آتش‌بس
آتَش‌بَس به توقّف موقّتی هر جنگی گفته می‌شود که در آن، هر کدام از طرف‌های جنگ، با تعلیق کارهای تجاوزکارانه موافقت می‌کنند. آتش‌بس‌ها ممکن است بخشی از یک قرارداد رسمی یا بخشی از تفهیم غیررسمی مضمون تعلیق جنگ میان نیروهای مخالف باشند. آتش‌بس در جنگ‌ها در صورتی که پایدار بمانند به قرارداد ترک مخاصمه منجر می‌شود ولی هنوز وضعیت در حالت جنگی باقی می‌ماند. یک آتش‌بس موقت پس از ترک مخاصمه به حالت توافق دائمی صلح منجر می‌گردد.
نمونه‌های تاریخی
جنگ جهانی اول
در ۲۴ دسامبر ۱۹۱۴، فرانسه، پادشاهی متحده و آلمان خواستار آتش‌بسی رسمی برای برپایی کریسمس (آتش‌بس کریسمس) شدند. هیچ قراردادی امضا نشد و جنگ پس از چند روز ادامه یافت.
جنگ کره
برای توقّف جنگ و ساخت یک منطقه غیرنظامی، آتش‌بسی در ۲۷ ژوئیه ۱۹۵۳ اجرا شد. تاکنون پیمان صلحی امضا نشده‌است؛ امّا کره شمالی و جنوبی از حالت جنگی خارج شده‌اند.
جنگ ویتنام
در تاریخ ۱۵ ژانویه ۱۹۷۳، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا ریچارد نیکسون درخواست یک آتش‌بس برای توقف بمباران ویتنام شمالی را دادند. این درخواست به دنبال بازگشت هنری کسینجر مشاور امور امنیت ملی رئیس‌جمهور آمریکا، از سفر پاریس به واشینگتن مطرح شد. وی همراه خود متن پیش‌نویس توافق‌نامه صلح با ویتنام جنوبی که به پیمان صلح پاریس ۱۹۹۱ معروف شد را داشت.
جنگ خلیج فارس
پایان جنگ ایران و عراق هم‌زمان با بروز تشنّج عراق و کویت بود. ارتش عراق در زمان حکومت صدام حسین و حزب بعث عراق در تاریخ ۱۱ مرداد ۱۳۶۹ (۱۹۹۰ م) به کویت حمله و این کشور را اشغال کرد. عراق با این حمله باعث بروز بحرانی بین‌المللی گردید و اخطار شورای امنیت را نپذیرفت. آمریکا در سال ۱۳۶۹ (۱۹۹۱) با ائتلافی از کشورهای دیگر به کویت و سپس به عراق حمله کرد و ارتش عراق را از کویت بیرون راند. تقریباً ۱۷۵٬۰۰۰ عراقی اسیر شده بودند و بنابر آمارهای اعلام‌شده از سوی آمریکا شمار تلفات عراقی‌ها به ۲۰٬۰۰۰ نفر می‌رسید. منابع دیگر شمار کشته‌ها را تا ۱۰۰٬۰۰۰ نفر هم برآورد می‌کردند. عراق براساس توافقنامهٔ آتش‌بس قبول کرد که همهٔ جنگ‌افزارهای شیمیایی و بیولوژیک خود را از بین برده و به بازرسان سازمان ملل اجازهٔ بازرسی از پایگاه‌های خود را بدهد. تحریم تجاری سازمان ملل تا زمانی که عراق تمامی شروط را اجرا نکرده بود باقی می‌ماند.
مناقشه کشمیر
مناقشه کشمیر یک مناقشه بر سر اقلیم است که از بعد از چندپارگی هند در سال ۱۹۴۷، عمدتاً بین پاکستان و هند وجود دارد. چین نیز در این اختلاف درگیری کوچکی داشته‌است. تاکنون بر سر این موضوع سه جنگ بین هند و پاکستان رخ داده‌است. این جنگ‌ها شامل جنگ ۱۹۴۷ هند و پاکستان، نبرد کارگیل و نبرد سیاچن است. در حال حاضر چین منطقه دمچک، دره شاکسگام و اقصای چین را به اشغال خود درآورده است. از زمانی که چین این مناطق را در جنگ هند و چین گرفت، هند بر سر ادعای چین نسبت به این مناطق مخالفت می‌کند.
فلسطین و اسرائیل
تلاش‌های فراوانی برای میانجی‌گری جهت راه‌حل دو دولت انجام شده‌است؛ از جمله ایجاد یک دولت مستقل فلسطینی در همسایگی دولت اسرائیل، پس از تأسیس این دولت در سال ۱۹۴۸. در سال ۲۰۰۷، اکثریت فلسطینیان و اسرائیلیان، مطابق شماری از نظرسنجی‌ها، راه‌حل دو دولت را بر هر راه‌حل دیگری، به‌عنوان وسیله‌ای برای حل منازعه، ترجیح دادند. به‌علاوه، اکثریتی از یهودیان، تقاضای فلسطینیان را برای تأسیس یک دولت مستقل منصفانه می‌دانند، و فکر می‌کنند اسرائیل می‌تواند با تأسیس چنین دولتی موافقت کند. عدم اعتماد متقابل و عدم موافقت‌های چشم‌گیر دربارهٔ مسائل اساسی میان طرفین، منجر به تردیدی دوجانبه دربارهٔ تعهد طرف مقابل، برای ایفای تعهدات خود در یک موافقت‌نامهٔ احتمالی، شده‌است.
جستارهای وابسته
- ترک مخاصمه
- صلح‌سازی
- پیمان صلح