گویش اشتوکاوی

نیا-اشتوکاوی

تیموک-پریزرن (تورلاکیان)

کهن‌ترین گویشی که از جنوب خاوری تیموک نزدیک مرز بلغارستان تا شهر پریزرن (در کوزوو) گسترده‌است. این گویش، غالباً در متوهیا، پیرامون پریزرن، گنییلان و به‌ویژه در اشترپتس؛ در جنوب صربستان پیرامون بویانوواتس، ورانیه، لسکوواتس، نیش، آلکسیناتس در بخشی از دره توپلیتسا در اطراف پروکوپلیه؛ در صربستان خاوری اطراف پیروت، اسوِرلیگ، سوکوبانیا، بولیواتس، کنیاژواتس و سرانجام در ناحیه اطراف زایچار، جایی که گویش کوزوو-رساوا بارزتر می‌شود.

اسلاوی

همچنین معروف به شوکاچکی یا گویش اشچاکاوی کهن، که توسط مردمان شوکتسی ساکن در برخی بخش‌های اسلوونی، باچکا، بارانیا، سیرمیا؛ در کرواسی و وویوودینا و نیز در بوسنی شمالی صحبت می‌شود.

خاور-بوسنیایی

همچنین معروف به اشچاکاوی یکاویایی، که دارای تلفظ یکاویایی در میان اکثریت بزرگی از گونه‌های محلی است و توسط بیشتر مسلمانان بوسنیایی که در شهرهای سارایوو، توزلا و زنیتسا زندگی می‌کنند و نیز توسط بیشتر کروات‌ها و صرب‌هایی که در این نواحی می‌زیند، صحبت می‌شود.

زتا-سانجاک جنوبی

همچنین معروف به لیکاوی کهن، که در مونته‌نگروی خاوری در پودگوریتسا و تستینیه؛ پیرامون شهر نووی پازار در سانجاک خاوری در صربستان و در روستای پروی در ایستریا صحبت می‌شود.

کوزوو-رساوا

همچنین معروف به لیکاوی کهن‌تر، که بیشتر در کوزووی باختری و جنوب خاوری؛ در دره ایبار همراه با کرالیوو؛ پیرامون کروشِواتس، ترستنیک و در ژوپا، در بخشی از دره توپلیتسا (کورشوملیا)؛ در دره موراوا (یاگودینا، چوپریا، پاراچین)؛ در دره رساوا (اسویلایناتس، دسپوتوواتس)؛ و جنوب خاوری صربستان (اسمدِرِوو، پوژارِواتس، بور، مایدانپک، نگوتین) و یک بخش از بنات (اطراف کووین، بلاتسرک‌وا و ورشاتس) صحبت می‌شود.

نو-اشتوکاوی

ایکاوی باختری

همچنین معروف به بوسنیایی-دالماسی، ایکاوی نوین بیشتر توسط کروات‌هایی که در لیکا، کوارنر، دالماسی، هرزگوین و باچکا و توسط مسلمانان بوسنیایی (بوسنیاک‌ها) در بوسنی باختری بیشتر پیرامون شهر بیهاچ و در بوسنی مرکزی (تراونیک، یایتس، بوگوینو، ...) صحبت می‌شود.

شومادیا-وویوودینا

همچنین معروف به اِکاوی نوین، که بیشتر در وویوودینا، شمال باختری صربستان، اطراف کراگویواتس و والیوو در شومادیا؛ در ماچ‌وا (فقط در اطراف شاباتس و بوگاتیچ به‌جز لوزنیتسا و پودرینیه) در بلگراد و کرواسی خاوری اطراف شهر ووکووار صحبت می‌شود.

هرزگوینی خاوری

همچنین معروف به «هرزگوین-کرایینای خاوری» و اییکاوی نوین، که بزرگترین گویش اشتوکاوی و صربی-کرواتی، است. این گویش (زیرگویش) در مونته‌نگروی باختری (منطقه‌ای معروف به هرزگوین کهن)؛ توسط بیشتر صرب‌های بوسنیایی، صرب‌های کرواتی و نیز در صربستان باختری و توسط برخی کروات‌ها در اسلوونی، بانی‌یا، کوردون، جایی که صرب‌ها عمدتاً آن را به‌کار می‌برند و نیز در خاور نرتوا پیرامون شهر دوبروونیک. این زیرگویش زیربنای زبان صربی استاندارد است، در حالی‌که زبان کرواتی استاندارد مبنی بر آمیزه‌ای تاریخی از برخی گویش‌ها از جمله غیراشتوکاوی است.