شد. در سال ۱۳۷۴ش، به دستور آیت‌الله خامنه‌ای ساختمان جدیدی برای این کتابخانه در قسمت شمال شرقی مدرسه فیضیه در نظر گرفته شد که در تیر ۱۳۸۱ش افتتاح گردید.

بخش‌ها

ساختمان جدید کتابخانه در پنج طبقه بنا گردیده و شامل چندین بخش جهت دسترسی بهتر محققان علوم اسلامی به منابع مورد نیاز است:

• مخزن کتاب‌های خطی
• مخزن کتاب‌های چاپی
• بخش امانی
• بانک پایان‌نامه و بانک اطلاعات دیجیتال
• دو سالن مطالعه عمومی و سالن مطالعه محققان

کتاب‌ها و موضوعات

تعداد کتاب‌های کتابخانه تا پایان دهه ۱۳۴۰ش، حدود پنج هزار جلد بوده و تا پایان دهه ۶۰ به حدود ۲۴۵۰۰ جلد رسیده است و در سال ۱۳۸۶ش، دارای حدود ۹۰ هزار جلد کتاب در ۲۵ موضوع اصلی بوده است؛ موضوعاتی از قبیل علوم قرآن و تفسیر، حدیث، اصول، فقه، فهرست و تراجم و رجال، فلسفه، کلام، منطق، صرف و نحو، معانی و بیان، ادعیه و زیارات، تاریخ، جغرافی، لغت، طب، حقوق، روانشناسی، علوم تربیتی، اخلاق، عرفان، مواعظ، مناقب و مصائب اهل‌بیت، دیوان اشعار و ادبیات. حدود ۲۶۰۰ جلد از کتب کتابخانه، نسخ خطی است که توسط رضا استادی فهرست‌نویسی شده است.

مسئولان کتابخانه

اولین مسئول این کتابخانه، عبدالحسین صاحب الداری بود و بعد از او تا سال ۱۳۸۰ش مجتبی محمدی عراقی، مسئولیت اداره کتابخانه را برعهده داشت. از خدمات شیخ مجتبی عراقی، نوشتنِ دو جلد فهرست کتب خطی و چاپی بود و بعدها فهرست‌نویسی کتاب‌ها را آیت‌الله استادی و دیگر کتاب‌داران باسابقه کتابخانه ادامه دادند.

پانویس

منابع

• شرافت، امیرحسین، کتابخانه مدرسه فیضیه یا کتابخانه حوزه علمیه، کتاب ماه، شهریور و مهر ۱۳۸۳.
• ناصرالشریعه، محمدحسین، تاریخ قم، تصحیح: علی دوانی، تهران، انتشارات رهنمون، ۱۳۸۳ش.

پیوند به بیرون