فهرست مدفونان در حرم حضرت معصومه(س)
این مقاله دربارهٔ مدفونان در حرم حضرت معصومه(س) است. برای اطلاع از حرم، مدخل حرم حضرت معصومه(س) را ببینید.
فهرست مدفونان در حرم حضرت معصومه(س) مجموعه افرادی هستند که در حرم حضرت معصومه(س) در قم دفن شده‌اند. پس از وفات حضرت معصومه(س) در قم، این شهر تبدیل به یکی از مراکز شیعی و حرم آن، از مهم‌ترین زیارتگاه‌ها در ایران شد و با رسمی‌شدن مذهب تشیع در ایران، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. اغلب دفن‌شدگان در حرم، عالمان، مجتهدان و مراجع تقلید شیعه هستند، اما در میان آنان، بانوان و افراد غیرروحانی مانند پادشاهان صفوی و قاجاری، ادیبان و شهدای جمهوری اسلامی ایران نیز مدفون‌اند. نام دفن‌شدگان، به‌تفکیک در پنج بخش آستانه مقدسه (مسجد بالاسر، رواق طباطبایی، رواق شهید مطهری، صحن عتیق و صحن اتابکی) در پرتال جامع آستان حضرت فاطمه معصومه(س) آمده است. همچنین نام عالمان دفن‌شده در حرم به‌همراه زندگی‌نامه آنان، در دو کتاب ستارگان حرم و سیمای دانشوران جمع‌آوری شده است.
فهرست مدفونان با ذکر تاریخ وفات آنان به این شرح است:
مدفونان در مسجد بالاسر
مسجد بالاسر در قسمت بالای سر حضرت معصومه(س) قرار دارد. این مسجد از سمت قبله با رواق شهید مطهری، از سمت چپ با ضریح حضرت معصومه(س) و از سمت راست با مسجد اعظم مجاور است.
- روح‌الله کمالوند خرم‌آبادی (۱۳۴۳ش) از روحانیان و فعالان سیاسی علیه حکومت پهلوی
- سید ابوالحسن رفیعی قزوینی (۱۳۵۳ش) از فقیهان شیعه و استاد امام خمینی
- سید احمد خوانساری (۱۴۰۵ق) از مراجع تقلید شیعه در قرن چهاردهم قمری
- سید احمد گلپایگانی فرزند سید جمال‌الدین گلپایگانی
- سید اسدالله مدنی (۱۳۶۰ش) امام جمعه تبریز و شهید محراب
- سید حسین طباطبایی بروجردی (۱۳۴۰ش) از مراجع تقلید شیعه و زعیم حوزه علمیه قم (بین مسجد اعظم و مسجد بالاسر)
- سید رضا بهاءالدینی (۱۳۷۶ش) از فقیهان و عارفان شیعه و معلم اخلاق
- سید صدرالدین صدر (۱۳۳۲ش) از مراجع تقلید شیعه و پدر امام موسی صدر
- سید عباس مُهری (۱۳۶۶ش) عالم شیعه، نمایندۀ امام خمینی در کویت و مؤسس بنیاد معارف اسلامی در قم
- سید عبدالکریم موسوی اردبیلی (۱۳۹۵ش) از مراجع تقلید شیعه و مؤسس دانشگاه مفید در قم
- سید فخرالدین سیدی قمی (۱۳۶۳ق) از علمای شیعه در قرن ۱۴ قمری و از شاگردان میرزای شیرازی
- سید محمد حسینی شاهرودی (۱۳۹۸ش) فقیه و مرجع تقلید شیعه در قم
- سید محمدتقی خوانساری (۱۳۳۱ش) از مراجع تقلید شیعه در قم
- سید محمدحسین حکیم (۱۳۶۲ش) فرزند سید محسن حکیم و از عالمان شیعه
- سید محمدحسین طباطبایی (۱۳۶۰ش) مشهور به علامه طباطبایی، مفسر و فلیسوف شیعه
- سید محمدرضا گلپایگانی (۱۳۷۲ش) از فقها و مراجع تقلید شیعه
- سید محمدصادق حسینی تهرانی (۱۳۷۰ق) از عالمان شیعه و پدر سید محمدحسین حسینی تهرانی نویسنده کتاب امام‌شناسی
- سید محمدصادق لواسانی (۱۳۶۹ش) از عالمان شیعه و تولیت مدارس فیضیه و دارالشفاء
- سید محمدصادق روحانی (۱۴۰۱ش) از مراجع تقلید شیعه و استاد درس خارج فقه و اصول در قم
- سید محمدعلی انگجی (۱۳۶۲ش) نماینده مجلس شورای ملی و نماینده مجلس خبرگان قانون اساسی در جمهوری اسلامی ایران
- سید محمدمهدی حکیم (۱۳۶۶ش) از مبارزان و عالمان عراق و پسر سید محسن حکیم و از مؤسسان حزب الدعوة الاسلامیة
- سید محمود هاشمی شاهرودی (۱۳۹۷ش) از فقها و مراجع تقلید شیعه و دارای مسئولیت‌های سیاسی در ایران
- سید مرتضی پسندیده (۱۳۷۵ش) از عالمان شیعه و برادر بزرگ‌تر امام خمینی
- سید هاشم هاشمی گلپایگانی (۱۳۹۹ش) از عالمان شیعه و از شاگردان آیت‌الله سیستانی
- شیخ ابوالقاسم کبیر قمی (۱۳۵۳ق) از فقها و عالمان شیعه
- شیخ شهاب‌الدین اشراقی (۱۳۶۰ش) عالم شیعه و داماد امام خمینی
- شیخ عباسعلی صادقی (۱۴۰۰ش) از عالمان شیعه در استان لرستان و تولیت حوزه علمیه کمالیه خرم‌آباد
- شیخ عباس تهرانی (۱۳۴۵ش) از عالمان شیعه و مدرس حوزه علمیه قم
- شیخ عبدالکریم حائری یزدی (۱۳۵۵ق) از مراجع تقلید شیعه و بنیان‌گذار حوزه علمیه قم
- شیخ عبدالنبی نجفی اراکی صبوری (۱۳۴۴ش) از عالمان و روحانیان شیعه
- شیخ محمدتقی بافقی (۱۳۲۵ش) از عالمان شیعه در قرن ۱۴ قمری
- شیخ محمدعلی حائری کرمانی (۱۳۸۳ق) از عالمان و فقیهان شیعه در قم
- شیخ محمدعلی صفایی حائری (۱۳۵۸ق) از عالمان و فقیهان شیعه
- شیخ مرتضی حائری یزدی (۱۴۰۶ق) از فقیهان و عالمان شیعه و فرزند شیخ عبدالکریم حائری
- شیخ مهدی حکمی (۱۳۶۰ق) از عالمان شیعه در قم
- شیخ مهدی اشعری آستانی
- علی فیض مشکینی اردبیلی (۱۳۸۶ش) از روحانیان شیعه، رییس مجلس خبرگان رهبری از هنگام تأسیس در ۱۳۶۱ش
- محمدتقی بهجت (۱۳۸۸ش) از مراجع تقلید و عارفان شیعه در حوزه علمیه قم
- محمدتقی مصباح یزدی (۱۳۹۹ش) فقیه، فیلسوف و رییس مؤسسه امام خمینی
- محمدجواد صافی گلپایگانی (۱۳۳۷ش) از فقیهان شیعه و پدر لطف‌الله و علی صافی گلپایگانی
- محمدعلی اراکی (۱۴۱۵ق) از فقها و مراجع تقلید شیعه
- محمد فاضل لنکرانی (۱۳۸۶ش) از مراجع تقلید شیعه و مدرس حوزه علمیه قم
- محمد یزدی (۱۳۹۹ش) از فقهای شورای نگهبان و رییس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- مرتضی مطهری (۱۳۵۸ش) متفکر و نویسنده شیعه در قرن چهاردهم هجری
- میرزا ابوالفضل نجم‌آبادی (۱۳۸۵ق) فقیه و عالم شیعه و از استادان حوزه علمیه قم
- میرزا جواد تبریزی (۱۳۸۵ش) از مراجع تقلید شیعه و از استادان حوزه علمیه قم
- میرزا سید محمد برقعی قمی (۱۳۱۰ش) عالم شیعه و امام جماعت حرم حضرت معصومه(س)
- میرزا صادق آقا تبریزی (۱۳۱۱ش)، فقیه امامی، اصولی و ادیبِ مبارز آذربایجان در قرن چهاردهم قمری
- میرزا محمدتقی اشراقی (۱۳۶۸ق) از عالمان و خطیبان شیعه و فرزند میرزا محمد ارباب قمی
- میرزا مهدی آشتیانی (۱۳۷۲ق) فقیه، حکیم، عارف و دانشمند شیعه قرن چهاردهم هجری قمری
- میرزا مهدی بروجردی (۱۳۴۷ش) از عالمان و فقیهان شیعه و پدرزن آیت‌الله گلپایگانی
- میرزا هاشم آملی (۱۳۷۱ش) از مراجع تقلید شیعه و استاد فقه و اصول در حوزه علمیه قم و نجف.
- سید محمدعلی علوی گرگانی (۱۴۰۰ش) از مراجع تقلید شیعه.
مدفونان در رواق طباطبایی
رواق طباطبایی یا مسجد طباطبایی در کنار مسجد بالاسر قرار گرفته و قسمت بیشتر آن در بخش زنانه حرم واقع شده است. این رواق و گنبدِ بالای آن، به‌نام سازنده‌اش حاج‌آقا محمد طباطبایی است.
- اسماعیل صالحی مازندرانی (۱۳۸۰ش) فقیه شیعه و نماینده مجلس خبرگان رهبری
- السید ناصر بن هاشم السلمان الاحسایی (۱۴۲۲ق) فقیه شیعه و از عالمان اهل عربستان سعودی
- حسینعلی منتظری (۱۳۸۸ش) از مراجع تقلید و مدرس حوزه علمیه قم از روحانیان شیعه و فعال در انقلاب اسلامی ایران
- سید ابوالقاسم موسوی دامغانی (۱۳۶۴ش) از روحانیان شیعه و نمایندگان مجلس شورای اسلامی
- سید ابوطالب مدرسی یزدی (۱۳۳۹ش) از استادان دروس سطح و خارج در تهران
- سید احمد لواسانی (۱۳۸۴ش) از عالمان و مجتهدان شیعه
- سید حسن انگجی (۱۴۰۱ق) از عالمان و فقیهان شیعه در تبریز
- سید حسن حسینی شیرازی (۱۳۵۹ش) عالم و مجتهد شیعه و برادر سید محمد حسینی شیرازی
- سید رضا موسوی زنجانی ( ۱۳۶۲ش) فقیه و سیاست‌مدار ملی‌گرای ایرانی
- سید علی‌اصغر خویی (۱۴۰۲ق) از عالمان و روحانیان شیعه
- سید کمال‌الدین موسوی شیرازی (۱۳۶۶ش) از عالمان و عارفان شیعه
- سید محمد شیرازی (۱۳۸۰ش) از مراجع تقلید شیعه، مدرس حوزه علمیه قم و از خاندان شیرازی
- سید مهدی موسوی گلپایگانی (۱۳۵۷ش) عالم شیعه و فرزند آیت‌الله گلپایگانی
- شیخ ابوالقاسم دانش‌آشتیانی (۱۳۸۰ش) از عالمان و روحانیان شیعه و مسئول کتابخانه مسجد اعظم به‌مدت ۴۰ سال
- شیخ احمد مولایی (۱۳۷۴ش) از روحانیان شیعه و نماینده اولین دوره مجلس شورای اسلامی
- شیخ باقر محسنی ملایری (۱۳۷۴ش) عالم و فقیه شیعه
- شیخ حسین امامی کاشانی (۱۳۸۰ش) از عالمان و روحانیان شیعه
- شیخ فضل‌الله محلاتی (۱۳۶۴ش) روحانی شیعه و نماینده ولی‌فقیه در سپاه پاسداران
- شیخ مجتبی آخوند کرمانشاهی (۱۳۸۰ش) از عالمان و روحانیان شیعه
- شیخ مصطفی مسجدجامعی عالم شیعه
- شیخ مصطفی ملکی (۱۳۶۱ش) عالم و روحانی شیعه
- شیخ عباس شیرازی (۱۳۶۴ش) عالم و روحانی شیعه
- عبدالرحیم ربانی شیرازی (۱۳۶۰ش) فقیه شیعی، مبارز سیاسی علیه رژیم پهلوی
- علی قدوسی (۱۳۶۰ش) روحانی شیعه و از مبارزان علیه حکومت پهلوی و از مؤسسان و مدیران مدرسه علمیه حقانی
- قدرت‌الله وجدانی فخر سرابی (۱۳۷۵ش) عالم شیعه و از مدرسان دروس حوزه علمیه قم
- قربانعلی محقق کابلی (۱۳۹۸ش) از مراجع تقلید شیعه افغانستان
- محمد منتظری (۱۳۶۰ش) روحانی شیعه، نماینده مجلس شورای اسلامی و فرزند ارشد آیت‌الله منتظری و از روحانیان شیعه و فعال در انقلاب اسلامی ایران
- محمدتقی ستوده (۱۳۷۸ش) عالم شیعه و از مدرسان دروس حوزه علمیه قم
- محمدمهدی ربانی املشی (۱۳۶۴ش) از روحانیان شیعه و فعال در انقلاب اسلامی ایران
- مهدی حائری یزدی (۱۳۷۸ش) فیلسوف و فقیه شیعه و فرزند شیخ عبدالکریم حائری.
مدفونان در رواق شهید مطهری
این رواق در قسمت جنوبی و سمت قبله مسجد بالاسر قرار دارد.
- سید حسن طاهری خرم‌آبادی (۱۳۹۲ش) از روحانیان شیعه و فعال در انقلاب اسلامی ایران
- سید عباس خاتم یزدی (۱۳۸۰ش) از روحانیون حوزه علمیه قم و عضو دفتر امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای
- سید عبدالکریم رضوی کشمیری (۱۳۷۸ش) از عارفان شیعه
- سید عبدالله فاطمی‌نیا (۱۴۰۱ش) استاد اخلاق
- سید مرتضی عسکری (۱۳۸۶ش) از عالمان شیعه، سیره‌نگار و مورخ
- سید هاشم رسولی محلاتی (۱۳۹۸ش) روحانی شیعه، نویسنده، مترجم و مُصَحِّح در زمینه تاریخ اسلام
- سید ابوالفضل میرمحمدی (۱۳۹۸ش) عالم شیعه و عضو مجلس خبرگان رهبری و داماد سید احمد شبیری زنجانی
- سید احمد واحدی جهرمی (۱۴۰۱ش) نماینده سابق امام خمینی در سوریه و تولیت حرم حضرت سکینه(س)
- سید اسماعیل موسوی زنجانی (۱۳۸۱ش) عالم شیعه و نماینده ولی فقیه در استان زنجان و امام‌جمعه زنجان
- سید جعفر خوانساری (۱۳۹۷ش) از عالمان شیعه و فرزند سید احمد خوانساری و داماد سید محمدرضا گلپایگانی
- سید جعفر کریمی (۱۳۹۹ش) مسئول شورای استفتائات آیت‌الله خامنه‌ای و عضو جامعه مدرسین
- سید جلال‌الدین فقیه‌ایمانی (۱۳۸۶ش) از عالمان و روحانیان حوزه علمیه قم و داماد آیت‌الله خویی
- سید جمال‌الدین موسوی خویی (۱۳۶۳ش) از عالمان شیعه و فرزند ارشد آیت‌الله خویی
- سید حسین بُدلا (۱۳۸۲ش) از عالمان و فقیهان شیعه
- سید صادق طباطبایی بروجردی (۱۳۸۳ش) از عالمان شیعه و تولیت و امام جماعت مسجد اعظم از سال ۱۳۵۶ش تا ۱۳۷۱ش
- سید عباس مدرسی یزدی (۱۳۹۹ش) عالم و مجتهد شیعه در قم
- سید عیرضا حائری‌نیا (۱۳۹۸ش) از روحانیان شیعه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- سید کاظم حسینی میانجی (۱۳۹۵ش) عالم شیعه و نماینده ولی فقیه در استان لرستان و امام جمعه خرم‌آباد
- سید محمد مفتی‌الشیعه اردبیلی (۱۳۸۹ش) فقیه و عالم شیعه در قم
- سید محمد وحیدی شبستری (۱۳۷۹ش) از فقیهان و مجتهدان شیعه در قم
- سید محمدباقر موحد ابطحی اصفهانی (۱۳۹۲ش) فقیه شیعه و مؤسس مدرسه مؤسسه تحقیقاتی الامام المهدی علیه‌السلام
- سید محمدحسن مرتضوی لنگرودی (۱۳۸۵ش) فقیه و عالم شیعه و از مدرسان حوزه علمیه قم
- سید محمدعلی مدرسی‌زاده یزدی (۱۴۲۲ق) از عالمان و فقیهان شیعه در حوزه علمیه قم و نجف
- سید مرتضی فقیه مبرقع (۱۳۷۱ش) از عالمان و فقیهان شیعه در قم
- سید مصطفی حسینی صفایی خوانساری (۱۳۷۱ش) از عالمان و روحانیان شیعه
- سید مهدی روحانی (۱۳۷۹ش) از عالمان و فقیهان شیعه و نماینده خبرگان رهبری
- سید مهدی مرعشی (۱۳۸۹ش) عالم و روحانی شیعه
- شیخ ابوالحسن مصلحی اراکی (۱۳۸۴ش) عالم و روحانی شیعه فرزند آیت الله اراکی
- شیخ ابوالفضل نجفی خوانساری (۱۳۸۰ش) از عالمان و استادان حوزه علمیه قم و امام جمعه سابق اراک
- شیخ ابوالقاسم محجوب جهرمی (۱۳۹۹ش) از فقیهان و استادان حوزه علمیه قم
- شیخ احمد احمدی (۱۳۹۷ش) عالم و فیلسوف شیعه و عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی
- شیخ اسدالله ایمانی (۱۳۹۷ش) عالم شیعه، امام‌جمعه فارس و نماینده ولی فقیه در استان فارس
- شیخ حسن آقا تهرانی (۱۳۸۵ش) از عالمان شیعه و استادان حوزه علمیه قم
- شیخ حسن ممدوحی (۱۳۹۹ش) عالم و مجتهد شیعه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- شیخ حسین راستی کاشانی (۱۳۹۶ش) از عالمان شیعه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و شورای عالی حوزه‌های علمیه
- شیخ حسین شب زنده‌دار جهرمی (۱۳۹۳ش) عالم و فقیه شیعه و پدر محمدمهدی شب‌زنده‌دار
- شیخ روح‌الله شاه‌آبادی (۱۳۹۶ش) از عارفان شیعه و فرزند محمدعلی شاه‌آبادی
- شیخ علی پهلوانی تهرانی (سعادت‌پرور) (۱۳۸۳ش) از فقیهان و عارفان شیعه
- شیخ علی عراقچی همدانی (۱۳۹۴ش) از عالمان شیعه و استاد اخلاق حوزه علمیه قم
- شیخ محسن حرم‌پناهی (۱۴۲۳ق) از عالمان شیعه
- شیخ محمد شاه‌آبادی (۱۳۹۰ش) از عالمان شیعه و فرزند محمدعلی شاه‌آبادی
- شیخ محمدحسن قدیری (۱۳۸۷ش) از شاگردان امام خمینی و عضو استفتائات دفتر امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای
- شیخ محمدرضا آدینهوند لرستانی (۱۳۹۳ش) معروف به نحوی لرستانی از عالمان شیعه در استان لرستان
- شیخ مرتضی بنی‌فضل (۱۳۸۶ش) از شاگردان امام خمینی و نماینده خبرگان رهبری
- شیخ مهدی قاضی خرم‌آبادی (۱۳۸۸ش) عالم شیعه و نماینده امام خمینی در استان لرستان
- شیخ نصرالله شاه‌آبادی (۱۳۹۶ش) از مجتهدان شیعه و عضو مجلس خبرگان رهبری
- شیخ ابراهیم امینی نجف‌آبادی (۱۳۹۹ش) از روحانیان شیعه و فعال در انقلاب اسلامی ایران
- شیخ جعفر الهادی (۱۳۹۹ش) یا محمدجعفر خوشنویس، روحانی شیعه اهل عراق
- شیخ حسین کورانی (۱۳۹۸ش) از عالمان شیعه اهل لبنان و از بنیان‌گذاران و اعضای شورای رهبری حزب‌الله لبنان
- شیخ علی احمدی میانجی (۱۳۷۹ش) فقیه شیعه و مدرس اخلاق حوزه علمیه قم
- شیخ علی‌پناه اشتهاردی (۱۳۸۷ش) از فقها و عالمان اخلاق در حوزه علمیه قم
- شیخ غلامرضا رضوانی (۱۳۹۲ش) از عالمان و فقیهان شیعه و عضو شورای نگهبان و مسئول دفتر امام خمینی در نجف
- شیخ محسن مجتهد شبستری (۱۴۰۰ش) روحانی شیعه و نماینده آذربایجان‌شرقی در مجلس خبرگان رهبری
- شیخ محمد محمدی گیلانی (۱۳۹۳ش) فقیه شیعه و از فعالان انقلاب اسلامی ایران
- شیخ محمد مؤمن (۱۳۹۷ش) از فقهای شورای نگهبان و نماینده مجلس خبرگان رهبری در ایران
- شیخ محمدصادق حائری شیرازی (۱۳۹۶ش) از روحانیون شیعه و از اساتید اخلاق حوزه علمیه قم و امام‌جمعه سابق شیراز
- شیخ محمدهادی معرفت (۱۳۸۵ش) از عالمان شیعه و محققان علوم قرآنی
- شیخ مسلم ملکوتی (۱۳۹۳ش) فقیه شیعه، امام جمعه تبریز و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- شیخ یحیی انصاری شیرازی (۱۳۹۳ش) از مجتهدان شیعه و از اساتید عرفان و اخلاق در حوزه علمیه قم.
مدفونان در صحن عتیق
صحن عتیق (صحن کهنه یا صحن کوچک)، قدیمی‌ترین صحن حرم حضرت معصومه(س) که به اسم صحن امام هادی(ع) نام‌گذاری شده است. ایوان طلا در این صحن قرار دارد.
- سید علی‌اصغر موسوی جاپَلَقی (۱۳۱۳ق) فقیه و رجالی شیعه و نویسنده کتاب طرائف المقال در علم رجال
- سید محمود موسوی دهسرخی (۱۳۸۹ش) از عالمان شیعه و نویسنده کتاب مفتاح الکتب الاربعه
- سید مرتضی مرتضوی لنگرودی (۱۳۸۳ق) از عالمان و فقیهان شیعه و از شاگردان میرزای نائینی
- سید مرتضی مرعشی نجفی (۱۴۱۶ق) از عالمان شیعه در تبریز و برادر آیت‌الله مرعشی نجفی
- شیخ صدرالدین حائری شیرازی (۱۳۸۳ش) برادر محمدصادق حائری شیرازی
- شیخ عبدالله فاضل لنکرانی (۱۳۵۰ش) از عالمان شیعه و امام جماعت مسجد اعظم
- شیخ محمد قوام الدین وشنوه‌ای (۱۴۱۸ق) از عالمان شیعه و مسئول پاسخ‌گویی به سؤالات شرعی در دفتر آیت‌الله بروجردی
- علی دوانی (۱۳۸۵ش) روحانی شیعه و از پژوهشگران و نویسندگان اهل ایران
- محمداسماعیل دولابی (۱۳۸۱ش) عارف و استاد اخلاق
- میرزا آقا ترابی دامغانی (۱۳۸۲ق) از عالمان و فقیهان شیعه در دامغان
- میرزا محمد فیض قمی (۱۳۷۰ق) از عالمان و فقیهان شیعه در قم
- میرزا هاشم تقدیری سبزواری (۱۴۱۷ق) از عالمان و فقیهان شیعه.
مدفونان در صحن اتابکی
صحن اتابکی (صحن نو یا صحن بزرگ) که امروزه به اسم صحن حضرت امام رضا(ع) نام‌گذاری شده، بزرگ‌ترین صحن حرم حضرت معصومه(س) است. این صحن، دارای هفت ایوان است که ایوان آیینه، مشهورترین آن بوده و دارای حجره‌های متعدد است.
- سید احمد شبیری زنجانی (۱۳۵۲ش) از عالمان و فقیهان شیعه و پدر سید موسی شبیری زنجانی (حجره ۳۱)
- سید جواد آل علی شاهرودی (۱۳۷۷ش) عالم شیعه و از شاگردان سید ابوالقاسم خویی
- سید رضا صدر (۱۳۷۳ش) از مدرسان حوزه علمیه قم و برادر سید موسی صدر و فرزند سید صدرالدین صدر (حجره ۳۱)
- سید رضا موسوی زنجانی (۱۳۶۲ش) از فقهای امامیه، سیاست‌مدار ملی‌گرا و از منتقدان حکومت پهلوی
- سید عبدالعزیز طباطبایی (۱۳۷۴ش) از عالمان شیعه، کتاب‌شناس و نسخه‌شناس (حجره ۱۴)
- سید محمد محقق داماد (۱۳۸۸ق) از فقیهان و اصولیون شیعه و از استادان حوزه علمیه قم (حجره ۴۱)
- شیخ فضل‌الله نوری (۱۳۲۷ق) از مجتهدان طراز اول در تهران و از پیشروان جنبش مشروطه ایران (حجره ۴۱)
- صادق خلخالی (۱۳۸۲ش) روحانی شیعه و حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب پس از انقلاب اسلامی ایران
- عباسعلی عمید زنجانی (۱۳۹۰ش) فقیه شیعی، نویسنده و رئیس دانشگاه تهران (حجره ۲۳)
- عبدالحمید دیالمه (۱۳۶۰ش) از مبارزان پیش از انقلاب اسلامی ایران و نماینده مجلس شورای اسلامی در شهر مشهد (حجره ۲۳)
- عبدالرزاق لاهیجی (۱۰۷۲ق) از متکلمان شیعه و صاحب آثاری چون گوهر مراد و شوارق الالهام
- قطب‌الدین راوندی (۵۷۳ق) محدث، مفسر و مورخ شیعه در قرن ششم هجری (داخل صحن)
- محمد دشتی (۱۳۸۰ش) از روحانیان شیعه، مترجم و پژوهشگر نهج‌البلاغه و بنیان‌گذار مؤسسه تحقیقاتی امیرالمومنین(ع) (راهروی صحن عتیق و صحن نو)
- سید جواد مظلومی (۱۳۹۹ش) از روحانیان شیعه و معاون بین‌الملل بعثه آیت‌الله خامنه‌ای
- محمد شجاعی زنجانی (۱۳۹۴ش) روحانی شیعه، استاد اخلاق و نویسنده کتاب‌های اخلاقی و عقیدتی (حجره ۲۳)
- محمد مفتح (۱۳۵۸ش) روحانی شیعه و از فعالان در انقلاب اسلامی ایران (حجره ۲۳)
- محمدباقر محمودی (۱۳۸۵ش) فقیه و نسخه‌شناس شیعه و نویسنده کتاب نهج السعادة فی مستدرک نهج‌البلاغه (حجره ۲۳)
- میرزا خلیل کمره‌ای (۱۳۶۳ش) فقیه، مفسر و از فعالان عرصه وحدت اسلامی (حجره ۴۲)
- احمد آذری قمی (۱۳۷۷ش) از فقیهان و روحانیان شیعه و از بنیان‌گذاران جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
- احمد صابری همدانی (۱۳۹۶ش) عالم شیعه و عضو شورای مدیریت حوزه علمیه قم و نماینده مجلس خبرگان رهبری (حجره ۲۳)
- حسن نوری همدانی (۱۳۶۹ق) از واعظان و خطیبان شیعه و برادر آیت‌الله نوری همدانی (حجره ۳)
- حسن مختارزاده (۱۴۰۱ش) از طلاب حوزه علمیه قم و از شهدای مدافع امنیت
- سید حسن آقا حسینی طباطبایی (۱۳۹۹ش) عالم شیعه و نماینده زابل در مجلس شورای اسلامی
- سید حسین یعقوبی قائنی (۱۳۹۶ش) مجتهد و عارف شیعه (حجره ۲۳)
- سید حسین موسوی کرمانی (۱۳۹۲ش) از عالمان شیعه و از شاگردان آیت‌الله بروجردی
- سید ریحان‌الله کشفی بروجردی (۱۳۲۸ق) از عالمان و فقیهان شیعه
- سید صادق شمس‌الدین واعظ (۱۳۷۹ش) از واعظان شیعه (راهروی صحن عتیق و صحن نو)
- سید صادق فقیه سبزواری (۱۳۹۶ش) از عالمان شیعه و فرزند میرزا حسین فقیه (حجره ۱۶)
- سید عبدالرسول شریعتمداری جهرمی (۱۳۸۹ش) از عالمان و فقیهان شیعه (حجره ۲۳)
- سید علی فانی اصفهانی (۱۴۰۹ق) از عالمان شیعه و از شاگردان سید ابوالحسن اصفهانی
- سید علی هاشمی گلپایگانی (۱۳۸۹ق) از عالمان و فقیهان شیعه (حجره ۲۳)
- سید علی‌اکبر قره‌باغی (۱۳۹۱ش) از عالمان و روحانیان شیعه (حجره ۲۳)
- سید فخرالدین موسوی ننه‌کرانی (۱۴۰۰ش) از عالمان شیعه و عضو مجلس خبرگان رهبری و مجلس شورای اسلامی
- سید محمد آل‌طه (۱۳۹۵ش) از عالمان شیعه و مبارزان علیه حکومت پهلوی (حجره ۲۳)
- سید محمد رجایی (۱۴۰۰ش) از عالمان شیعه و از استادان حوزه علمیه قم
- سید محمد سبزواری (۱۳۷۳ش) از عالمان شیعه در حوزه نجف و حاضر در انتفاضه شعبانیه مردم عراق (حجره ۲۳)
- سید محمد فاطمی ابهری (۱۳۸۳ش) از عالمان و فقیهان شیعه (حجره ۲۳)
- سید محمد کوثری (۱۳۷۷ش) از روضه‌خوانان مشهور در تهران (حجره ۴۳)
- سید محمدباقر موسوی همدانی (۱۳۷۹ش) از عالمان و استادان حوزه علمیه قم و مترجم تفسیر المیزان (راهروی صحن عتیق و صحن نو)
- سید محمدتقی سبط شیرازی (۱۳۶۳ش) عالم و فقیه شیعه و نوه دختری میرزای شیرازی (حجره ۴۲)
- سید محمدنقی شاهرخی (۱۳۹۵ش) از عالمان شیعه، امام‌جمعه خرم‌آباد و عضو مجمع جهانی اهل‌بیت و مجمع تقریب مذاهب اسلامی (حجره ۲۳)
- سید محمدتقی نقوی (۱۳۹۸ش) شارح نهج‌البلاغه و مفسر قرآن (حجره ۱۶)
- سید محمدرضا اصفهانی (۱۳۸۰ش) عالم و روحانی شیعه و نوه سید ابوالحسن اصفهانی
- سید مرتضی صالحی خوانساری (۱۳۹۷ش) از روحانیان شیعه و از نمایندگان مجلس شورای اسلامی (حجره ۱۶)
- سید مرتضی موسوی (۱۳۸۹ش) عالم و روحانی شیعه (حجره ۲۳)
- سید مهدی صحفی (۱۳۹۶ش) از عالمان شیعه و از شاگردان امام خمینی، بروجردی و گلپایگانی (حجره ۱۶)
- سید هاشم هاشمی گلپایگانی (۱۳۹۹ش) از عالمان شیعه و از استادان حوزه علمیه قم
- سید یوسف مدنی تبریزی (۱۳۹۲ش) از فقیهان و مراجع تقلید شیعه
- شهروز مظفری‌نیا (۱۳۹۸ش) از شهیدان و همراهان قاسم سلیمانی که در حمله تروریستی آمریکا در عراق به شهادت رسید.
- شیخ ابراهیم انصاری (۱۳۹۲ش) عالم شیعه و رایزن فرهنگی ایران در لبنان (حجره ۲۳)
- شیخ ابراهیم رمضانیان فردویی (۱۳۹۶ش) از عالمان و روحانیان شیعه (حجره ۱۶)
- شیخ ابوالقاسم تبریزی غروی (۱۳۸۶ش) از عالمان و فقیهان شیعه (حجره ۲۳)
- شیخ ابوالقاسم اقبالیان (۱۴۰۰ش) از روحانیان شیعه و فرمانده بسیج قم در دوران دفاع مقدس (حجره ۱۸)
- شیخ ابوطالب تجلیل تبریزی (۱۳۸۷ش) از فقیهان و عالمان شیعه و عضو جامعه مدرسین (حجره ۲۳)
- شیخ جعفر توسلی تبریزی (۱۳۹۶ش) از عالمان و روحانیان شیعه (حجره ۱۶)
- شیخ حسین حقانی (۱۳۹۸ش) از عالمان شیعه و متولی مدرسه علمیه حقانی در قم
- شیخ خیرالله سلیم‌زاده (۱۳۹۵ش) روحانی شیعه و عضو هیئت امنای مؤسسه در راه حق واز پاسخ‌گویان مسائل شرعی در دفتر آیت‌الله خامنه‌ای (حجره ۲۳)
- شیخ رحمت‌الله فشارکی (۱۳۹۳ش) از عالمان شیعه و از استادان حوزه علمیه قم (حجره ۲۳)
- شیخ عبدالحسین فقیهی رشتی (۱۳۶۸ش.) نماینده آیت‌الله بروجردی برای رسیدگی به حجاج و رسیدگی به وضع سادات در عربستان
- شیخ عبدالرحمن حیدری ایلامی (۱۳۶۵ش) از مجتهدان شیعه و عضو مجلس خبرگان رهبری از ایلام
- شیخ عبدالله محمدی (۱۳۹۶ش) از عالمان شیعه و اولین امام جمعه خرمشهر (حجره ۲۳)
- شیخ علی اسلامی (۱۳۹۸ش) عالم شیعه و عضو مجلس خبرگان رهبری (حجره ۱۶)
- شیخ علی حجتی کرمانی (۱۳۷۹ش) از عالمان شیعه، خطیب، نویسنده و پژوهشگر (راهروی صحن عتیق و صحن نو)
- شیخ علی محمدی قناتغستانی (۱۳۹۶ش) از عالمان شیعه (حجره ۱۶)
- شیخ علی‌اصغر صالحی کرمانی (۱۳۶۰ش) عالم شیعه و نماینده شیخ عبدالکریم حائری در کرمان (حجره ۲۳)
- شیخ علی‌اصغر فقیهی (۱۳۸۲ش) نویسنده و تاریخ‌پژوه (حجره ۲۳)
- شیخ علی‌اصغر قاضی‌زاده اراکی (۱۳۹۸ش) از مدیران حوزه علمیه اراک (حجره ۱۶)
- شیخ علی‌اصغر مسلمی کاشانی (۱۳۹۶ش) از عالمان و روحانیان شیعه (حجره ۲۳)
- شیخ علی‌اکبر تسخیری تنکابنی (۱۳۸۵ش) از عالمان شیعه و پدر محمدعلی تسخیری (حجره ۲۴)
- شیخ محمد صادقی واعظ (۱۳۹۶ش) عالم و خطیب شیعه (حجره ۲۳)
- شیخ محمد عبایی خراسانی (۱۳۸۳ش) از عالمان شیعه در مشهد و از فعالان در انقلاب اسلامی ایران
- شیخ محمد کیائی‌نژاد طالقانی (۱۳۹۸ش) از مسئولان وجوهات شرعیه در دفتر آیت‌الله خامنه‌ای (حجره ۱۶)
- شیخ محمدابراهیم انصاری اراکی (۱۳۸۹ش) از عالمان شیعه و امام جماعت حرم امام حسین(ع) (حجره ۲۳)
- شیخ محمدرضا مؤیدی قمی (۱۳۹۴ش) از عالمان شیعه در قم و از جان‌باختگان فاجعه منا
- شیخ محمدرضا شهیدی‌پور (۱۴۰۱ش) از روحانیان شیعه و حافظ قرآن، پژوهشگر، مؤلف و داور مسابقات بین‌المللی قرآن
- شیخ محمدحسن احمدی فقیه‌یزدی (۱۳۸۹ق) عالم و مجتهد شیعه و همسر زهره صفاتی (حجره ۲۳)
- شیخ محمدحسن رئوفی (۱۳۸۴ش) عالم و مجتهد شیعه و از استادان حوزه علمیه تهران (حجره ۲۳)
- شیخ محمدحسن قرهی (۱۳۹۵ش) عالم شیعه و از اعضای دفتر امام خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای و داماد سید هاشم رسولی محلاتی (حجره ۲۳)
- شیخ محمدحسین اعلمی حائری (۱۳۹۱ق) از عالمان شیعه در قرن چهاردهم قمری و نویسنده دائرة المعارف الشیعیة العامة
- شیخ محمدرضا طبسی نجفی (۱۳۶۳ش) از عالمان شیعه در قرن چهاردهم قمری
- شیخ محمدرضا محقق تهرانی (۱۳۷۳ش) از عالمان و مجتهدان شیعه در مشهد و تهران (حجره ۱۸)
- شیخ محمدعلی فیض گیلانی (۱۴۰۰ش) از مجتهدان شیعه و عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ((حجره ۱۸)
- شیخ محمدمهدی مهندسی (۱۳۹۰ش) عالم و نویسنده شیعه و از استادان حوزه و دانشگاه (حجره ۲۳)
- شیخ محمدولی قرنی (۱۳۵۸ش) نخستین رئیس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران (حجره ۳۷)
- شیخ محی‌الدین فاضل هرندی (۱۳۸۵ش) از عالمان شیعه و استادان حوزه علمیه قم (حجره ۲۳)
- شیخ مسعود صدوق (۱۳۹۵ش) عالم و روحانی شیعه (حجره ۲۳)
- شیخ مصطفی اعتمادی (۱۳۹۴ش) عالم شیعه و از استادان سطوح عالی حوزه علمیه قم (حجره ۲۳)
- شیخ مصطفی زمانی نجف‌آبادی (۱۳۶۹ش) از نویسندگان و مترجمان شیعه (راهروی عتیق، صحن بزرگ)
- شیخ مهدی بیگدلی (۱۴۰۱ش) استاد حوزه علمیه قم و از شاگردان امام خمینی
- شیخ مهدی فیض قمی (۱۳۹۹ش) از عالمان شیعه در حوزه علمیه قم (حجره ۱۶)
- شیخ مهدی مجیدی خراسانی (۱۳۹۹ش) از عالمان شیعه و امام‌جمعه اسبق یاسوج (حجره ۱۶)
- ملا غلامرضا قمی (۱۳۳۲ق) معروف به حاج‌آخوند از عالمان شیعه و از شاگردان شیخ انصاری (ایوان آیینه)
- مهدی عراقی و فرزندش حسام (۱۳۵۸ش) از اعضای فدائیان اسلام و از پایه‌گذاران اولیه حزب مؤتلفه اسلامی در ایران (حجره ۴۳)
- میرزا احمد دشتی نجفی (۱۳۹۰ش) از عالمان و مجتهدان شیعه اهل بوشهر (حجره ۲۳)
- میرزا احمد سیبویه (۱۳۸۴ش) از فقیهان و عالمان شیعه و امام جماعت حرم حضرت ابوالفضل(ع) به‌مدت چهل سال
- میرزا احمد معرفت (۱۳۸۴ش) از عالمان و خطیبان شیعه (حجره ۲۳)
- میرزا جعفر اشراقی (۱۴۲۱ق) از عالمان شیعه و و از نمایندگان مجلس خبرگان قانون اساسی (راهروی صحن عتیق و صحن نو)
- میرزا زین‌العابدین احمدی خمینی (۱۳۸۳ش) از عالمان شیعه و دایی امام خمینی (حجره ۲۳)
- میرزا محمد فیض قمی (۱۴۴۱ق) از عالمان شیعه در قم (حجره ۱۶)
- هادی مقدس (۱۳۹۱ش) از عالمان و فقیهان شیعه (حجره ۲۳).
- محمدتقی انصاریان (۱۴۰۱ش) مؤسس انتشارات انصاریان (حجره ۲۹)
- فاطمه حسینی خامنه‌ای (۱۳۹۴ش) خواهر آیت‌الله خامنه‌ای
- مهدی ایمانی فردویی (۱۳۹۶ش) از خادمان حرم حضرت معصومه(س) و از شهیدان مدافع حرم
- میرزا علی آقا غروی علیاری (۱۳۷۵ش) از عالمان و فقیهان شیعه در تبریز (حجره ۱۶).
پادشاهان و سلاطین مدفون در حرم
چهار پادشاه صفوی و دو پادشاه قاجار و در صحن عتیق و یک صدر اعظم قاجاری در یکی از بخش‌های زنانه حرم حضرت معصومه(س) دفن شده‌اند.
- شاه صفی یکم ( ۱۰۲۱ش) ششمین شاه صفوی در ایران و نواده شاه عباس کبیر
- شاه عباس دوم (۱۰۴۵ش) پسر شاه صفی، هفتمین شاه صفوی در ایران
- شاه سلطان حسین صفوی (۱۱۰۱ش) پسر شاه سلیمان، نهمین پادشاه صفوی
- شاه سلیمان صفوی (۱۰۷۳ش) فرزند شاه عباس دوم، هشتمین پادشاه صفوی
- محمدشاه قاجار (۱۲۶۴ق) نوهٔ فتحعلی‌شاه، فرزند عباس میرزا و سومین شاه از سلسله قاجار
- فتحعلی شاه قاجار (۱۲۱۳ش) دومین پادشاه قاجار.
- میرزا علی‌اصغر اتابک (۱۲۸۶ش) مشهور به امین‌السلطان صدر اعظم دوره قاجار.
بانوان مدفون در حرم
در آستانه حضرت معصومه(س)، بانوانی از فرزندان و نوادگان امامان معصوم(ع) و زنانی دیگر نیز مدفون‌اند.
- زینب دختر امام جواد(ع)
- ام محمد دختر امام جواد(ع)
- میمونه دختر امام جواد(ع)
- ام اسحاق کنیز محمد بن موسی مبرقع
- ام محمد دختر موسی مبرقع
- ام حبیب، کنیز حضرت معصومه(س).
- پروین اعتصامی (۱۳۲۰ش) از شعرای زن ایران، مدفون در صحن اتابکی.
- ملک‌جهان خانم (۱۲۹۰ق) مشهور به مهدعلیا همسر محمدشاه و مادر ناصرالدین شاه قاجار، مدفون در صحن عتیق.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ سید بنکدار؛ امامی‌جمعه، ۱۳۸۹ش مقابر پادشاهان قاجاریۀ مدفون در حرم حضرت معصومه(ع)، ۱۳۹۷ش، ص۱۰۱.
- ↑ ، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س).
- ↑ ، سایت خبری تابناک.
- ↑ ، سازمان کتابخانه ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی.
- ↑ ، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س).
- ↑ «»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ ، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س).
- ↑ ، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س).
- ↑ ، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س).
- ↑ ، پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه(س).
- ↑ ، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س).
- ↑ سید بنکدار؛ امامی‌جمعه، ۱۳۸۹ش مقابر پادشاهان قاجاریۀ مدفون در حرم حضرت معصومه(ع)، ۱۳۹۷ش.
- ↑ ، خبرگزاری رضوی.
- ↑ وزین‌افضل، ، سایت پژوهش در تاریخ.
- ↑ ، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س).
- ↑ ، خبرگزاری ایکنا.
- ↑ ، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س).
- ↑ ، سایت تاریخ ایرانی.
منابع
- وزین‌افضل، مهدی، توسعه حرم حضرت معصومه و افزایش زائران قم در دوره ناصرالدین شاه، سایت پژوهش در تاریخ، تاریخ بازدید: ۱۹ بهمن ۱۴۰۰ش.
- «»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اسفند ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۲۶ اسفند ۱۴۰۰ش.
- «پیکر شهید مظفری‌نیا در حرم مطهر حضرت معصومه(س) آرام گرفت»، پایگاه خبری آستان مقدس حضرت معصومه(س)، تاریخ درج مطلب: ۱۷ دی ۱۳۹۸ش، تاریخ بازدید: ۱۹ اسفند ۱۳۹۹ش.
- بانوان مکرم مدفون در کنار مرقد حضرت معصومه علیهاالسلام، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س)، تاریخ بازدید: ۳ اسفند ۱۳۹۹ش.
- پنج بانوی مدفون زیر یک ضریح، خبرگزاری ایکنا، تاریخ انتشار: ۲۷ آذر ۱۳۹۷ش.
- «»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۲۸ مرداد ۱۴۰۱ش، تاریخ بازدید: ۲۹ مرداد ۱۴۰۱ش.
- ستارگان حرم (علما و بزرگان مدفون در حرم مطهر)، پرتال جامع آستان مقدس حضرت فاطمه معصومه(س)، تاریخ بازدید: ۳ اسفند ۱۳۹۹ش.
- سیدبنکدار، سیدمسعود؛ امامی جمعه، وحید؛ مقابر پادشاهان قاجاریۀ مدفون در حرم حضرت معصومه(ع)، تاریخ‌اندیش زمستان، ۱۳۹۷، سال اول - شماره ۳.
- سیمای دانشوران حرم: معرفی اجمالی علمای مدفون در حرم مطهر، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی، تاریخ انتشار: ۲۲ اسفند ۱۳۹۵ش.
- شاهان مدفون در حرم حضرت معصومه چه کسانی هستند؟، خبرگزاری رضوی، تاریخ انتشار: ۶ مرداد ۱۳۹۶ش.
- گذری بر رواق‌های حرم حضرت معصومه؛ چاپ کتاب برای معرفی ستارگان حرم، سایت خبری تابناک، تاریخ انتشار: ۱۹ مرداد ۱۳۹۵ش.
- مهدعلیا؛ ملکه‌ای که ۴۰ روز سلطنت کرد، سایت تاریخ ایرانی، تاریخ انتشار: ۴ تیر ۱۳۹۶ش.