مالزی
مالزی (فارسی ایرانی) یا مالیزیا (فارسی افغانستان) (به مالایی: Malaysia) با نام رسمی فدراسیون مالزی (به مالایی: Persekutuan Malaysia) کشوری در جنوب شرقی آسیا و پایتخت آن کوالا لامپور است. سازمانهای دولتی و وزارتخانههای این کشور در شهر جدید پوتراجایا (پایتخت اداری) این کشور واقع است. مالزی عضو سازمان ملل متحد و اتحادیه کشورهای همسود است. این فدراسیون شامل سیزده ایالت در جنوب شرقی آسیا است. نام «مالزی» زمانی انتخاب شد که فدراسیون مالایا؛ سنگاپور، صباح و ساراواک یک اتحادیه متشکل از ۱۴ ایالت را تشکیل دادند. در سال ۱۹۶۵ سنگاپور از مالزی جدا شد و به کشوری مستقل تبدیل گردید. مالزی دربردارنده دو ناحیهٔ جغرافیائی است و دریای جنوبی چین این دو را از هم جدا میکند: شبه جزیره مالزی یا مالزی غربی که بر روی شبه جزیره مالایی قرار دارد و از شمال با تایلند مرز خشکی دارد و از طریق جادهٔ شوسهٔ جوهور از جنوب با سنگاپور پیوند دارد. این کشور دربردارندهٔ شاهنشینهای جوهور، کداح، پاهنگ، نگری سمبیلان، کلانتان، پراک، سلانگور، پرلیس و ترنگانا بوده و دو ایالت آن را فرمانداران ملاکا و پنانگ و دو منطقهٔ فدرال پوتراجایا و کوآلالامپور سرپرستی میکنند. بورنئوی مالزی یا مالزی شرقی که بخش شمالی جزیره بورنئو را دربردارد، هممرز با اندونزی و پادشاهی برونئی است. مالزی شرقی دربردارندهٔ ایالات صباح و ساراواک و حوزهٔ فدرال لابوآن است. اگرچه از دیدگاه سیاسی مالزی را بیشتر مالاییها سرپرستی میکنند؛ اما جمعیت جدید مالزیایی با وجود اقلیتهای چینی و هندی، یکدست نیست. سه حزب اصلی تشکیل دهندهٔ ناسیونال باریسان، هریک وابستگی خود را به یکی از گروههای نژادی کاستهاست. تنها تنش مهم دیدهشده در این کشور؛ از زمان استقلال آن تا کنون، شورشهای نژادی ۱۳ میدر آستانهٔ مبارزهٔ انتخاباتی و بر سر درگیریهای نژادی بودهاست. با این همه، مالزی الگویی از هماهنگی نژادی شمرده میشود.
فدراسیون مالزیا مالزی | |
---|---|
شعار: نیرومندی در یکپارچگی است | |
سرود: کشور من | |
پایتخت | کوالا لامپور ۳°۰۸′ شمالی ۱۰۱°۴۲′ شرقی / ۳٫۱۳۳°شمالی ۱۰۱٫۷۰۰°شرقی |
بزرگترین شهر | کوالالامپور |
زبان(های) رسمی | زبان مالایی و زبان انگلیسی |
حکومت | پادشاهی مشروطه فدرال با دو مجلس قانون گذاری |
عبدالله پاهانگ انور ابراهیم | |
مساحت | |
• کل | ۳۲۹٫۷۵۸ کیلومتر مربع (۱۲۷٫۳۲۰ مایل مربع) (۶۶) |
• آبها (٪) | ۰٬۳ |
جمعیت | |
• سرشماری | ۳۲٫۳۱۹٫۰۰۰ (۴۵ ام) |
• تراکم | ۹۸ بر کیلومتر مربع (۲۵۳٫۸ بر مایل مربع) (۱۱۰) |
واحد پول | رینگیت (MYR) |
• تابستان (ساعت تابستانی) | +۸ |
پیششماره تلفنی | ۶۰ |
کد ایزو ۳۱۶۶ | MY |
دامنه سطحبالا | .my |
تاریخ
اولین بار پرتغالیها شبه جزیره مالایا را کشف کرده سپس برای حکومت به این جزیره تمرکز کردند، مدتی بعد بریتانیاییها وارد عمل شده و این کشور را تصرف کردند. در طول استعمار بریتانیا روز به روز تجارت در جزیره رونق پیدا میکرد.
اولین پادشاهی مالزی که بر بنادر شهرهای ساحلی حکومت میکرد در قرن ۱۰ میلادی تشکیل شد. این پادشاهی شامل لنگ کاسوکا، لمبابوجانگ، کداح، برآس، گانگانگارا در پراک و پان پان در کلانتن میباشند. تصور بر این است که آنها در گذشته کشورهایی هندی یا بودائی بودهاند.
دوره معاصر
در حدود ۸۰ سال پیش این جزیره به استقلال خود حرکت میکرد تا اینکه با تلاشهای «ماهاتیر محمد» که خود مدتی نخستوزیر این کشور بود بریتانیاییها از جزیره بیرون رفتند. سپس فدراسیون مالزی با دربر گرفتن صباح، برونی، سنگاپور و شبه جزیره مالایی تشکیل شد، ولی برونی و سنگاپور به راه خود رفتند و از فدراسیون خارج شدند. هماکنون سنگاپور و برونی دو کشور جداگانهاند.
دولت و سیاست
حکومت سلطنتی دورهای
مالزی پس از استقلال از انگلیس در سال ۱۹۵۷، حکومت سلطنتی دورهای را پذیرفت. بر اساس قانون اساسی مالزی، پادشاه، از میان ۹ سلطان ایالتهای مختلف مالزی از ۱۳ ایالت، بهطور دورهای و برای مدت ۵ سال انتخاب میشود. در چهار ایالت دیگر که سلطان ندارند بالاترین مقام رسمی، فرمانداران انتصابی هستند که آنها نیز با ترتیب خاصی انتخاب شده و مقام تشریفاتی و اختیارات رسمی سلاطین را دارا میباشند. پادشاه در مالزی در ظاهر دارای اختیارات و وظایف تشریفاتی است ولی در عمل بر بسیاری از امور دخالت داشته و حتی قدرت انحلال مجلس را نیز دارا میباشد.
پادشاه در مقام فرماندهی کل نیروهای مسلح کشور دارای اختیاراتی رسمی بوده و به عنوان بالاترین مقام کشور، تنفیذ نخستوزیر (پس از انتخاب شدن وی از طریق پارلمان) و توشیح پیشنهاد انحلال مجلس یا عدم قبول آن را بر عهده دارد. انتصاب قضات دادگاه فدرال و دادگاههای عالی از جمله معدود وظایف پادشاه است. تصمیمات پارلمان نیز به سمع و نظر شاه میرسد ولی وی اجازه اظهار نظر ندارد. انحلال مجلس هم از معدود اختیارات پادشاه محسوب میشود. قوه قانونگذاری مالزی متشکل از دو مجلس سنا و مجلس نمایندگان است که ۴۰ نفر از ۶۹ عضو مجلس سنا را پادشاه انتخاب مینماید.
دولت و سیاست
سازمان حکومتی در مالزی نسبتاً الگوبرداری از سازمان پارلمانی سیستم وست مینستر، یا به عبارتی میراث حکومت امپراتوری بریتانیا است. اما در عمل، بیشتر قدرت در شاخهٔ اجرائی دولت متمرکز میشود تا بخش مقننهٔ آن، و قوهٔ قضائیه در اثر حملات مداوم دولت در دورهٔ ماهاتیر تضعیف شدهاست. از زمان کسب استقلال در سال ۱۹۵۷، مالزی توسط یک ائتلاف چند نژادی تحت عنوان ناسیونال باریسان (قبلاً یک اتحاد بوده) اداره شدهاست.
مجلس مالزی شامل یک مجلس نمایندگان (Dewan Rakyat) (یعنی «خانه ملت») و یک مجلس سنا یا (Dewan Negara) (یعنی خانه کشور) میباشد. مجلس ۲۱۹ عضوی نمایندگان از طریق هیئتهای تک عضوی موکلانی انتخاب میشوند که اعضای آن برای حداکثر یک دوره ۵ ساله برگزیده شدهاند. قدرت قانونگذاری بین قانونگذاران فدرال و ایالتی تقسیم میشود. تمام ۷۰ سناتور آن برای مدت ۳ سال متصدی امور وکالت خود هستند؛ که ۲۶ نفر از آنها از سوی مجامع ایالتی، ۲ نفر به نمایندگی از منطقهٔ فدرال کوالالامپور، یعنی ۱نفر از حوزههای فدرال لابوآن و پوتراجایا، و ۴۰ نفر باقی نیز توسط شاه منصوب میگردند. انتخابات پارلمانی مالزی دست کم یکبار در هر ۵ سال برگزار میشود، که آخرین انتخابات عمومی آن در مارس ۲۰۰۴ برگزار شدهاست. سن رأیدهندگان باید از ۲۱ به بالا باشد تا بتوانند برای اعضای مجلس نمایندگان و نیز بیشتر ایالات و نیز مجمع قضائی ایالتی رأی بدهند. رأی دادن اجباری نیست.
قدرت اجرایی در اختیار کابینهٔ مالزی (هیئت دولت) به ریاست نخستوزیر است؛ و قانون اساسی مالزی تأکید میکند که نخستوزیر باید عضو مجلس سفلای پارلمان مالزی باشد که بنابر نظر حاکم عالی میتواند به گروه اکثریت در مجلس دستور دهد. کابینه از میان اعضای دو مجلس انتخاب میگردد و مسئول ادارهٔ آن مرجع نیز میباشد. همچنین دولت مالزی در تلاش است که میزبانی جام جهانی ۲۰۳۰ را کسب کند.
دولتهای ایالتی با ریاست وزرای عالی (Menteri Besar در ایالات مالایایی یا Ketua Menteri در ایالاتی که حاکمان موروثی ندارند) با شوراهای ایالتی (Dewan Undangan Negeri) و با رأی شاهان و فرمانداران آنها برگزیده میشوند.
تقسیمات کشوری
مالزی دارای ۱۳ ایالت است و هر ایالت دارای یک سر وزیر است و اکثر ایالتها دارای «پادشاه» هستند.
جغرافیا
کشور مالزی در جنوب شرقی آسیا واقع شده و از لحاظ جغرافیائی از دو قسمت کاملاً جدا تشکیل شده. میان ۱ تا ۷ درجه عرض شمالی و ۱۰۰ تا ۱۱۹ درجه طول شرقی قرار دارد.
دو بخش متمایز مالزی از طریق دریای چین جنوبی از یکدیگر جدا شدهاند، که هردو بخش غربی شبه جزیره مالزی و شرق مالزی، دارای منظرهٔ بسیار مشابهی از دشتهای مرتفع ساحلی هستند که اغلب از تپهها و کوهستانهای جنگلی انبوه پوشیده شده که مرتفعترین آن، کوه کینابالو به ارتفاع ۴٬۹۵۲ متر بر روی جزیرهٔ بورنئو قرار دارد. آب و هوای محلی، استوایی بوده که مشخصهٔ آن بادهای موسمی سالانهاست که (در ماههای آوریل و اکتبر) در جنوب غرب و (از اکتبر تا فوریه) در شمال غرب میوزد.
تانجونگ پی آی، که در ایالت جنوبی جوهور قرار دارد، جنوبیترین نقطهی قارهٔ آسیا میباشد.
تنگهٔ مالاکا که بین سوماترا و شبه جزیرهٔ مالزی قرار دارد، به شکل بحثبرانگیزی مهمترین مسیر کشتیرانی جهان محسوب میشود.
پوتراجایا، مرکز اداری جدیدالتاسیسی برای دولت فدرال مالزی است که تا حدی در نظر دارد از تراکم فزاینده داخل پایتخت مالزی، کوآلالامپور بکاهد. کوآلالامپور به عنوان مقر پارلمان و علاوه بر آن مرکز بازرگانی و مالی کشور باقی میماند. دیگر شهرهای اصلی آن عبارتند از پنانگ جرج تاون، ایپوه، جوهور باهرو، کوچینگ، کوتا کینابالو، الور ستار، کوتاباهارو و شهر مالاکا.
منابع طبیعی
مالزی به خوبی از منابع طبیعی در نواحی خود برخوردار است همچون کشاورزی، جنگلداری و نیز مواد معدنی. از لحاظ کشاورزی، مالزی اولین صادرکننده پلاستیک طبیعی (کائوچو) و خرمای روغنی است که همراه آن الوارها و تنههای بریده شده درختان، کاکائو، فلفل سیاه|فلفل، آناناس و تنباکو (توتون) موجب رشد این بخش شدهاست. خرمای روغنی، نیز یک جنس عمده صادراتی خارجی است.
در ارتباط با منابع جنگلی، ذکر شده که برش الوار تنها برای اعطای یک کمک عمده به اقتصاد در طی قرن۱۹ انجام گرفتهاست. امروزه، تقریباً ۵۹٪ مالزی از جنگل پوشیده شدهاست. گسترش سریع صنعت تولید الوار (چوب)، به ویژه پس از دهه ۱۹۶۰، موجب فرسایش جدی منابع جنگلی کشور شد. اما، در راستای اقدام دولت برای حفاظت از محیط و سیستمهای اکولوژیکی، منابع جنگلی توانستند به یک مبنای پایدار دست پیدا نمایند و بر این اساس نرخ قطع درختان روند نزولی در پیش گرفت.
علاوه بر این، در این نواحی جنگل کاری صورت گرفته و در نقاط کمتراکم جنگلی مجدداً درختکاری نیز انجام شدهاست. دولت مالزی برنامههایی را برای غنیسازی حدود ۳۰/۳۱۲کیلومتر مربع (۵/۱۲۰ مایل مربع) از این سرزمین را تحت شرایط جنگل طبیعی با نخل رونده کشت داده، و درختکاریهای کائوچو به همراه آنها انجام دادهاست. همچنین برای غنیسازی بیشتر منابع جنگلی، گونههای سریع رویان درختان مولد الوار را همچون meranti tembaga ,merawan و sesenduk در این ناحیه کاشتهاست. در عین حال، پرورش درختان پرارزش همچون ساج و درختان دیگر را نیز برای استفاده از مغر آنها و کاغذ ترویج نمودهاست. کائوچو به عنوان تنها تکیهگاه اقتصاد مالزی، بهطور وسیعی با روغن خرما به عنوان کالای صادراتی عمده کشاورزی مالزی جایگزین شدهاست.
قلع و نفت خام دو منبع عمده معدنی هستند که در اقتصاد مالزی از اهمیت خاصی برخوردارند. مالزی تا زمان فروپاشی بازار قلع در دهه۱۹۸۰، به تنهایی بزرگترین تولیدکننده قلع جهان بود. در قرون۱۹ و۲۰، قلع نقش غالبی را در اقتصاد مالزی ایفا میکرد. درست در سال ۱۹۷۲ بود که نفت خام و گاز طبیعی، جای قلع را به عنوان عامل اتکاء بخش معدن مالزی اشغال نمودند. ضمناً، مالیات برای قلع کاهش یافتهاست. نفت خام و گاز طبیعی در حوزههای برونساحلی صباح، ساراواک و ترنگانو، به خصوص در آن سه ایالت، کمک فراوانی به اقتصاد مالزی نمودهاست. دیگر کانیهای دارای اهمیت یا ویژگی (خاص) شامل مس، طلا، بوکسیت، سنگ آهن و زغالسنگ به همراه مواد معدنی صنعتی نظیر خاک رس، کائولن، سیلیس، آهک، باریت، فسفاتها و سنگهای ساختمانی همچون گرانیت و نیز بلوکها و قطعات مرمر هستند. مقادیر اندکی از طلا نیز تولید میشوند. در سال۲۰۰۴، وزیر در امور دفتری نخستوزیر، داتوک مصطفی احمد، فاش کرد که ذخایر نفتی مالزی در حدود ۸۴/۴ میلیارد بشکه میباشد در حالی که ذخایر گاز طبیعی آن ۸۹تریلیون فوت مکعب (۲۵۰۰کیلومتر مکعب) است. این یک افزایش ۲٪/۷ بود.
دولت برآورد نمود که مالزی با نرخ فعلی تولید قادر خواهد بود برای ۱۸ سال نفت و به مدت ۳۵سال گاز طبیعی تولید کند. مالزی در سال ۲۰۰۴رتبه ۲۴ ام را از لحاظ ذخایر نفتی و ۱۳ ام را از نظر گاز طبیعی در دنیا دارد. ۵۶٪ ذخایر نفتی در این شبه جزیره قرار دارند درحالی که ۱۹٪ آن در شرق مالزی واقع شدهاست. دولت درآمد حاصله از نفت را به میزان ۵٪ به ایالات خود و باقی آن را به حکومت فدرال اختصاص داد. هریک از ایالات حق دارند تا منابع موجود در داخل محدوده خود را کنترل نمایند. اما، نفت و گاز تحت نظارت دولت فدرال قرار دارد. به ایالاتی که منابع مزبور در آنها وجود داشته باشد، امتیازاتی اعطاء خواهد شد.
اقتصاد
شبه جزیره مالایی و آسیای جنوب شرقی، همواره مرکزی برای تجارت بودهاست. اقلام گوناگونی همچون چینیآلات و چاشنیها، حتی پیش از آنکه سلطاننشین مالاکا و سنگاپور به این شهرت برسند، فعالانه تجارت میشدهاست. در سده هفدهم، ذخایر فراوانی از قلع در چند ایالات مالایایی کشف شد. سپس، همانطور که امپراتوری بریتانیا بر مالایا چیره شدند، درختان کائوچو و خرمای روغنی برای مقاصد بازرگانی عرضه شدند. در طول این دوران، مالایا به بزرگترین تولیدکننده عمده قلع، کائوچو و خرمای روغنی تبدیل شد.
همزمان با این که مالایا به سوی کسب استقلال خود حرکت مینمود، دولت به اجرای برنامههای پنجساله خود پرداخت. برنامه پنجساله اول آن کشور در سال ۱۹۵۵ آغاز گردید. با تأسیس مالزی، این برنامهها بازنگری و تکرار شدند، که اولین برنامه مالزی در سال ۱۹۶۵ آغاز شد. در دهه ۱۹۷۰، مالزی به تقلید از رویه چهار قدرت اقتصادی اصلی آسیا پرداخت و از وابستگی به استخراج معادن و کشاورزی به اقتصادی صنعتی تغییر هویت داد. با سرمایهگذاری ژاپن، در طول چند سال صنایع سنگین آن شکوفا شد، و صادرات مالزی به موتور اولیه رشد کشور تبدیل شدند. مالزی پیوسته به رشد بیش از ۷ درصد در تولید ناخالص ملی در کنار تورمی پایین در دهههای ۱۹۸۰و۱۹۹۰ دست یافت. طی همان دوره، دولت کوشید تا با سیاست اقتصادی جدید (مالزی) (انایپی) پس از حادثه شورش نژادی ۱۳ مه ۱۹۶۹ فقر را ریشهکن سازد.مالزی امروزه پس از حدوداً ۱۴ سال پیشرفت بسیاری کرده به عنوان یک کشور در حال توسعه شناخته میشود.
واحد پول این کشور رینگیت است. هر رینگیت معادل ۰٫۲۳۶ دلار آمریکا و هر دلار معادل ۴٫۲۳ رینگیت است. (آوریل ۲۰۲۲).
توسعه و مهاجرت
مالزی چند سال اخیر پیشرفتهای زیادی کرده که میتوان برای مثال به پیشرفت در حوزه برداشت نفت و فروش ان اشاره کرد. همچنین دولت این کشور برای بالاتر آمدن درآمد سرانه پیشنهاد داده که مرزهای این کشور بهروی مهاجرانی از چین، هند، عربستان، اندونزی و… باز شود.
ترابری
مالزی جادههای بزرگی دارد که تمامی شهرها و نقاط اصلی را در ساحل غربی شبه جزیره مالزی به همپیوند میدهد. درازای شبکه آزادراهی مالزی نزدیک به ۱۱۹۲کیلومتر (۷۴۰مایل) است. این شبکه تمامی شهرها و مراکز مهم همچون دره کلانگ، جوهور باهرو و پنانگ را به دیگر نقاط پیوند میدهد. بزرگراه اصلی، بزرگراه شمال- جنوب به ترتیب از نقاط شمالی و جنوبی بوکیت کایوهیتام و جوهور بهرو در شبه جزیره مالزی امتداد مییابد. این بزرگراه بخشی از شبکه بزرگراهی آسیا است که تایلند و سنگاپور را نیز به هم پیوند میدهد.
جادههای شرق مالزی و کرانه خاوری شبه جزیره مالزی هنوز به نسبت توسعه نیافته هستند. آنها از جادههای پرپیچ و خم در نواحی کوهستانی تشکیل شدهاند و برخی از آنها هنوز آسفالت نشده و شنی هستند. به همین سبب استفاده همیشگی از رودخانهها به عنوان روش اصلی ترابری برای ساکنان داخلی شمرده میشود.
سرویس قطار در غرب مالزی با خط آهن مالایایی Keretapi Tanah Melayu انجام میگیرد و شبکه گستردهای دارد که تمام نواحی و شهرهای این شبه جزیره و از جمله سنگاپور، را به یکدیگر پیوند میدهد. خط آهن کوتاهی در ساباه وجود دارد که راهآهن بورنئوی شمالی از آن برای ترابری کرایهای بهره میگیرد.
بنادر دریایی Tanjong Kidurong, کوتا کینابالو، کوچینگ، Kuantan, پاسیر گودانگ، Tanjung Pelepas, Penang, Port Klang, سانداکان و Tawau وجود دارند.
همچنین فرودگاههایی در رده جهانی وجود دارند مانند فرودگاه بینالمللی کوالالامپور در سپانگ، فرودگاه بینالمللی بایان لپاز در پنانگ و فرودگاه بینالمللی کوچینگ و فرودگاه بینالمللی لنگکاوی که حرکت به سوی مقاصد بینالمللی و داخلی و نیز مسیرهای هوایی کوتاه داخلی در نواحی روستایی ساباه و ساراواک در آن انجام میگیرد. مالزی موطن کم هزینهترین سیستم حمل بار، خطوط هوایی آسیا در منطقهاست. فرودگاه کوآلالامپور است به عنوان یک مرکز پروازی نواحی آسیای جنوب شرق و چین را نیز تحت پوشش قرار میدهد.
خدمات مخابراتی درونشهری عمدتاً از طریق پست رادیوئی مایکرو ویو برای شبه جزیره مالزی فراهم میشود. مخابرات بینالمللی به وسیله کابلهای زیر دریایی و ماهواره انجام میگیرد. یکی از بزرگترین و مهمترین شرکتهای مخابراتی در مالزی، تلکام مالژیا برهاد (TM) است که تولیدات و خدماتی را برای خطوط ثابت، و موبایل و نیز خدمات دسترسی شمارهگیری و پهنای باند اینترنتی را ارائه مینماید. این شرکت تقریباً دارای خدمات انحصاری خطوط ثابت تلفنی در کشور میباشد.
در حال حاضر شرکتهای سل کام (Celcom)، مکسیس (Maxis) و دی جی (دیجی) بیشترین سهم در ارائه خدمات تلفن همراه این کشور را دارا میباشند.
در دسامبر ۲۰۰۴ لیم کینگ یایک وزیر انرژی، آب و مخابرات گزارش داد که کمتر از یک درصد یا حدود ۲۱۸۰۰۴ نفر از مردم مالزی از خدمات باند پهن (اینترنتی) استفاده میکنند. اما این مقادیر براساس شماره مشترکین میباشد، در حالی که درصد مصرف داخلی آن میتواند بهطور دقیق تری بر این وضعیت تأثیر بگذارد. این نشان دهنده افزایش ۴۵٪/۰در سه چهارم از موارد است. او همچنین بیان نمود که دولت در نظر دارد که استفاده از آن تا سال ۲۰۰۶ به ۵٪ افزایش یافته و تا سال ۲۰۰۸ به ۱۰٪ برسد. وی به شرکتهای مخابراتی بومی و سرویس دهندگان توصیه نمود تا به خاطر منافع کاربران بیشترین خدمات را در اقصی نقاط با هزینههای پایینتری ارائه دهند.
بهداشت
جامعه مالزی برای گسترش و توسعه بهداشت اهمیت قائل بوده، و ۵٪ بودجه توسعه بخش اجتماعی دولت به بهداشت عمومی اختصاص داده شده – که یک افزایش بیش از ۴۷٪ نسبت به رقم پیشین آن است. این یعنی بهداشت دارای افزایشی بیش از ۲میلیارد RM است. با افزایش و بالا رفتن سن جمعیت، دولت میخواهد در بسیاری از حوزهها اصلاحاتی انجام دهد از جمله نوسازی بیمارستانهای موجود، ساختمان و تجهیزات جدید پزشکی، گسترش تعداد پلی کلینیکها (درمانگاهها)، و اقدامات ارتقاء آموزش و توسعه ترویج از راه دور بهداشت. در طی چند سال گذشته، آنها تلاشهای خود را برای بازسازی سیستمها و جذب بیشتر سرمایهگذاری خارجی افزایش دادهاند.
سامانه بهداشتی مالزی نیازمند پزشکانی است که یک دوره ۳ساله اجباری خدمت را در بیمارستانهای عمومی بگذرانند تا همواره نیروی کار این بیمارستانها حفظ شود. اخیراً، پزشکان خارجی نیز در این کشور برای اشتغال مورد تشویق قرار گرفتهاند. اما هنوز، یک کمبود پیچیده از نیروی کار پزشکی به خصوص در سطوح کارشناسان کارآزموده وجود دارد که موجب میشود خدمات درمانی و بهداشتی پزشکی خاص تنها در شهرهای بزرگ در دسترس قرار گیرد. تلاشهای اخیر دراثر فقدان تخصص برای استفاده از لوازم موجود که توسط سرمایهگذاری مهیا میشود، ارائه امکانات به دیگر شهرها به حالت توقف باقی ماندهاست.
فعلاً ۱۴ بیمارستان دولتی و مرکز بهداشتی با ظرفیت کلی ۲۸۱۶۳تخت وجود دارد. همچنین ۷ مؤسسه تخصصی درمانی (از جمله موسسات روانشناسی) با ظرفیت ۶۲۹۲تخت وجود دارند. همچنین در مورد بیمارستانهای خصوصی، ۲۲۵ واحد درمانی (از جمله زایشگاه و شیرخوارگاه) در مالزی وجود دارد و آنها ظرفیت ۹۴۹۸تخت را فراهم میسازند. اکثر آنها در نواحی شهری قرار دارند و نیز بسیاری از بیمارستانهای عمومی مجهز به جدیدترین تجهیزات تشخیصی و پرتونگاری هستند. برای بیمارستانهای خصوصی بهطور کل سرمایهگذاری بهینهای منظور نشدهاست – و آنها اغلب ظرف ۱۰سال پیش از آن که شرکتها از آن سودی حاصل کنند، به کار خود خاتمه میدهند. اما، هماکنون وضعیت تغییر کرده و شرکتها اینک به دنبال ورود مجدد به این حوزه میباشند، به خصوص از این لحاظ که خارجیها علاقه فراوانی دارند که برای مراقبت درمانی به مالزی وارد شوند.
مردم
نژاد
ساکنین کشور مالزی از سه نژاد مالایی (۶۰٪)، چینی (۲۷٪)، هندی (۱۲٪) و غیره (۱٪) تشکیل شدهاست.
زبان
زبان اصلی مالزی زبان مالایی با خط انگلیسی است، اما مهاجرانی که از سراسر جهان به این کشور آمدند، به زبان مادری خود سخن میگویند. در اصل زبان مالایی به خط جاوی که از خط عربی گرفته شدهاست نوشته میشد، اما به دلیل استعمارات بریتانیا اکثر مردم زبان مالایی را با خط انگلیسی مینویسند
دین
اسلام دین رسمی مالزی است و از تعداد ۳۲٫۳ میلیون جمعیت این کشور حدود ۶۱ درصد از مردم دارای دین اسلام بودهاند. مذهب مسلمانان مالزی اغلب شافعی است و البته از برخی فرقههای دیگر مثل صوفیه و اسماعیلیه نیز در این کشور تعدادی زندگی میکنند.
اولین مدرک مبنی بر وجود اسلام در شبه جزیره مالایی به قرن ۱۴ میلادی در ترنگانو برمی گردد، اما طبق گاهنامه، سلاطین کداح، مهاراجا دربار راجا (۱۱۷۹- ۱۱۳۶ میلادی) در قرن ۹ به اسلام روی آورد و نام خود را به مظفرشاه تغییر داد و از آن تاریخ به بعد ۲۷ سلطان بر کداح حکومت نمودند.
مالزی یک جامعه چند دینی است، و اسلام دین رسمی این کشور میباشد. بر طبق ارقام آماری در سال ۲۰۰۰، چهار دین اصلی آن عبارتند از اسلام، بوداگرایی، مسیحیت و هندوگرایی
اگرچه قانون اساسی مالزی از لحاظ نظری آزادی مذهبی را تضمین میکند، در عمل، این وضعیت چندان هم ساده نیست (نگاه کنید به آزادی مذهبی در مالزی) اغلب غیر مسلمانان در فعالیتهای خود همچون احداث ساختمانهای مذهبی با محدودیتهایی روبرو هستند. ضمناً، مسلمانان خود را نسبت به اطاعت از تصمیمات احکام شریعت ملزم میدانند. به عنوان یک مسئله قانونی هنوز کاملاً مشخص نشده که آیا مسلمانان آزادانه از احکام اسلام پیروی میکنند یا خیر. در برخی از موقعیتها، دادگاههای مالزی حق آزادی انتخاب مذهب را برای فرد حتی زمانی که از دین اسلام برگشته، نادیده گرفتهاند. (همچون یوشع جمال الدین در برابر موضع وزارت کشور در دهه ۱۹۸۰)
در کل، هرکسی که میخواهد از دین اسلام برگردد باید بهطور قانونی اظهار نماید، اما این امر هنوز توسط دادگاههای داخلی مالزی به رسمیت شناخته نشدهاست. گفته میشود هرکسی میتواند ارتداد خود را به یک دادگاه شریعت اظهار کند، اما کلاً دادگاه چنین مجوزی را به وی نمیدهد.
مردم مالزی شخصاً به اعتقادات مذهبی یکدیگر احترام میگذارند، و عمدتاً مشکلات مذهبی داخلی از جهت سیاسی به وجود میآید.
- اسلام در مالزی
- بودائیسم در مالزی
- مسیحیت در مالزی
- هندوئیسم در مالزی
- وضعیت آزادی مذهبی در مالزی
فرهنگ
مردم مالزی افرادی بسیار خونگرم و میهمان نواز هستند. مسلمانها دارای رستورانها و فروشگاههایی هستند که با آرم حلال مشخص میشوند. هندوها به برهما و چینیها به بودا معتقد هستند.
با توجه به طبیعت بخشنده این سرزمین بومیها که اکثراً مسلمانند دارای اخلاقی خوش و دست و دل باز هستند. دارای نظم و ترتیب بسیار در کارها میباشند؛ که با توجه به سرمایهگذاریهای شرکتهای ژاپنی در این کشور و نظارت و مدیریت ژاپنیها این نظم در تمام جاها مشهود است.
تنها قمار خانه کشورهای مسلمان در این کشور و در بلندای تله کابین شهر گنتینگ و ورود مسلمانان مالائی به آن ممنوع است. مالزی کشوری است تفریحی و بسیار زیبا که در سال ۲۰۰۶ برابر با ۲۲ میلیون نفر توریست را پذیرا بودهاست.
مالزی یک جامعه چند نژادی، چند فرهنگی و چند زبانی است که شامل ۶۵٪مالایایی و دیگر قبایل بومی، ۲۵٪ چینی، و ۷٪ هندی میباشد. مالایاییهایی که بزرگترین مجموعه را تشکیل میدهند، همگی مسلمان میباشند چرا که هر فرد باید مسلمان باشد تا از لحاظ قانونی بتواند تحت شرایط امور قانونی مالزی قرار گیرد. مالایاییها از لحاظ سیاسی نقش غالبی را ایفا نموده و گروهی را تشکیل میدهند که بومیپوترا نامیده میشود. زبان بومی آنها مالایایی، «باهاسا مالایو» است. باهاسای مالزی بسیار شبیه به باهاسا مالایو در کاربردیترین مواردی است که زبان ملی کشور مالزی شمرده میشود.
در گذشته، زبان مالایایی عمدتاً به خط جاوی نوشته میشد که یک الگوی خطی بر اساس زبان عربی است. با گذشت زمان، ترکیب لاتین بر الگوی جاوی به عنوان یک الگوی غالب نگارشی چیره شد. این بیشتر در اثر نفوذ نظام آموزشی استعماری بوده که به بچهها نگارش لاتین را به جای الگوی عربی آموزش دادهاست.
بزرگترین قبیله بومی از لحاظ تعداد، مردم ایبان از ساراواک هستند که تعدادشان بیش از ۶۰۰ هزار نفر است. برخی از مردم ایبان هنوز در روستاهای قدیمی جنگلی در کلبههایی در کنار رودهای راجانگ و لوپار و سرشاخههای آن زندگی میکنند، اما بسیاری از آنها به شهر مهاجرت کردهاند. بیدایوه، (۱۷۰۰۰۰) قبیلهای است که افراد آن در بخش جنوب غرب ساراواک قرار دارند. بزرگترین قبیله بومی در ساباه، کادازان است. بیشتر آنها کشاورزان مسیحی هستند که از این طریق امرار معاش میکنند. اورانگ اسلی (۱۴۰۰۰۰) یا قبایل بومی، شامل تعداد ی از جوامع نژادی مختلف هستند که در شبه جزیره مالزی زندگی میکنند. از لحاظ سنتی، شکارچیان و کشاورزان عشایر بسیاری از آنها در مکان مشخصی ساکن بوده و تا حدودی جذب شهرهای جدید مالزی شدهاند. اما، آنها به عنوان فقیرترین گروه اجتماعی در کشور باقیماندهاند.
جمعیت چینیها در مالزی عمدتاً شامل فرقههای بدائیست ماهایالنا، تائوئیست یا مسیحی میباشند. زبان چینی در مالزی به انواع لهجههای چینی تکلم میشود از جمله چینی ماندارین، هوکین / فوجیان، زبان کانتونی، هاکا و تئوچو. برخی از چینیها به انگلیسی به عنوان زبان اول صحبت میکنند. زبان چینی از لحاظ تاریخی در جامعه تجاری مالزی رایج بودهاست.
هندیها در مالزی عمدتاً مردم تامیل هندو از جنوب هند هستند که به زبان تامیلی، مردم تلوگو، مالایالام، و هندی تکلم میکنند و بیشتر در شهرهای بزرگتر غرب شبه جزیره زندگی میکنند. بسیاری از طبقات متوسط تا بالای متوسط هندی در مالزی به زبان انگلیسی به عنوان زبان اول صحبت میکنند. همچنین جامعهای بزرگ از سیکها در مالزی زندگی مینمایند که جمعیت آنها در اینجا بالغ بر ۸۳۰۰۰ نفر میباشد.
نژاد مرکب اوراسیایی، کامبوجی، ویتنامی، و قبایل بومی باقی جمعیت مالزی را تشکیل میدهند. تعداد کمی از اوراسیاییها که ترکیبی از اعقاب پرتغالی- مالایایی هستند، به یک زبان درآمیخته با پرتغالی تکلم میکنند که زبان پاپیا کریستانگ گفته میشود. همچنین اوراسیاییهایی با اعقاب دورگه مالایایی و اسپانیائی وجود دارد که عمدتاً در ساباه سکن هستند. مهاجران موجود از کشور فیلیپین، به زبان چاواکانو صحبت میکنند، که تنها زبان ممزوج با مبنای اسپانیولی در آسیا میباشد. کامبوجیها و ویتنامیها عمدتاً بودائی هستند. (کامبوجیهای فرقه تراوادا و ویتنامیهای فرقه ماهایانا)
موسیقی سنتی مالزی شدیداً تحت تأثیر اشکال چینی و اسلامی قرار گرفتهاست. این موسیقی بهطور گستردهای حول ابزار موسیقی چون گدانگ (طبل) میچرخد، اما دیگر ابزار ضربی (برخی ساخته شده از صدف)، رباب، وسایل موسیقی رشتهای یا کششی، سرونای (سرنا)، و ابزار موسیقی دهل مانند (نی دوشاخه)؛ فلوت و ترومپت هستند. این کشور دارای سنت توانمندی از رقص و درامهای همراه بارقص میباشد، که برخی ریشه تایلندی، هندی و پرتغالی دارند. دیگر اشکال هنرمندانه شامل (تئاتر سایهای خیمه شب بازی)، سیلات (هنر رزمی دارای سبک) و صنایع دستی همچون باتیک، بافندگی با نقره و برنزکاری، میباشد.
شهروندی
به بیشتر مالزیاییها بر اساس حقوق مدنی شهروندی داده شدهاست همه مالزیاییها بدون هیچ شهروندی رسمی در داخل ایالات خود شهروند فدرال هستند. برای هر شهروند کارت شناسائی بهداشتی تحت عنوان "MyKad" در سن ۱۲ سالگی صادر میشود، و باید همیشه آن را با خود داشته باشد. هر شهروند لازم است کارت شناسائی خود را به پلیس نشان دهد، یا در مواقع اضطراری که هر فرد نظامی باید خود را به وسیله آن معرفی نماید. اگر کارت فوراً در دسترس نباشد، شخص به لحاظ فنی ۲۴ساعت بر اساس قانون فرصت دارد تا با مراجعه به نزدیکترین کلانتری برای دریافت آن اقدام نماید.
تعطیلات
مردم مالزی در طول سال تعدادی روزهای تعطیلی و جشن دارند. برخی از این تعطیلات جزو تعطیلات عمومی فدرال معرفی شدهاند و بعضی دیگر توسط خود ایالات به عنوان تعطیلات عمومی معرفی میشوند. برخی جشنها نیز که جزو تعطیلات عمومی محسوب نیستند از سوی گروههای خاص نژادی یا مذهبی تعطیل محسوب میشوند.
مشهورترین روز تعطیل (در مالزی) «هاری مرداکا» (روز استقلال-National Day) در ۳۱ اوت به یادبود استقلال فدراسیون مالزی در سال ۱۹۵۷ میباشد. هاری مرداکا، و نیز روز کارگر (۱می)، روز تولد شاه (اولین شنبه ماه ژوئن) و برخی اعیاد دیگر به عنوان تعطیلات عمومی و رسمی و فدرال در این کشور محسوب میشوند.
مسلمانان در مالزی (ازجمله تمام مالایاییها و دیگر مسلمانان غیر مالایایی) در تعطیلات مسلمین جشن میگیرند. معروفترین عید، عید فطر (که «هاری رایا عیدالفطر نیز گفته میشود) و ترجمه مالایایی آن عیدالفطر است. کلاً این عید از سوی مسلمانان سراسر جهان در پایان ماه رمضان، ماه روزه داری، برگزار میشود. علاوه بر، Hari Raya Puasa، آنها عید قربان (به» هاری رایاً عیدالاضحی نیز گفته میشود و ترجمه آن عیدالاضحی (قربان) بوده)، و اول ماه محرم (سال جدید اسلامی)، و مولد الرسول (روز تولد پیامبر (ص)) را نیز جشن میگیرند.
فرهنگ چینی در مالزی به عنوان نمونه جشنهایی برگزار میشود که از سوی تمام چینیهای سراسر جهان انجام میگیرد. سال جدید چینی معروفترین این جشنها است که ۱۵ روز طول میکشد و با " جشن فانوس به پایان میرسد. دیگر جشنهای برگزار شده از سوی چینیها عبارتند از جشن کینگمینگ، جشن قایق اژدها و جشن میانه پاییز. علاوه بر جشنهای سنتی چینی، بودائیهای چینی نیز جشن روز وساک را برگزار مینمایند.
اکثر هندیهای مالزی هندو هستند و جشن دیپاوالی (دیوالی)، یا جشن نور نور برگزار میکنند، در حالی که تایپوسام مراسمی است که در سراسر کشور با تجمع هندوها در باتو کیوز (غارهای باتو) برگزار میگردد. گذشته از هندوها، سیکها نیز جشن وایساکی، یا سال جدید سیکها را برگزار میکنند.
جشنهای دیگر همچون کریسمس، هاری گاوای بین مردم ایبان در دایاک، پستاکاآماتان از مردم کادازان دوسون نیز در کشور مالزی برگزار میشود.
با وجود آن که بیشتر این جشنها مربوط به نژاد یا مذهب خاصی میشود، تمامی مالایاییها بدون توجه به پیشینه مذهبی و نژادی خود، این جشنها را با هم برگزار میکنند. در سالهای ۱۹۹۸–۱۹۹۶ زمانی که جشنهای هاری رایا پوآسا و سال جدید چینی با یکدیگر همزمان گردید، شعار «Raya Kongsi» که ترکیبی از Gong Xi Fa Cai بود، برای تبریک سال نوی چینی استفاده شد، و هاری رایا (که در زبان مالایایی به مفهوم «جشنگیری با همدیگر» میباشد) بکار رفت. در طول سالهای ۲۰۰۶–۲۰۰۵، هاری رایا پوآسا و دیپاوالی با یکدیگر مقارن شده، و یک شعار مشابه «Raya Deepa» ابداع میشود.
جاذبههای گردشگری
شبه جزیره مالزی
شبه جزیره مالزی به سبب داشتن سواحل بیشمار و گوناگون در بخشهای مختلفش، یکی از بزرگترین و مهمترین مکانهای غواصی در دنیا شمرده میشود. محدوده ساراواک به سبب داشتن آبهای شفاف و گوناگونی ماهیها از زیباترین جاذبههای مالزی بهشمار میرود.
طبیعتهای سرسبز و جنگلها
طبیعت زیبا و استوایی مالزی مکانهای متعددی را برای گردشگران علاقهمند به طبیعت ارائه میکند. تامان نگارا یا جنگل ملی مالزی از قدیمیترین جنگلهای جهان بهشمار میرود.
سواحل و جزایر
سواحل شرقی شبه جزیره مرکزی مالزی، دارای جزایر بسیار دیدنی و بکر میباشند که از آن جمله عبارتند از: جزایر پرهنتیان، جزیره ردانگ، جزیره تیومان. همچنین میتوان به جزیرهٔ لنکاوی اشاره کرد که در شمال غربی مالزی واقع شدهاست و در زبان مالایی به معنی جزیرهٔ عقاب سرخ قهوهای است. جزیرهٔ لنکاوی با جزیره کیش در خلیج پارس خواهر خوانده هستند. جزایر پرهینتان از جاذبههای اصلی و ملی به حساب آمده که عدهٔ عظیمی از توریستهای مالزی را به سمت خود جذب میکند.
بلندترین برج دوقلوی جهان
برجهای دوقلوی پتروناس که متعلق به شرکت نفتی پتروناس مالزی میباشند در حال حاضر بلندترین برج دوقلوی جهان میباشند که یکی از مکانهای توریستی شهر کوالالامپور را به وجود آوردهاند.
مجسمه بلند ایستاده
مجسمهٔ ایستادهٔ هندو در باتو کیو (کوالالامپور) یکی از مجسمهٔهای بلند ایستاده دنیاست که همه روزه تعداد زیادی از توریستها از آن دیدن میکنند.
باغ پرندگان
پارک پرندهها واقع در شهر کوالالامپور نیز بزرگترین باغ پرندههای روباز در دنیاست.
طولانیترین سرسره آبی جهان
سرسره آبی ۱۱۴۰ متری که اخیراً در پارک ESCAPE مالزی ساختهشده، بلندترین سرسره آبی دنیا است. رکورد بلندترین سرسره آبی دنیا از سال ۲۰۱۵ متعلق به سرسره ۶۰۵ متری پارک اکشن در نیوجرسی بود، اما جای خود را به سرسره جدید مالزی داد. این سرسره افراد را به یک سفر چهاردقیقهای پیچدرپیچ در دل جنگل خواهد برد و افراد میتوانند طی شیب هفتاد متریای که سرسره از آن میگذرد از مناظر جنگل هم دیدن کنند. برخلاف سرسره پارک اکشن نیوجرسی که بادی است، این سرسره از پلیمر مسلح به فیبر ساختهشده و سازهای دائمی خواهد بود که روی میلههای فولادی سوار میشود. چو خِنگ مدیرعامل گروه تفریحات انسانی اپراتورهای پارک ESCAPE در بیانیهای گفت: «قصد ما هرگز شکستن رکورد جهانی نبود. همیشه این موضوع که چرا سرسرههای آبی اینقدر کوتاه ساخته میشوند و سریع به پایان میرسند مرا متحیر میکرد. میخواستم سرسرهای بسازم که افراد بتوانند حداقل چند دقیقه روی آن لیز بخورند».
پل آسمان لنکاوی
یکی از جاذبههای معروف لنکاوی، پل آسمان است. برای رسیدن به بالای این پل باید از تلهکابین استفاده شود. بعضی از قسمتهای سطح پل شیشهای است و یکی از جاذبههای بسیار زیبای لنکاوی محسوب میشود.
جستارهای وابسته
- معاون نخستوزیر مالزی
- آموزش در مالزی
منابع
- ↑ «پادشاه جدید مالزی بر مسند نشست». همشهری آنلاین. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۷-۰۱.
- ↑ «پادشاه مالزی انتخاب شد». مشرق نیوز. ۲۰۱۱-۱۰-۱۵. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۷-۰۱.
- ↑ «دوازدهمین پادشاه مالزی تاج و تخت را تحویل داد». خبرگزاری فارس. ۲۰۰۶-۱۲-۱۳. دریافتشده در ۲۰۱۸-۰۷-۰۱.
- ↑ روحانی، حسن: آشنایی با کشورهای اسلامی. جلد: ۱. نشر مشعر. تهران: ۱۳۸۸.
- ↑ «Xe Currency Converter - Live Exchange Rates Today». www.xe.com. دریافتشده در ۲۰۲۲-۰۴-۱۵.
- ↑ Hikayat Merong Mahawangsa|Kedah Annals
- ↑ «طولانیترین سرسره آبی جهان در گینس ثبت شد». پایگاه خبری تحلیلی رویداد24.
- ↑ «بزرگترین سرسره آبی جهان با ۱۱۴۰ متر». گسترش.
- ↑ https://lastsecond.ir/attractions/10626-langkawi-sky-bridge
وبگاهها
- myGovernment Portal وبگاه پورتال دولتی مالزی
- Bernama آژانس خبری ملی مالزی بایگانیشده در ۱۲ مه ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine
- اداره آمار مالزی
- گردشگری در مالزی
- راهنمای سفر به مالزی
- دنیای مجازی مالزی
- دفتر نخستوزیری مالزی
- شبکه تلویزیون دولتی بایگانیشده در ۳۰ آوریل ۲۰۰۸ توسط Wayback Machine
- شرکت توسعه بازرگانی خارجی مالزی
- smidec بایگانیشده در ۲۵ نوامبر ۲۰۲۰ توسط Wayback Machine