سوره شوری
< فصلت - زخرف > | |
---|---|
| |
شماره سوره | ۴۲ |
جزء | ۲۵ |
نزول | |
ترتیب نزول | ۶۲ |
مکی/مدنی | مکی |
اطلاعات آماری | |
تعداد آیات | ۵۳ |
تعداد کلمات | ۸۶۰ |
تعداد حروف | ۳۵۲۱ |
سوره شوری چهل و دومین سوره و از سورههای مکی قرآن است که در جزء ۲۵ جای دارد. وجه تسمیه این سوره به «شوری»، استفاده از این واژه به عنوان یکی از صفات مؤمنان در آیه ۳۸ است. موضوع محوری سوره شوری وحی است و به موضوعات دیگری مثل توحید، معاد و صفات مؤمنان و کفار نیز پرداخته است.
آیه ۲۳ معروف به آیه مودت و آیه ۳۸ درباره اهمیت مشورت، از آیات مشهور این سوره است. آیه ۴۰ این سوره برای مشروعیت قصاص مورد استناد فقیهان واقع شده است.
در فضیلت تلاوت سوره شوری آمده است، هرکسی سوره شوری را بخواند، فرشتگان بر او درود میفرستند و برای او استغفار و رحمت میخواهند.
معرفی
نامهای سوره
وجه تسمیه سوره شوری از آیه ۳۸ آن گرفته شده است؛ در این آیه مشورت را یکی از صفات مؤمنان میشمارد. این سوره را به مناسبت نخستین آیات آن «حم عسق» نیز نامیدهاند.
محل و ترتیب نزول
سوره شوری جزو سورههای مکی و در ترتیب نزول، شصت و دومین سورهای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، چهل و دومین سوره است و در جزء ۲۵ قرآن جای دارد. تاریخ نزول سوره شوری را بعد از معراج و کمی قبل از هجرت پیامبر اکرم(ص) به مدینه دانستهاند. به باور برخی از مفسران، آیات ۲۳ تا ۲۶ و آیات ۳۸، ۳۹ و ۴۰ این سوره، مدنی هستند.
تعداد آیات و دیگر ویژگیها
سوره شوری دارای ۵۳ آیه، ۸۶۰ کلمه و ۳۵۲۱ حرف است. این سوره سومین سوره از سورههای حامیمات و یا حوامیم هفتگانه و بیست و سومین سورهایی است که با حروف مقطعه آغاز میشود و از لحاظ حجم از سورههای مثانی و کمی بیش از یک حزب است.
محتوا
موضوع محوری و هدف اصلی سوره شوری مسئله وحی است و آیات توحیدی و صفات مومنان و کافران و چگونگی معاد آنان از دیگر اهداف سوره است. توصیه به استقامت رسول خدا(ص) در امر تبلیغ دین، دعوت مردم به سوی خدا، وحدت ادیان آسمانی، نهی مردم از تفرقه و اختلاف در دین خدا، عفو لغزشهای دیگران و غلبه بر خشم خود از دیگر موضوعات این سوره است. در سوره شوری به مباحثی مانند مسئله توحید، معاد، توبه، توبهپذیری خداوند و امر به مشورت و همکاری در امور جامعه و حکومت نیز اشاره شده است.
ویژگیها و محتوای وحی الهی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
گفتار ششم؛ آیه ۵۱-۵۳ اقسام نزول وحی | گفتار پنجم؛ آیه ۲۷-۵۰ پیامد پیروی از تعالیم وحیانی؛ بهرهمندی از رزق الهی | گفتار چهارم؛ آیه ۱۷-۲۶ ویژگیهای تعالیم وحیانی | گفتار سوم؛ آیه ۱۳-۱۶ پرهیز از اختلاف در تعالیم وحی | گفتار دوم؛ آیه ۶-۱۲ هدف از نزول وحی | گفتار اول؛ آیه ۱-۵ عظمت وحی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مطلب اول؛ آیه ۵۱ سه روش نزول وحی | مطلب اول؛ آیه ۲۷ تناسب رزق الهی با شایستگی افراد | مطلب اول؛ آیه ۱۷-۲۰ دین خدا، معیار حق و باطل در قیامت | مطلب اول؛ آیه ۱۳ نزول شریعت واحد بر پیامبران | مطلب اول؛ آیه ۶-۸ هشدار نسبت به فرجام شرک | مطلب اول؛ آیه ۱-۴ عظمت نازلکننده وحی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مطلب دوم؛ آیه ۵۲-۵۳ خداییبودن وحیهای دریافتی پیامبر | مطلب دوم؛ آیه ۲۸-۲۹ یکتایی خدا در رزقرسانی | مطلب دوم؛ آیه مطلب دوم در آخرت تنها دین خدا معیار است، نه آیین شرک | مطلب دوم؛ آیه ۱۴ علت ایجاد اختلاف در تعالیم وحی | مطلب دوم؛ آیه ۹-۱۲ بیان دلایل توحید و بطلان شرک | مطلب دوم؛ آیه ۵ عظمت وحی هنگام نزول | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مطلب سوم؛ آیه ۳۰-۳۱ تأثیر گناه در کاهش رزق | مطلب سوم؛ آیه ۲۳-۲۶ محبت اهل بیت پیامبر، معیار دین خدا | مطلب سوم؛ آیه ۱۵ رسالت پیامبر برای مقابله با اختلافات دینی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مطلب چهارم؛ آیه ۳۲-۳۵ تأثیر گناه بر غرقشدن کشتیها | مطلب چهارم؛ آیه ۱۶ فرجام تفرقهافکنان در دین | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مطلب پنجم؛ آیه ۳۶-۴۳ تأثیر تقوا بر برخورداری از نعمتهای اخروی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مطلب ششم؛ آیه ۴۴-۴۸ تأثیر گناه بر محرومیت از نعمتهای اخروی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مطلب هفتم؛ آیه ۴۹-۵۰ رزقرسانی، جلوهای از فرمانروایی خدا | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
شأن نزول برخی از آیات
برای چند آیه از سوره شوری از جمله آیه ۲۳ و ۲۷، شأن نزولهایی در کتابهای اسباب نزول روایت شده است.
مودت اهل بیت
درباره شأن نزول آیه ۲۳ سوره شوری «...قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَىٰ ...؛ بگو: «به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر دوستى در باره خويشاوندان.» از ابن عباس نقل شده، هنگامی که پیامبر اسلام(ص) به مدینه آمد، به دلیل حوادثی با تنگدستی مواجه شد؛ به همین روی برخی از انصار مالی جمع کرده نزد آن حضرت آوردند و خواستار کمک به پیامبر شدند. پس از این بود که آیه ۲۳ سوره شوری نازل شد و به جای اجر رسالت، مودت خویشان خود را از آنان خواستار شد.
ابوالفتوح رازی نیز به نقل از قتاده، نزول این آیه را در پاسخ به سخن اهل مکه مبنی بر اینکه پیامبر برای ادای رسالتش طمع مزد دارد، میداند.امام باقر(ع) در روایتی امامان(ع) را قربی دانسته است .
تمنای مال دنیا
بر اساس نقل خباب بن ارت نزول آیه ۲۷ سوره شوری «وَلَوْ بَسَطَ اللَّـهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ وَلَـٰكِن يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ مَّا يَشَاءُ ۚ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ؛ و اگر خدا روزى را بر بندگانش فراخ گرداند، مسلماً در زمين سر به عصيان برمىدارند، ليكن آنچه را بخواهد به اندازهاى [كه مصلحت است] فرو مىفرستد. به راستى كه او به [حال] بندگانش آگاهِ بيناست.» درباره کسانی است که آرزومند اموال بنی نضیر و بنی قریظه بودند و بر اساس روایت ابو عثمان مؤذن از عمرو بن حریث این آیه درباره اصحاب صفه است که نعمت و ثروت دنیا را تمنا میکردند.
وحی به پیامبران
نزول آیه ۵۱ سوره شوری «وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ اللَّـهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاءِ حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ؛ و هيچ بشرى را نرسد كه خدا با او سخن گويد جز [از راه] وحى يا از فراسوى حجابى، يا فرستادهاى بفرستد و به اذن او هر چه بخواهد وحى نمايد.» را در جواب یهود دانستهاند که عدم ایمان خود به پیامبر را به این دلیل میدانستند که پیامبر چرا مانند موسی با خدا سخن نمیگوید و به او نمینگرد. این آیه، سخن گفتن انسان با خدا را فقط از طریق وحی یا از فراسوی حجاب و یا با ارسال فرستادگان دانستهاست.
آیات مشهور
آیه مودت و آیه مشورت از آیات مشهور سوره شوری است.
آیه مودت (۲۳)
«ذَٰلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّـهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۗ قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَىٰ ۗ وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا ۚ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ شَكُورٌ﴿۲۳﴾»
(اين همان [پاداشى] است كه خدا بندگان خود را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كردهاند [بدان] مژده دادهاست. بگو: «به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر دوستى در باره خويشاوندان.» و هر كس نيكى به جاى آورد [و طاعتى اندوزد]، براى او در ثواب آن خواهيم افزود. قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است.)
این آیه مودت اهل بیت (ع) را مزد رسالت پیامبر اسلام(ص) دانستهاست. علامه طباطبایی ذیل این آیه معتقد است، اگرچه در قرآن بارها تاکید شده پیامبر برای رسالتش هیچ اجری طلب نمیکند و اجر رسالت را فقط پذیرش دعوت خود قرار داده؛ اما در این آيه، خداوند برابر رسالت پیامبر اجری قرار داده که باتوجه به آیات دیگر میتوان به این نتیجه رسید که طلب اجر در این آیه نیز مانند دیگر آیات، در طول رسالت و پذیرش دعوت پیامبر است.
روایت است امام سجاد(ع) بعد از واقعه کربلا و زمانی که به عنوان اسیر در شام به سر میبردند، در جواب بیحرمتی مردی دمشقی، فرمودند آیه ۲۳ سوره شوری را خواندهای؟پاسخ داد آری، امام فرمود قربی در این آیه ما هستیم.
آیه مشورت (۳۸)
«وَالَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَىٰ بَيْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ﴿۳۸﴾»
(و كسانى كه [نداى] پروردگارشان را پاسخ [مثبت] داده و نماز برپا كردهاند و كارشان در ميانشان مشورت است و از آنچه روزيشان دادهايم، انفاق مىكنند.)
این آیه به دنبال دو آیه قبل برخی دیگر از صفات مؤمنان را معرفی می کند و اموری مانند: اقامه نماز، مشورت در کارها و انفاق را از مصادیق استجابت دعوت خداوند قرار داده است. در روایتی از پیامبر اسلام مشورت راهی برای رسیدن به خیر و رشد معرفی شده است.امام علی(ع) در روایتی مشورت کردن با مردان بزرگ را شریک شدن در عقل و دانش آنها دانسته است.
آیات الاحکام
آیه ۴۰ سوره شوری «وَجَزَاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا ۖ فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّـهِ؛ و جزاى بدى، مانند آن، بدى است. پس هر كه درگذرد و نيكوكارى كند، پاداش او بر [عهده] خداست.» را از آیات الاحکام دانستهاند. این آیه را دلیل بر جواز مقابله به مثل و قصاص معرفی کرده و عفوی که در آیه آمده را فقط در جایی که ظالم از بدی خود توبه کند جایز میدانند؛ زیرا در غیر اینصورت، عفو باعث جسورتر شدن او میشود.
فضیلت و خواص
در فضیلت قرائت سوره شوری از پیامبر اکرم(ص) روایت شده، هرکسی سوره شوری را بخواند، فرشتگان بر او درود فرستاده و برایش استغفار و رحمت طلب میکنند. در حدیثی از امام صادق(ع) نیز آمده است: «کسی که سورۀ شوری را بخواند روز قیامت با صورتی سفید و درخشنده همچون آفتاب محشور میشود تا در پیشگاه خدا حاضر شود و خداوند میفرماید: بنده من! قرائت سورۀ حم، عسق را تداوم دادی، در حالی که پاداش آن را نمیدانستی؛ اما اگر میدانستی چه پاداشی دارد هیچگاه از قرائت آن خسته نمیشدی؛ ولی من امروز پاداش تو را به تو خواهم داد؛ سپس دستور میدهد او را وارد بهشت و غرق در نعمتهای ویژه بهشتی کنند.»
در خواص این سوره نیز روایت شده هر کس این سوره را نوشته و همراه خود داشته باشد، از شرور مردم در امان است.
متن سوره
سوره شوری
بِسْمِ اللَّـهِ الرَّحْمَـٰنِ الرَّحِيمِ | به نام خداوند رحمتگر مهربان |
---|---|
حم ﴿١﴾ عسق ﴿٢﴾ كَذَٰلِكَ يُوحِي إِلَيْكَ وَإِلَى الَّذِينَ مِن قَبْلِكَ اللَّـهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿٣﴾ لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۖ وَهُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ ﴿٤﴾ تَكَادُ السَّمَاوَاتُ يَتَفَطَّرْنَ مِن فَوْقِهِنَّ ۚ وَالْمَلَائِكَةُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِمَن فِي الْأَرْضِ ۗ أَلَا إِنَّ اللَّـهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ ﴿٥﴾ وَالَّذِينَ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاءَ اللَّـهُ حَفِيظٌ عَلَيْهِمْ وَمَا أَنتَ عَلَيْهِم بِوَكِيلٍ ﴿٦﴾ وَكَذَٰلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لِّتُنذِرَ أُمَّ الْقُرَىٰ وَمَنْ حَوْلَهَا وَتُنذِرَ يَوْمَ الْجَمْعِ لَا رَيْبَ فِيهِ ۚ فَرِيقٌ فِي الْجَنَّةِ وَفَرِيقٌ فِي السَّعِيرِ ﴿٧﴾ وَلَوْ شَاءَ اللَّـهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَـٰكِن يُدْخِلُ مَن يَشَاءُ فِي رَحْمَتِهِ ۚ وَالظَّالِمُونَ مَا لَهُم مِّن وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ ﴿٨﴾ أَمِ اتَّخَذُوا مِن دُونِهِ أَوْلِيَاءَ ۖ فَاللَّـهُ هُوَ الْوَلِيُّ وَهُوَ يُحْيِي الْمَوْتَىٰ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿٩﴾ وَمَا اخْتَلَفْتُمْ فِيهِ مِن شَيْءٍ فَحُكْمُهُ إِلَى اللَّـهِ ۚ ذَٰلِكُمُ اللَّـهُ رَبِّي عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ ﴿١٠﴾فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ جَعَلَ لَكُم مِّنْ أَنفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَمِنَ الْأَنْعَامِ أَزْوَاجًا ۖ يَذْرَؤُكُمْ فِيهِ ۚ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ۖ وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ ﴿١١﴾ لَهُ مَقَالِيدُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَيَقْدِرُ ۚ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿١٢﴾ شَرَعَ لَكُم مِّنَ الدِّينِ مَا وَصَّىٰ بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ وَمُوسَىٰ وَعِيسَىٰ ۖ أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ ۚ كَبُرَ عَلَى الْمُشْرِكِينَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ ۚ اللَّـهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَن يُنِيبُ ﴿١٣﴾ وَمَا تَفَرَّقُوا إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۚ وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِن رَّبِّكَ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى لَّقُضِيَ بَيْنَهُمْ ۚ وَإِنَّ الَّذِينَ أُورِثُوا الْكِتَابَ مِن بَعْدِهِمْ لَفِي شَكٍّ مِّنْهُ مُرِيبٍ ﴿١٤﴾ فَلِذَٰلِكَ فَادْعُ ۖ وَاسْتَقِمْ كَمَا أُمِرْتَ ۖ وَلَا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ ۖ وَقُلْ آمَنتُ بِمَا أَنزَلَ اللَّـهُ مِن كِتَابٍ ۖ وَأُمِرْتُ لِأَعْدِلَ بَيْنَكُمُ ۖ اللَّـهُ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْ ۖ لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَكُمْ أَعْمَالُكُمْ ۖ لَا حُجَّةَ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ ۖ اللَّـهُ يَجْمَعُ بَيْنَنَا ۖ وَإِلَيْهِ الْمَصِيرُ ﴿١٥﴾ وَالَّذِينَ يُحَاجُّونَ فِي اللَّـهِ مِن بَعْدِ مَا اسْتُجِيبَ لَهُ حُجَّتُهُمْ دَاحِضَةٌ عِندَ رَبِّهِمْ وَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ وَلَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ ﴿١٦﴾ اللَّـهُ الَّذِي أَنزَلَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ وَالْمِيزَانَ ۗ وَمَا يُدْرِيكَ لَعَلَّ السَّاعَةَ قَرِيبٌ ﴿١٧﴾ يَسْتَعْجِلُ بِهَا الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِهَا ۖ وَالَّذِينَ آمَنُوا مُشْفِقُونَ مِنْهَا وَيَعْلَمُونَ أَنَّهَا الْحَقُّ ۗ أَلَا إِنَّ الَّذِينَ يُمَارُونَ فِي السَّاعَةِ لَفِي ضَلَالٍ بَعِيدٍ ﴿١٨﴾ اللَّـهُ لَطِيفٌ بِعِبَادِهِ يَرْزُقُ مَن يَشَاءُ ۖ وَهُوَ الْقَوِيُّ الْعَزِيزُ ﴿١٩﴾ مَن كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ ۖ وَمَن كَانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيَا نُؤْتِهِ مِنْهَا وَمَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِن نَّصِيبٍ ﴿٢٠﴾ أَمْ لَهُمْ شُرَكَاءُ شَرَعُوا لَهُم مِّنَ الدِّينِ مَا لَمْ يَأْذَن بِهِ اللَّـهُ ۚ وَلَوْلَا كَلِمَةُ الْفَصْلِ لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ ۗ وَإِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿٢١﴾ تَرَى الظَّالِمِينَ مُشْفِقِينَ مِمَّا كَسَبُوا وَهُوَ وَاقِعٌ بِهِمْ ۗ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فِي رَوْضَاتِ الْجَنَّاتِ ۖ لَهُم مَّا يَشَاءُونَ عِندَ رَبِّهِمْ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ ﴿٢٢﴾ ذَٰلِكَ الَّذِي يُبَشِّرُ اللَّـهُ عِبَادَهُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ ۗ قُل لَّا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْرًا إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبَىٰ ۗ وَمَن يَقْتَرِفْ حَسَنَةً نَّزِدْ لَهُ فِيهَا حُسْنًا ۚ إِنَّ اللَّـهَ غَفُورٌ شَكُورٌ ﴿٢٣﴾ أَمْ يَقُولُونَ افْتَرَىٰ عَلَى اللَّـهِ كَذِبًا ۖ فَإِن يَشَإِ اللَّـهُ يَخْتِمْ عَلَىٰ قَلْبِكَ ۗ وَيَمْحُ اللَّـهُ الْبَاطِلَ وَيُحِقُّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ ۚ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿٢٤﴾ وَهُوَ الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَعْفُو عَنِ السَّيِّئَاتِ وَيَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ ﴿٢٥﴾ وَيَسْتَجِيبُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَيَزِيدُهُم مِّن فَضْلِهِ ۚ وَالْكَافِرُونَ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ ﴿٢٦﴾ وَلَوْ بَسَطَ اللَّـهُ الرِّزْقَ لِعِبَادِهِ لَبَغَوْا فِي الْأَرْضِ وَلَـٰكِن يُنَزِّلُ بِقَدَرٍ مَّا يَشَاءُ ۚ إِنَّهُ بِعِبَادِهِ خَبِيرٌ بَصِيرٌ ﴿٢٧﴾ وَهُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ الْغَيْثَ مِن بَعْدِ مَا قَنَطُوا وَيَنشُرُ رَحْمَتَهُ ۚ وَهُوَ الْوَلِيُّ الْحَمِيدُ ﴿٢٨﴾ وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَمَا بَثَّ فِيهِمَا مِن دَابَّةٍ ۚ وَهُوَ عَلَىٰ جَمْعِهِمْ إِذَا يَشَاءُ قَدِيرٌ ﴿٢٩﴾ وَمَا أَصَابَكُم مِّن مُّصِيبَةٍ فَبِمَا كَسَبَتْ أَيْدِيكُمْ وَيَعْفُو عَن كَثِيرٍ ﴿٣٠﴾ وَمَا أَنتُم بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ ۖ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ اللَّـهِ مِن وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ ﴿٣١﴾ وَمِنْ آيَاتِهِ الْجَوَارِ فِي الْبَحْرِ كَالْأَعْلَامِ ﴿٣٢﴾ إِن يَشَأْ يُسْكِنِ الرِّيحَ فَيَظْلَلْنَ رَوَاكِدَ عَلَىٰ ظَهْرِهِ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ ﴿٣٣﴾ أَوْ يُوبِقْهُنَّ بِمَا كَسَبُوا وَيَعْفُ عَن كَثِيرٍ ﴿٣٤﴾ وَيَعْلَمَ الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِنَا مَا لَهُم مِّن مَّحِيصٍ ﴿٣٥﴾ فَمَا أُوتِيتُم مِّن شَيْءٍ فَمَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَمَا عِندَ اللَّـهِ خَيْرٌ وَأَبْقَىٰ لِلَّذِينَ آمَنُوا وَعَلَىٰ رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ ﴿٣٦﴾ وَالَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ وَإِذَا مَا غَضِبُوا هُمْ يَغْفِرُونَ ﴿٣٧﴾ وَالَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِرَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَمْرُهُمْ شُورَىٰ بَيْنَهُمْ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنفِقُونَ ﴿٣٨﴾ وَالَّذِينَ إِذَا أَصَابَهُمُ الْبَغْيُ هُمْ يَنتَصِرُونَ ﴿٣٩﴾ وَجَزَاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِّثْلُهَا ۖ فَمَنْ عَفَا وَأَصْلَحَ فَأَجْرُهُ عَلَى اللَّـهِ ۚ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الظَّالِمِينَ ﴿٤٠﴾ وَلَمَنِ انتَصَرَ بَعْدَ ظُلْمِهِ فَأُولَـٰئِكَ مَا عَلَيْهِم مِّن سَبِيلٍ ﴿٤١﴾ إِنَّمَا السَّبِيلُ عَلَى الَّذِينَ يَظْلِمُونَ النَّاسَ وَيَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ ۚ أُولَـٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿٤٢﴾ وَلَمَن صَبَرَ وَغَفَرَ إِنَّ ذَٰلِكَ لَمِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ ﴿٤٣﴾ وَمَن يُضْلِلِ اللَّـهُ فَمَا لَهُ مِن وَلِيٍّ مِّن بَعْدِهِ ۗ وَتَرَى الظَّالِمِينَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ يَقُولُونَ هَلْ إِلَىٰ مَرَدٍّ مِّن سَبِيلٍ ﴿٤٤﴾ وَتَرَاهُمْ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا خَاشِعِينَ مِنَ الذُّلِّ يَنظُرُونَ مِن طَرْفٍ خَفِيٍّ ۗ وَقَالَ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ الْخَاسِرِينَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ وَأَهْلِيهِمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۗ أَلَا إِنَّ الظَّالِمِينَ فِي عَذَابٍ مُّقِيمٍ ﴿٤٥﴾ وَمَا كَانَ لَهُم مِّنْ أَوْلِيَاءَ يَنصُرُونَهُم مِّن دُونِ اللَّـهِ ۗ وَمَن يُضْلِلِ اللَّـهُ فَمَا لَهُ مِن سَبِيلٍ ﴿٤٦﴾ اسْتَجِيبُوا لِرَبِّكُم مِّن قَبْلِ أَن يَأْتِيَ يَوْمٌ لَّا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّـهِ ۚ مَا لَكُم مِّن مَّلْجَإٍ يَوْمَئِذٍ وَمَا لَكُم مِّن نَّكِيرٍ ﴿٤٧﴾ فَإِنْ أَعْرَضُوا فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظًا ۖ إِنْ عَلَيْكَ إِلَّا الْبَلَاغُ ۗ وَإِنَّا إِذَا أَذَقْنَا الْإِنسَانَ مِنَّا رَحْمَةً فَرِحَ بِهَا ۖ وَإِن تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ فَإِنَّ الْإِنسَانَ كَفُورٌ ﴿٤٨﴾ لِّلَّـهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ ۚ يَهَبُ لِمَن يَشَاءُ إِنَاثًا وَيَهَبُ لِمَن يَشَاءُ الذُّكُورَ ﴿٤٩﴾ أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَإِنَاثًا ۖ وَيَجْعَلُ مَن يَشَاءُ عَقِيمًا ۚ إِنَّهُ عَلِيمٌ قَدِيرٌ ﴿٥٠﴾ وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُكَلِّمَهُ اللَّـهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِن وَرَاءِ حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ ۚ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ ﴿٥١﴾ وَكَذَٰلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ رُوحًا مِّنْ أَمْرِنَا ۚ مَا كُنتَ تَدْرِي مَا الْكِتَابُ وَلَا الْإِيمَانُ وَلَـٰكِن جَعَلْنَاهُ نُورًا نَّهْدِي بِهِ مَن نَّشَاءُ مِنْ عِبَادِنَا ۚ وَإِنَّكَ لَتَهْدِي إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ ﴿٥٢﴾ صِرَاطِ اللَّـهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۗ أَلَا إِلَى اللَّـهِ تَصِيرُ الْأُمُورُ ﴿٥٣﴾ | حاء، ميم، (۱) عين، سين، قاف. (۲) اين گونه، خداى نيرومند حكيم به سوى تو و به سوى كسانى كه پيش از تو بودند، وحى مىكند. (۳) آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آنِ اوست و او بلندمرتبه بزرگ است. (۴) چيزى نمانده كه آسمانها از فرازشان بشكافند و [حال آنكه] فرشتگان به سپاس پروردگارشان تسبيح مىگويند و براى كسانى كه در زمين هستند آمرزش مىطلبند. آگاه باش، در حقيقت خداست كه آمرزنده مهربان است. (۵) و كسانى كه به جاى او دوستانى براى خود گرفتهاند، خدا بر ايشان نگهبان است و تو بر آنان گمارده نيستى. (۶) و بدين گونه قرآن عربى به سوى تو وحى كرديم تا [مردم] مكّه و كسانى را كه پيرامون آنند هشدار دهى، و از روز گردآمدن [خلق] -كه ترديدى در آن نيست- بيم دهى؛ گروهى در بهشتند و گروهى در آتش. (۷) و اگر خدا مىخواست، قطعاً آنان را امتى يگانه مىگردانيد، ليكن هر كه را بخواهد، به رحمت خويش درمىآورد و ستمگران نه يارى دارند و نه ياورى. (۸) آيا به جاى او دوستانى براى خود گرفتهاند؟ خداست كه دوست راستين است، و اوست كه مردگان را زنده مىكند، و هموست كه بر هر چيزى تواناست. (۹) و در باره هر چيزى اختلاف پيدا كرديد، داوريش به خدا [ارجاع مىگردد]. چنين خدايى پروردگار من است. بر او توكل كردم و به سوى او بازمىگردم. (۱۰) پديدآورنده آسمانها و زمين است. از خودتان براى شما جفت هايى قرار داد، و از دامها [نيز] نر و ماده [قرار داد]. بدين وسيله شما را بسيار مىگرداند. چيزى مانند او نيست و اوست شنواى بينا. (۱۱) كليدهاى آسمانها و زمين از آنِ اوست. براى هر كس كه بخواهد روزى را گشاده يا تنگ مىگرداند. اوست كه بر هر چيزى داناست. (۱۲) از [احكام] دين، آنچه را كه به نوح در باره آن سفارش كرد، براى شما تشريع كرد و آنچه را به تو وحى كرديم و آنچه را كه در باره آن به ابراهيم و موسى و عيسى سفارش نموديم كه: «دين را برپا داريد و در آن تفرقهاندازى مكنيد.» بر مشركان آنچه كه ايشان را به سوى آن فرا مىخوانى، گران مىآيد. خدا هر كه را بخواهد، به سوى خود برمىگزيند، و هر كه را كه از در توبه درآيد، به سوى خود راه مىنمايد. (۱۳) و فقط پس از آنكه علم برايشان آمد، راه تفرقه پيمودند [آن هم] به صرف حسد [و برترى جويى] ميان همديگر. و اگر سخنى [داير بر تأخير عذاب] از جانب پروردگارت تا زمانى معيّن، پيشى نگرفته بود، قطعاً ميانشان داورى شده بود. و كسانى كه بعد از آنان كتاب [تورات] را ميراث يافتند واقعاً در باره او در ترديدى سخت [دچار]اند. (۱۴) بنابراين به دعوت پرداز، و همان گونه كه مأمورى ايستادگى كن، و هوسهاى آنان را پيروى مكن و بگو: «به هر كتابى كه خدا نازل كرده است ايمان آوردم و مأمور شدم كه ميان شما عدالت كنم؛ خدا پروردگار ما و پروردگار شماست؛ اعمال ما از آنِ ما و اعمال شما از آنِ شماست؛ ميان ما و شما خصومتى نيست؛ خدا ميان ما را جمع مىكند، و فرجام به سوى اوست. (۱۵) و كسانى كه در باره خدا پس از اجابت [دعوت] او به مجادله مىپردازند، حجّتشان پيش پروردگارشان باطل است، و خشمى [از خدا] برايشان است و براى آنان عذابى سخت خواهد بود. (۱۶) خدا همان كسى است كه كتاب و وسيله سنجش را به حق فرود آورد، و تو چه مىدانى شايد رستاخيز نزديك باشد. (۱۷) كسانى كه به آن ايمان ندارند شتابزده آن را مىخواهند، و كسانى كه ايمان آوردهاند، از آن هراسناكند و مىدانند كه آن حقّ است. بدان كه آنان كه در مورد قيامت ترديد مىورزند، قطعاً در گمراهى دور و درازىاند. (۱۸) خدا نسبت به بندگانش مهربان است: هر كه را بخواهد روزى مىدهد و اوست نيرومند غالب. (۱۹) كسى كه كِشت آخرت بخواهد، براى وى در كِشتهاش مىافزاييم، و كسى كه كِشت اين دنيا را بخواهد به او از آن مىدهيم و[لى] در آخرت او را نصيبى نيست. (۲۰) آيا براى آنان شريكانى است كه در آنچه خدا بدان اجازه نداده، برايشان بنياد آيينى نهادهاند؟ و اگر فرمان قاطع [در باره تأخير عذاب در كار] نبود مسلماً ميانشان داورى مىشد؛ و براى ستمكاران شكنجهاى پر درد است. (۲۱) [در قيامت] ستمگران را از آنچه انجام دادهاند، هراسناك مىبينى و [جزاى عملشان] به آنان خواهد رسيد، و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كردهاند در باغ هاى بهشتند. آنچه را بخواهند نزد پروردگارشان خواهند داشت؛ اين است همان فضل عظيم. (۲۲) اين همان [پاداشى] است كه خدا بندگان خود را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كردهاند [بدان] مژده دادهاست. بگو: «به ازاى آن [رسالت] پاداشى از شما خواستار نيستم، مگر دوستى در باره خويشاوندان.» و هر كس نيكى به جاى آورد [و طاعتى اندوزد]، براى او در ثواب آن خواهيم افزود. قطعاً خدا آمرزنده و قدرشناس است. (۲۳) آيا مىگويند: «بر خدا دروغى بستهاست؟» پس اگر خدا بخواهد بر دلت مُهر مى نهد؛ و خدا باطل را محو و حقيقت را با كلمات خويش پا برجا مىكند. اوست كه به راز دلها داناست. (۲۴) و اوست كسى كه توبه را از بندگان خود مىپذيرد و از گناهان درمىگذرد و آنچه مىكنيد مىداند. (۲۵) و [درخواست] كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته انجام دادهاند اجابت مىكند و از فضل خويش به آنان زياده مىدهد، و[لى] براى كافران عذاب سختى خواهد بود. (۲۶) و اگر خدا روزى را بر بندگانش فراخ گرداند، مسلماً در زمين سر به عصيان برمىدارند، ليكن آنچه را بخواهد به اندازهاى [كه مصلحت است] فرو مىفرستد. به راستى كه او به [حال] بندگانش آگاهِ بيناست. (۲۷) و اوست كسى كه باران را -پس از آنكه [مردم] نوميد شدند- فرود مىآورد، و رحمت خويش را مىگسترد و هموست سرپرست ستوده. (۲۸) و از نشانههاى [قدرت] اوست آفرينش آسمان ها و زمين و آنچه از [انواع] جنبنده در ميان آن دو پراكنده است، و او هرگاه بخواهد بر گردآوردن آنان تواناست. (۲۹) و هر [گونه] مصيبتى به شما برسد به سبب دستاورد خود شماست، و [خدا] از بسيارى درمىگذرد. (۳۰) و شما در زمين درمانده كننده [خدا] نيستيد، و جز خدا شما را سرپرست و ياورى نيست. (۳۱) و از نشانههاى او سفينههاى كوهآسا در درياست. (۳۲) اگر بخواهد باد را ساكن مىگرداند و [سفينهها] بر پشت [آب] متوقف مىمانند. قطعاً در اين [امر] براى هر شكيباى شكرگزارى نشانههاست. (۳۳) يا به [سزاى] آنچه [كشتىنشينان] مرتكب شدهاند هلاكشان كند، و[لى] از بسيارى درمىگذرد. (۳۴) و [تا] آنان كه در آيات ما مجادله مىكنند، بدانند كه ايشان را [روى] گريزى نيست. (۳۵) و آنچه به شما داده شده، برخوردارى [و كالاى] زندگى دنياست، و آنچه پيش خداست براى كسانى كه گرويدهاند و به پروردگارشان اعتماد دارند بهتر و پايدارتر است. (۳۶) و كسانى كه از گناهان بزرگ و زشتكاريها خود را به دور مىدارند و چون به خشم درمىآيند درمىگذرند. (۳۷) و كسانى كه [نداى] پروردگارشان را پاسخ [مثبت] داده و نماز برپا كردهاند و كارشان در ميانشان مشورت است و از آنچه روزيشان دادهايم انفاق مىكنند. (۳۸) و كسانى كه چون ستم بر ايشان رسد، يارى مىجويند [و به انتقام بر مىخيزند]. (۳۹) و جزاى بدى، مانند آن، بدى است. پس هر كه درگذرد و نيكوكارى كند، پاداش او بر [عهده] خداست. به راستى او ستمگران را دوست نمىدارد. (۴۰) و هر كه پس از ستم [ديدن] خود، يارى جويد [و انتقام گيرد] راه [نكوهشى] بر ايشان نيست. (۴۱) راه [نكوهش] تنها بر كسانى است كه به مردم ستم مىكنند، و در [روى] زمين به ناحق سر برمىدارند. آنان عذابى دردناك [در پيش] خواهند داشت. (۴۲) و هر كه صبر كند و درگذرد، مسلماً اين [خويشتن دارى، حاكى] از اراده قوى [در] كارهاست. (۴۳) و هر كه را خدا بىراه گذارد، پس از او يار [و ياور]ى نخواهد داشت، و ستمگران را مىبينى كه چون عذاب را بنگرند مىگويند: «آيا راهى براى برگشتن [به دنيا] هست؟» (۴۴) آنان را مىبينى [كه چون] بر [آتش] عرضه مىشوند، از [شدت] زبونى، فروتن شدهاند: زيرچشمى مىنگرند. و كسانى كه گرويدهاند مىگويند: «در حقيقت، زيانكاران كسانىاند كه روز قيامت خودشان و كسانشان را دچار زيان كردهاند.» آرى، ستمكاران در عذابى پايدارند. (۴۵) و جز خدا براى آنان دوستانى [ديگر] نيست كه آنها را يارى كنند، و هر كه را خدا بىراه كذارد هيچ راهى براى او نخواهد بود. (۴۶) پيش از آنكه روزى فرا رسد كه آن را از جانب خدا برگشتى نباشد، پروردگارتان را اجابت كنيد. آن روز نه براى شما پناهى و نه برايتان [مجال] انكارى هست. (۴۷) پس اگر روى برتابند، ما تو را بر آنان نگهبان نفرستادهايم. بر عهده تو جز رسانيدن [پيام] نيست، و ما چون رحمتى از جانب خود به انسان بچشانيم، بدان شاد و سرمست گردد، و چون به [سزاى] دستاورد پيشين آنها، به آنان بدى رسد، انسان ناسپاسى مىكند. (۴۸) فرمانروايى [مطلق] آسمانها و زمين از آنِ خداست؛ هر چه بخواهد مىآفريند؛ به هر كس بخواهد فرزند دختر و به هركس بخواهد فرزند پسر مىدهد. (۴۹) يا آنها را پسر[ان] و دختر[انى] توأم با يكديگر مىگرداند، و هر كه را بخواهد عقيم مىسازد. اوست داناى توانا. (۵۰) و هيچ بشرى را نرسد كه خدا با او سخن گويد جز [از راه] وحى يا از فراسوى حجابى، يا فرستادهاى بفرستد و به اذن او هر چه بخواهد وحى نمايد. آرى، اوست بلندمرتبه سنجيدهكار. (۵۱) وهمين گونه، روحى از امر خودمان به سوى تو وحى كرديم. تو نمىدانستى كتاب چيست و نه ايمان [كدام است؟] ولى آن را نورى گردانيديم كه هر كه از بندگان خود را بخواهيم به وسيله آن راه مىنماييم، و به راستى كه تو به خوبى به راه راست هدايت مىكنى. (۵۲) راه همان خدايى كه آنچه در آسمان ها و آنچه در زمين است از آنِ اوست. هشدار كه [همه] كارها به خدا بازمىگردد. (۵۳) |
سوره پیشین: سوره فصلت | سوره شوری سورههای مکی • سورههای مدنی | سوره پسین: سوره زخرف |
١.فاتحه ٢.بقره ٣.آلعمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس |
پانویس
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۰، ص۳۴۳.
- ↑ خرمشاهی، «سوره شوری»، ج۲، ص۱۲۴۹.
- ↑ صفوی، «سوره شوری»، ص۷۴۶.
- ↑ روح بخش، دانشنامه سورههای قرآنی، ۱۳۸۹ش، ص۲۶۹.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۶.
- ↑ خرمشاهی، «سوره شوری»، ج۲، ص۱۲۴۹.
- ↑ صفوی، «سوره شوری»، ص۷۴۶.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۰، ص۳۴۳.
- ↑ خامهگر، محمد، ساختار سورههای قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
- ↑ واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۸۹.
- ↑ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان، ۱۳۷۸ش، ج۱۷، ص۱۲۱.
- ↑ العروسي الحويزي، تفسير نور الثقلين، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۵۷۳.
- ↑ واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۹۰.
- ↑ واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۳۹۰.
- ↑ سوره سبأ، آیه ۴۷؛ سوره انعام، آیه ۹۰؛ سوره یوسف، آیه ۱۰۴؛ سوره فرقان، آیه ۵۷.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۴۳.
- ↑ سیوطی، الدرالمنثور، ۱۴۰۴ق، ج۶، ص۷.
- ↑ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۸، ص۶۳.
- ↑ حویزی، نورالثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۵۸۴.
- ↑ مكارم شيرازى، ترجمه نهج البلاغه، ج۱، ص۱۷۷، شماره۱۶۱.
- ↑ اردبیلی، زبدةالبیان، مکتبه المرتضویه، ص۴۶۷.
- ↑ صادقی تهرانی، الفرقان، ۱۴۰۶ق، ج۲۶، ص۲۳۷.
- ↑ مکارم شیرازی ، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۰، ص۴۶۶.
- ↑ ابوالفتوح رازی، روض الجنان و روح الجنان، ۱۳۷۸ش، ج۱۷، ص۹۶.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۸۲ش، ج۲۰، ص۳۴۴.
- ↑ بحرانی، البرهان، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۸۰۱.
منابع
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۳۷۶ش.
- ابوالفتوح رازی، حسین ابن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر قرآن، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۸ش.
- اردبیلی، احمد بن محمد، زبدةالبیان، محقق محمدباقر بهبودى، تهران، مکتبه المرتضویه.
- بحرانی، هاشم بن سلیمان، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسه البعثه، قسم الدراسات الاسلامیه، ۱۳۸۹ش.
- حویزی، عبدالعلی بن جمعه، نور الثقلین، قم، اسماعیلیان، ۱۴۱۵ق.
- خرمشاهی، قوام الدین، «سوره شوری»، در دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
- روح بخش، علی، دانشنامه سورههایقرآنی، قم، انتشارات ورع، ۱۳۸۹ش.
- سیوطی، عبدالرحمن بن ابیبکر، الدر المنثور فی التفسیر بالماثور، قم، کتابخانه عمومی آیت الله مرعشی نجفی (ره)، ۱۴۰۴ق.
- صفوی، سلمان، «سوره شوری»، در دانشنامه معاصر قرآن کریم، قم، انتشارات سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش.
- طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
- مکارم شیرازی، ناصر و احمد علیبابایی، برگزیده تفسیر نمونه، تهران،دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۲ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش.
- واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق.
پیوند به بیرون