گویش یاسی

شاه مجارستان، بلای چهارم یاسی‌ها را پذیرفت تا به او در برابر یورش‌های مغول و تاتار یاری برسانند، اما پس از ورود آن‌ها به مجارستان، روابط میان اشرافیان مجار و قبایل یاسی-کومان رو به تیرگی نهاد و این قبایل مجارستان را ترک کردند. پس از پایان اشغال این نواحی از سوی مغول و تاتارها، یاسی‌ها و کومان‌ها هم به این سرزمین بازگشتند و در دشت بزرگ مجارستان سکنی گزیدند و پیشه اصلی آن‌ها در آغاز دام‌پروری بود. در خلال دو سده پس از آن، یاسی‌ها و کومان‌ها کاملاً در میان مجارها حل شدند و زبانشان نیز از میان رفت اما یک هویت یاسی در میان آن‌ها زنده ماند و تا سال ۱۸۷۶ نیز منطقه خودمختار خود را داشتند. ده‌ها سکونتگاه در مجارستان مرکزی هنوز هم نام یاس را بر خود دارد برای نمونه: یاس‌برنی، یاس‌آرُک‌سالاش، یاس‌فِنی‌سارو ویاس‌آلشوسنت‌دیوردی و شهر یاش در رومانی.

تنها سند از گویش یاسی در دهه ۱۹۵۰ در سازمان اسناد ملی مجارستان یافت شد که یک صفحه شامل ۳۴ واژه از فراورده‌های کشاورزی و دام‌ها داست و احتمالاً برای مقاصد مالی و بازرگانی تهیه شده‌بوده‌است. واژه‌نامهٔ کوچکی از گویش یاسی توسط تطبیق با واژگان هم‌ریشه در گویش دیگورون زبان آسی بازسازی شده‌است.

نمونه‌ای از واژگان این زبان:

daban horz (روز بخیر)، برابر با اوستیایی дæ бон хорз
dan (آب)، اوستیایی дон

در هشتم آذرماه سال ۱۳۸۶ رئیس و اعضای شورای شهر یاس‌برنی در دیداری که از مجتمع علوم دانشگاه یزد داشتند، درخواست خواهرخواندگی این دو شهر را دادند که این امر انجام شد و این دو شهر هم‌اینک خواهرخوانده هستند. این دو شهر رابطهٔ تاریخی مستقیمی با هم ندارند، اما ریشه‌های باستانی، مردمانش را به یکدیگر ارتباط می‌دهد و از طرفی تلفظ آنها نیز شبیه است.

• یاسی‌ها
• یاس‌برنی

• Kim, Ronald. "On the Historical Phonology of Ossetic." Journal of the American Oriental Society, Vol. 123, No. 1. (Jan. -Mar. ،۲۰۰۳)، pp. ۴۳–۷۲.