گیلبرت لوییس

گیلبرت نیوتون لوویس (به انگلیسی: Gilbert Newton Lewis) (زاده ۲۳ اکتبر ۱۸۷۵ – درگذشته ۲۳ مارس ۱۹۴۶) فیزیک‌دان و شیمیدان اهل ایالات متحده آمریکا بود. او سال‌ها در دانشگاه هاروارد، دانشگاه ام‌آی‌تی به تدریس پرداخت. مهم‌ترین نظریه‌های او در رابطه با پیوندهای کووالانسی، خالص‌سازی آب سنگین با روش الکترولیز و اسید و باز بود. او نظریهٔ اسیدها و بازها را در سال ۱۹۳۸ ارائه داد.

با اینکه ۴۱ بار نامزد جایزهٔ نوبل شیمی شد، اما هرگز موفق به دریافت این جایزه نشد.

جوئل هیلد براند،یکی از مریدان لوویس چنین نقل میکند:در مهمانی ها و جمع های دوستانه مهمولا از لوویس خواسته میشد بلند شود و برای جمع دوستان توضیحاتی در مورد موفقیت های علمی اش بدهد،اما او که احساس می کرد در چنین موقعیت هایی،قرار است از خودش تعریف و تمجید کند این پیشنهاد ها را رد می کرد و ترجیح میداد موضوع را عوض کند که این نشان از تواضع و فروتنی لوویس بود!او معمولا مصاحبه با مجلات یا ارگان های غیر علمی را نمی پذیرفت.البته به موقع،در محافل علمی،لوویس همواره آماده ی مناظره ی علمی بود و کمتر کسی جرئت مقابله با او را داشت![۵]

تنها نقطه تاریک زندگی لوویس نحوه مرگ اوست که بسیار بحث‌برانگیز شد و مقاله‌ها و گمانه زنی‌های زیادی دربارهٔ نحوه مرگ وی به ثبت رسیده‌است. در تاریخ ۲۳ مارس ۱۹۴۶ یک دانشجوی شیمی جسد بی جان گیلبرت لوویس را در آزمایشگاه برکلی کالیفرنیا یافت. ظاهراً لوویس مشغول انجام آزمایش روی هیدروژن سیانید مایع بوده اما مقداری از بخارهای این مادهٔ سمی نشت کرده و باعث مرگ وی شده‌است. بسیاری معتقدند با توجه به زبردستی لوویس درکارهای آزمایشگاهی نشت بخار سمیHCN اتفاقی نبوده و عمداً توسط خوده لوییس انجام شده و این یعنی خودکشی! مایکل کاشا چند سال بعد از مرگ لوویس فاش کرد که در روز مرگ لوویس وی یک قرار ملاقات با ایروینگ لانگمویر داشته‌است. رقابت فشرده لوویس با لانگمویر برای کسب جایزه نوبل شیمی درسال ۱۹۳۲ داستانی طولانی و معروف دارد. درواقع لانگمویر تئوری‌های خود از طریق بسط و گسترش نظریه‌های مختلف لوویس در زمینه پیوندهای شیمیایی ارائه داده بود و سرانجام نیز این لانگمویر بود که برنده جایزه نوبل شیمی درسال ۱۹۳۲ شد. ملاقات ۱۴ سال بعد لوویس و لانگمویر جهت صرف ناهار و صحبت‌هایی که در آن جلسه درمورد دریافت جایزه نوبل شد لوویس را ناراحت کرد و طبق گفته حاضران لوویس به‌طور ناگهانی درخود فرورفت. پس از صرف ناهار لوویس به همکارانش گفت که برای انجام یک آزمایش باید به آزمایشگاه برگردد و یکساعت بعد جسد بی جان او در آزمایشگاه شیمی پیدا شد. شاید مرگ لوویس ناشی از یک تصمیم آنی و نابخردانه بوده‌است اما زندگی او سرشار از امید و انرژی بود. از لوویس یک دختر و دو پسر به جای مانده که هردو پسر او دانشمندان و اساتیدی برجسته در معتبرترین دانشگاه‌های آمریکا هستند.