برزیل
برزیل بزرگترین کشور آمریکای جنوبی که پایتخت آن شهر برازیلیا است. اسلام از طریق مهاجرت از آفریقا و برخی از سرزمین‌های تحت سلطه عثمانی، وارد این کشور شده و جمعیت آنان امروزه به یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر می‌رسد که اکثر آنها عرب و از کشورهای سوریه، لبنان و عده کمی نیز از مصر، مراکش و دیگر ملیت هاهستند. شیعیان نیز در این کشور حضور فعالی دارند و انجمن خیریه اسلامی برزیل، انجمن خیریه شهر فوز دو ایگوتسو در ایالت پارانا و انجمن خیریه پارانا از مهمترین انجمن‌های شیعی فعال در برزیل می‌باشند.
جغرافیای برزیل
برزیل با جمعیت ۲۱۲٬۷۳۲٬۰۰۰ نفر و وسعت ۸.۵۱۴.۸۷۷ کیلومتر مربع بزرگترین کشور امریکای جنوبی است که پایتخت آن شهر برازیلیا است. این منطقه از امریکای لاتین توسط پرتغالی‌ها در سال ۱۵۰۰ گشوده شد و مستعمره آنان بود. به همین دلیل زبان رسمی این کشور پرتغالی و در حال حاضر حکومت آن جمهوری فدرال است.
این حکومت به آزادی ادیان معتقد بوده و پیروان ادیان مختلف از جمله مسلمانان می‌توانند شعائر دینی خود را آزادانه در این کشور بر پا کنند. اسلام از طریق مهاجرت از افریقا و برخی از سرزمین‌های تحت سلطه عثمانی، برای نخستین بار وارد برزیل شده و در دهه‌های گذشته، این مهاجرت روبه گسترش نهاده است.
اسلام در برزیل
نمودار پراکندگی ادیان در برزیل مسیحیت کاتولیک (۶۴٫۶٪) اسلام (۰٫۰۱٪) بی دین (۸٪) روح گرایی (۲٪) مسیحیت پروتستان (۲۲٫۲٪) یهودیت (۰٫۰۲٪) دیگر (۳٫۱۷٪)
در سال ۱۵۰۰ میلادى، پرتغال برزیل را به اشغال خود درآورد و مهاجرت شهروندان آندلسى به این کشور را ممنوع نمود اما با این حال، بسیارى از مسلمانان خود را به برزیل رسانده، جماعتى از مسلمانان را تشکیل دادند. تا اواخر قرن شانزدهم میلادى، رقم مسلمانان کاملا افزایش یافت. بعضی اسناد موید آن است که مسلمانان از ابتدای کشف برزیل، همراه با پرتغالی‌ها به عنوان دریانورد و تعدادی نیز به عنوان برده از آفریقا وارد برزیل شدند.
تاریخ مسلمانان برزیل از زمان استعمار پرتغالی برزیل در قرن ۱۶ آغاز می شود. بسیاری از پرتغالی‌هایی که به برزیل آمدند، مورهای مسلمان بودند که از ترس دادگاه‌های تفتیش عقاید آن زمان مجبور به تغیر مذهب به مسیحیت شده بودند.
مورها سازماندهی اجتماعی مجزایی تشکیل ندادند، بنابراین حضور اسلام در برزیل را باید بعد از واردات برده‌های آفریقای غربی به برزیل در قرن ۱۸ دانست. برده‌ها از قومیت‌های مختلف بوده‌اند، ولی آنها را مالس می خوانده‌اند بمعنی مسلمان اهل مالی.
اولین مسجد برزیل، سال ۱۹۵۶ در سائوپائولو رسماً افتتاح شد. در سال۱۹۷۷، سفراى هفده کشور اسلامى اقدام به ایجاد یک مرکز اسلامى در برزیل کردند. جمعیت‌هاى اسلامى در سال ۱۹۷۹، با همکارى یکدیگر «فدراسیون اسلامى» را تاسیس نمودند. در سال ۱۹۸۱، شعبهاى از جمعیت «اسلام و غرب» که مرکز آن در ژنو است، در شهر برازیلیا تاسیس شد. به دنبال فعالیت‌هاى مذکور، دانشگاه برازیلیا در آوریل ۱۹۸۱ اقدام به برگزارى سمینار بینالمللى «تمدن اسلامى» کرد.
در حال حاضر بیش از ۸۰ انجمن اسلامی و نزدیک به ۵۰ مسجد و نمازخانه در نقاط مختلف این کشور وجود دارد. از ۴۰ سال گذشته تاکنون تغییرات و پیشرفت‌های بسیاری در اوضاع فرهنگی مسلمانان برزیل رخ داده به طوری که طی سه دهه گذشته حدود ۴۰ مسجد ساخته شده است.
امروزه جمعیت مسلمانان برزیل به یک میلیون و ۵۰۰ هزار نفر می‌رسد که اکثر آنها عرب و از کشورهای سوریه، لبنان و عده کمی نیز از مصر، مراکش و دیگر ملیت ها هستند.
شیعیان برزیل
طبق برخی آمار قریب به ۱۲ میلیون عرب تبار در برزیل مقیم هستند. تا ۵/۱ میلیون مسلمان وجود دارد و ۴۰ درصد مسلمانان شیعه‌اند و تعداد ایرانیان زیر ۵ هزار نفر است. شیعیان برزیل از سال ۱۹۸۵ تا کنون انجمن ها، مراکز و مؤسسات اسلامی فراوانی را در این کشور تأسیس کردند که مسلمانان، اعم از شیعه و سنی در آن نماز می‌گزارند.
برخی از مهمترین مساجد و حسینیه‌های شیعیان عبارتند از:
- مسجد محمد رسول الله (ص) و حسینه اهل بیت (ع) در سائوپائولو
- حسینیه اهل بیت (ع) مرکز اسلامی برزیل
- مسجد امام علی (ع) در کورتیبا
- حسینیه امام خمینی در فوزدی ایگواسو
- مسجد امام علی (ع) در پونتا گروسا
- مسجد رسول الاعظم (ص) در پونتا پوران
فعالیت‌های شیعیان
غیر از برگزاری مراسم عبادی، مهمترین فعالیت شیعیان برزیل تلاش برای نشر معارف اسلامی است. یک مجله به نام «اودنسیا» و نشریه‌ای به نام «سراج» متعلق به شیعیان است. به گفته یکی از روحانیون مقیم برزیل فعالیت های شیعیان در این کشور عبارتند از:
- برگزاری مراسم و مجالس دینی شیعیان در مساجد؛
- تالیف کتابهای دینی به زبان پرتغالی؛
- تاسیس دارالترجمه برای ترجمه کتابهای مفید دینی برای مردم برزیل و سایر مردم پرتغالی زبان؛
- ترجمه کتابهایی همانند "نهج البلاغه، نظام حقوق زن در اسلام، شیعه در اسلام ، الاسلام فی اسسه، بنی الاسلام و آل البیت، الحقوق، امام مهدی(عج)"، همچنین ترجمه برخی از دعاها مانند دعای افتتاح، دعای سحر و دعاهای ماه رمضان.
- احداث چندین مدرسه دینی که اولین آنها در سائوپائولو بود.
مراکز شیعی
- انجمن خیریه اسلامی برزیل: این انجمن که در شهر سائوپائولو قرار دارد،
یک مؤسسه خصوصی با محوریت ارائه خدمات فرهنگی، پژوهشی و رسانه‌ای است که برای انتشار و گسترش معارف اسلامی و سیره اهل بیت اطهار(ع) فعالیت می‌کند و شامل یک حسینیه با ظرفیت ۶۰۰ نفر، مسجد محمد رسول الله(ص)، کتابخانه، سالن جلسات، دفتر انجمن، آشپزخانه و منزل عالم دین است. این انجمن، مدیریت یک مدرسه را نیز به فعالیت‌های خود اضافه کرده است. این مدرسه در مرکز شهر سائوپاولو قرار دارد و مشغول به فعالیت است. پربیننده‌ترین سایت اینترنتی شیعه در برزیل، با عنوان سایت «الرساله» نیز متعلق به این مرکز است. این سایت، در مدت فعالیت خود به ۵ زبان عربی، فارسی، پرتغالی، اسپانیولی و انگلیسی، در راستای اطلاع‌رسانی اسلامی و پاسخگویى به مسائل مختلف اسلامی و پوشش برخی اخبار مهم برزیل و جهان اسلام ارائه خدمات کرده است. شیخ طالب خزرجی، از جمله کسانی است که نقش برجسته‌ای در موفقیت این مرکز داشته است.
- انجمن خیریه شهر فوز دو ایگوتسو در ایالت پارانا: دومین مرکز شیعه در برزیل انجمن خیریه شهر فوز دو ایگواسو است که حسینیه امام خمینی این شهر، وابسته به آن میباشد و در سال ۱۹۸۵ تأسیس شد. این انجمن، مدرسه لبنانی-برزیلی این شهر را مدیریت می‌کند که امروز با تعداد ۷۰۰ دانش آموز از جمله مهمترین و معتبرترین مدارس شهر فوز است. سید محسن طباطبایی تبریزی به مدت ۱۰ سال در ابتدای تأسیس، حسینیه و مسجد را مدیریت کرده است . منطقه استراتژیک فوز یکی از محل‌های تجمع شیعیان لبنانی‌تبار در برزیل است.
- انجمن خیریه پارانا: این انجمن خیریه در سال ۱۹۷۲ در در شهر کوریتیبا تأسیس شد و شامل «مسجد امام علی(ع)»، حسینیه، کتابخانه و یک سالن به ظرفیت ۵۰۰ نفر است.
پانویس