آقا ضیاء عراقی
فقیه و اصولی شیعه | |
| |
اطلاعات فردی | |
---|---|
نام کامل | ضیاءالدین علی بن ملا محمد عراقی |
لقب | آقاضیاءِ عِراقی |
تاریخ تولد | ۱۲۷۸ق |
زادگاه | سلطانآباد اراک |
تاریخ وفات | ۲۸ ذیالقعده ۱۳۶۱ق(۱۶ آذر ۱۳۲۱ش |
محل دفن | حرم امام علی(ع) |
شهر وفات | نجف اشرف |
اطلاعات علمی | |
استادان | سید محمد فشارکی• حسین خلیلی تهرانی • محمدکاظم خراسانی • سید محمدکاظم طباطبایی یزدی • فتحالله غروی اصفهانی |
شاگردان | سید محسن طباطبائی حکیم • سید محمدتقی خوانساری • سید احمد خوانساری • سید ابوالقاسم خویی • سید عبدالاعلی سبزواری • سید محمدهادی میلانی و … |
محل تحصیل | اراک، اصفهان، نجف |
تألیفات | مقالات الاصول و … |
ضیاءالدین علی بن ملا محمد عراقی معروف به آقاضیاءِ عِراقی؛ (۱۲۷۸-۱۳۶۱ق) فقیه و اصولی امامی قرن چهاردهم قمری بود. وی نزد اساتیدی چون سید محمد فشارکی، آخوند خراسانی و سید محمدکاظم یزدی تحصیل کرد. آقاضیاء را از استادان مشهور اصول فقه و از احیاکنندگان این علم بهشمار آوردهاند. سید محمدتقی خوانساری، سیدابوالقاسم خویی، سید محسن حکیم و میرزا هاشم آملی برخی از شاگردان اویند.
زندگی
آقاضیاء عراقی در سال ۱۲۷۸ق در سلطانآباد اراک به دنیا آمد. پدرش ملا محمدکبیر کزازی عراقی (اراکی) بود.
وی در شب دوشنبه ۲۸ ذیالقعده ۱۳۶۱ق/ ۱۶ آذر ۱۳۲۱ش در نجف اشرف درگذشت و در ضلع غربی صحن حرم امیر المؤمنین در حجره دوم سمت چپ ورودی باب غربی معروف به باب العماره به خاک سپرده شد.
تحصیل
آقاضیاء مقدمات علوم دینی را در زادگاهش، نزد پدر و چند تن دیگر از فضلای آن دیار فرا گرفت. سپس به اصفهان رفت و از آقا سید محمدهاشم چهارسوقی، میرزا جهانگیرخان قشقایی، میرزا ابوالمعالی کلباسی استفاده کرد. سرانجام به عراق رفت رفت و در سامرا درس میرزا حبیب الله. بعد از آن به نجف رفت.
- میرزا حبیب الله
- آخوند محمدکاظم خراسانی
- سید محمدکاظم یزدی
- شیخ الشریعه اصفهانی
- سید محمد فشارکی
- میرزا حسین خلیلی
- ابراهیم محلاتی شیرازی.
آقاضیاء مورد احترام استادان خود بود و از شاگردان ممتاز آخوند ملامحمدکاظم شناخته میشد. او با حاج شیخ عبدالکریم حائری هم سن و هم بحث بود.
تدریس
آقاضیاء حدود ۶۰ سال در نجف درس خارج فقه و اصول تدریس کرد. بعد از وفات استادش آخوند خراسانی(۱۳۲۹ق) تدادی از شاگردان آخوند در مجلس درس وی حضور مییافتند. سید موسی شبیری زنجانی از پدرش سید احمد زنجانی چنین نقل کردهاست که دو را دیدم که از نظر بیان نظیر نداشتند که یکی از آنها آقا ضیاء بود.
مرجعیت
شاگردانش مرجع شدند و خودش نشد
شاگردان
دهها نفر از طلّاب در محضر وی دانش آموختند و به درجه اجتهاد رسیدند. شاگردان مشهور وی عبارتاند از:
- سید محمد تقی خوانساری
- سید احمد خوانساری
- محمدحسن علامی
- سید کاظم عصار
- آمیر سید علی یثربی کاشانی
- سید محسن حکیم
- حسین حلی
- سید ابوالقاسم خوئی
- سید جواد حسینی خامنهای
- سید عبدالاعلی سبزواری
- سید محمود حسینی شاهرودی
- سید عبدالله شیرازی
- سید عبدالهادی شیرازی
- سید محمدرضا گلپایگانی
- سید محمد هادی میلانی
- سید شهابالدین مرعشی نجفی
- مهدی مهدوی لاهیجی
- محمد تقی بهجت
- میرزا هاشم آملی
- محمد تقی بروجردی
- شیخعلی مشکات
- علی غروی علیاری
- سید آقا موسوی خلخالی
- میرزا رحیم سامت
- سید ابوالحسن شمسآبادی
- سید یحیی مدرسی یزدی
- سید جعفر شاهرودی
- محمدحسین خیابانی سبحانی
- محمدعلی قدسی محلاتی
- محمدعلی اشرفی شاهرودی
- سید حسین آلعلی شاهرودی
- سید صدرالدین صدر
- سید عبدالحسین طیب
- سید ابوالقاسم کاشانی
- محمد غروی کاشانی
- میرزا محمد باقر آشتیانی
- محمدحسن سه چاری اصفهانی
- محمدرضا مظفر
- بهاءالدین محلاتی
- محمدحسین نجفی
- ابوالحسن شیرازی
- سید حسامالدین فال اسیری شیرازی
- میرزا حسن موسوی بجنوردی
- شیخ علی محمد بروجردی
- سید حبیبالله برهانی
- شیخ علی مشکات
بنابر نقل سید موسی شبیری زنجانی، اعلم شاگردانش، شیخ محمدحسن علامی و سید محمد تقی خوانساری بودند و بعد از آنها سید احمد خوانساری، آمیر سید علی یثربی کاشانی و سید احمد خوانساری نسبت به دیگران برجسته بودند.
آثار علمی
آقاضیاء آثاری در زمینه فقه و اصول تألیف کردهاست که مهمترین آنها مقالات الأصول است. سایر آثار او به قرار زیر است:
تألیفات
- مقالات الاصول
- حاشیه فوائد الأصول
- الحاشیة علی بیعالمکاسب
- تعلیقة استدلالیة علی العروة الوثقی
- رسالة فی استصحابالعدمالازلی
- رسالة فیاللباسالمشکوک
- روائعالامالی فی فروعالعلمالاجمالی
- شرح تبصرة العلامه (کتابالبیع)
- شرح تبصرة المتعلّمین (در معاملات)
- کتاب القضاء شرح تبصره المتعلمین
تقریرات
تقریراتی از دروس فقه و اصول آقاضیاء نوشته شدهاست. مهمترین آنها نهایة الأفکار است که شیخمحمدتقی بروجردی این کتاب را به پشتوانه ۴ دوره حضور در درس اصول آقا ضیاء نوشتهاست. سایر تقریرات عبارتند از:
- الأصول، نوشته ابوالفضل نجمآبادی
- الرسائل الفقهیة، نوشته ابوالفضل نجمآبادی
- حاشیة المکاسب، نوشته ابوالفضل نجمآبادی
- کتاب القضاء، نوشته ابوالفضل نجمآبادی
- بدائع الافکار فی الأصول، نوشته میرزا هاشم آملی
- المحاضرات فی فقه الرهن، نوشته میرزا هاشم آملی
- تحریر الأصول، نوشته مرتضی مظاهری نجفی
- منهاج الأصول، نوشته محمدابراهیم کرباسی
پانویس
- ↑ آقا ضیاء عراقی، مقالات الاصول، مجمع الفکر الاسلامی، مقدمه محمدمهدی آصفی، ج۱، ص۲۵؛ تاریخ وفات به شمسی بر اساس محاسبه با مبدل تاریخ.
- ↑ مقدمه محمدمهدی آصفی بر مقالات الاصول، مجمع فکر اسلامی
- ↑ شبیری زنجانی، جرعهای از دریا، ج۲، ص۵۲۸
- ↑ شبیری زنجانی، جرعهای از دریا، ج۳، ص۴۲۹
- ↑ شبیری زنجانی، جرعهای از دریا، ج۲، ص۵۲۸
- ↑ آلمحبوبه، ج۳، ص۲۸۳؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلامالشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، قسم۲، ص۶۰۳؛ طباطبائیحکیم، ج۳، ص۵۴.
- ↑ شریف، گنجینه دانشمندان، ج۷، ص ۱۲۷
- ↑ شبیری زنجانی، جرعهای از دریا، ج۳، ص۴۳۰
منابع
- شبیری زنجانی، سید موسی، جرعهای از دریا، ج۳.
- مقدمه محمدمهدی آصفی بر مقالات الاصول، مجمع فکر اسلامی
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: