گویش بیذوی

گویش مردم منطقه ابوزیدآباد با منظومه هشت روستای پیرامونی در محل به گویش بیذُوُی معروف است.

این گویش، گویشی از زبان راژی و متعلق به دسته زبان‌های ایران مرکزی است.

پیر لکوک ، ابوزیدآبادی را یکی از گویش های رایج در ناحیه مرکزی ایران می داند. (اشمیت ۱۳۸۷:۵۱۷) یارشاطر نیز گویش های مرکزی ایران از جمله ابوزیدآبادی را به گروه گویش‌های مرکزی یا مادی مربوط می داند. مردم این منطقه با جمعیتی حدود ۱۲ هزار نفر به‌طور گسترده به گویش راژی ابوزیدآبادی سخن می گویند. نام این منطقه در زبان محلی، بیذُوُی می‌باشد و مردم آران و بیدگل و فارسی‌زبانان اطراف کاشان تا دلیجان آن را بوزآباد می‌خوانند. بوز در زبان دری زرتشتیان یزد به معنی «بوی» است، و همین واژه در زبان پهلوی به گونه بُوز (همسنگ بُرد) خوانده می‌شود و در زبان اوستایی به‌گونه بَئُذَ است. پسوند «وُی» در این شهر در نام «هَیَ وُی» نیشابور و «بُرْمُ وُیْ» بوئین زهرا و به‌گونه «وا» در«مهروا»ی نیشابور هنوز کاربرد دارد که همان پسوند «آباد» در دیگر نام‌هاست. بنابراین بیذوی به تلفظ محلی نیز همان بوزآباد است. در کتاب‌های باستانی‌ای که دربارهٔ شهر نیشابور و کوی‌ها و برزن‌های آن سخن رفته، نام یکی از برزن‌های آن را «بویاباد» آورده‌اند که گونه‌ای دیگر از همین نام بوزآباد است. آمارگران دولتی برای اولین بار که اقدام به ثبت نام رسمی بیزوُیْ کردند به علت ناآشنایی به گویش محلی و معنی نام اصلی، آن را به گونه ابوزیدآباد ثبت نمودند. گونهٔ بسیار شبیه این گویش در ابیانه که در نزدیکی نطنز قرار دارد قابل مشاهده‌است.