گنجشک
گُنْجـِشْکْ به پرندگان خانوادهٔ گنجشکان گفته می‌شود، که خود در راستهٔ گنجشک‌سانان می‌گنجند. گنجشک خانگی معروف‌ترین گونهٔ گنجشک است که در تعداد بسیار زیاد در همۀ قاره‌های جهان و بیشتر در مناطق شهری زندگی می‌کند. گنجشک پرنده‌ای است کوچک با نوک کلفت و مخروطی و پاهای نسبتاً کوتاه که اغلب پر و بال رنگارنگ ندارد. گنجشک‌ها بیشتر به‌صورت اجتماعی به سر می‌برند و به‌طور گروهی زادوولد می‌کنند. در بیشتر گونه‌ها دودیسی جنسی (تفاوت نر و ماده) دیده می‌شود. در سوراخ‌های درختان، شکاف دیوار و صخره‌ها لانه می‌سازند. بیشتر از دانه‌ها و مواد گیاهی و گاه جانوری تغذیه می‌کنند. معمولاً گنجشک‌هایی که در شهرها زندگی می‌کنند از نوع گنجشک خانگی و گنجشک درختی هستند.
| گنجشک | |
|---|---|
| گنجشک خانگی | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرندگان |
| راسته: | گنجشک‌سانان |
| زیرراسته: | مرغان آوازخوان |
| تیره: | گنجشکان ایلیگر، ۱۸۱۱ |
| سرده‌ها | |
|
گنجشک‌های راستین | |
گونه‌ها
فهرست زیر شامل گونه‌های گنجشک به تفکیک سرده است:
- سردۀ چشم‌سفید دارچینی (Hypocryptadius)
- چشم‌سفید دارچینی
- سردۀ گنجشک‌های راستین (true sparrows)
- گنجشک تاغی، Passer ammodendri
- گنجشک خانگی، Passer domesticus
- گنجشک ایتالیایی، Passer italiae
- گنجشک سینه‌سیاه، Passer hispaniolensis
- گنجشک بلوچی، Passer pyrrhonotus
- گنجشک سومالی، Passer castanopterus
- گنجشک حنایی، Passer rutilans
- گنجشک پشت‌ساده، Passer flaveolus
- گنجشک رودخانه‌ای، Passer moabiticus
- گنجشک ایاگو، Passer iagoensis
- گنجشک بزرگ، Passer motitensis
- گنجشک کنیا، Passer rufocinctus
- گنجشک کردفان، Passer cordofanicus
- گنجشک شلی، Passer shelleyi
- گنجشک سقطرا، Passer insularis
- گنجشک عبد الکوری، Passer hemileucus
- گنجشک دماغه، Passer melanurus
- گنجشک سرخاکستری شمالی، Passer griseus
- گنجشک سوینسون، Passer swainsonii
- گنجشک نوک‌طوطی، Passer gongonensis
- گنجشک سواحلی، Passer suahelicus
- گنجشک سرخاکستری جنوبی، Passer diffusus
- گنجشک بیابانی، Passer simplex
- گنجشک درختی، Passer montanus
- گنجشک طلایی سودان، Passer luteus
- گنجشک طلایی عربی، Passer euchlorus
- گنجشک بلوطی، Passer eminibey
- سردۀ گنجشک‌های صخره (petronias or rock sparrows)
- گنجشک صخره‌ای خال‌زرد، Petronia pyrgita
- گنجشک گلوزرد، Petronia xanthocollis
- گنجشک صخره‌ای گلوزرد، Petronia superciliaris
- گنجشک صخره‌ای درختی، Petronia dentata
- گنجشک کوهی، Petronia petronia
- سردۀ گنجشک خاکی (Carpospiza)
- گنجشک خاکی، Carpospiza brachydactyla
- سردۀ گنجشک برفی (snowfinches)
- گنجشک برفی بال‌سفید، Montifringilla nivalis
- گنجشک برفی تبتی، Montifringilla adamsi
- گنجشک برفی دمگاه‌سفید، Montifringilla taczanowskii
- گنجشک برفی پدر داوید، Montifringilla davidiana
- گنجشک برفی گردن‌حنایی، Montifringilla ruficollis
- گنجشک برفی بلنفورد، Montifringilla blanfordi
- گنجشک برفی افغانستانی، Montifringilla theresae
زیستگاه
زیستگاه مناطق مسکونی، کشاورزی، و به ندرت دور از محل آدمی زندگی می‌کند. در سوراخ‌ها و پرچین‌ها، روی شاخه‌های درخت و در مناطق مختلف لانه می‌سازد. گنجشک امروزه تقریباً در همه جای جهان یافت می‌شود. بیشتر گنجشک‌ها آوازی دلفریب و موزیکال دارند. اغلب گنجشک‌ها لانه خود را در بوته‌زارها و علفزارها می‌سازند، اما نوعی گنجشک لانه‌اش را در جاهای بلندتری نسبت به گنجشکان دیگر می‌سازد. گاهی لانه را بر فراز درختان همیشه‌سبز تا ۸ متر ارتفاع می‌سازد. لانه آنها از خار و خاشاک و الیاف گیاهی، و گاهی از شاخه‌های کوچک درختان است. همچنین می‌توان گنجشک‌هارا در باغ‌های کشاورزی یافت.
موسم تخم‌گذاری
موسم تخم‌گذاری و جفت‌گیری گنجشک‌ها معمولاً از نیمه فصل بهار آغاز می‌شود و تا اواخر بهار ادامه دارد. ماده از ۴ تا ۶ تخم سفیدرنگ با نشانه‌های قهوه‌ای می‌گذارد. گنجشک‌هایی که در ناحیه‌های معتدل به سر می‌برند، گاه با فرارسیدن پاییز و زمستان به سوی ناحیه‌های گرمسیر مهاجرت می‌کنند.
نگارخانه
- Passer hispaniolensis Male.JPG
گنجشک سینه‌سیاه نر
پانویس
- ↑ Passeriformes
- ↑ Passeri
- ↑ Passeridae
- ↑ Summers-Smith, J. Denis (2009). "Family Passeridae (Old World Sparrows)". Handbook of the Birds of the World. Volume 14: Bush-shrikes to Old World Sparrows. Barcelona: Lynx Edicions. ISBN 978-84-96553-50-7.
- ↑ Fjeldså, J.; Irestedt, M.; Ericson, P. G. P.; Zuccon, D. (2010). "The Cinnamon Ibon Hypocryptadius cinnamomeus is a forest canopy sparrow" (PDF). Ibis. 152 (4): 747–760. doi:10.1111/j.1474-919X.2010.01053.x.
- ↑ BirdLife International (2010). "Species factsheet: Passer hemileucus". Archived from the original on 21 September 2011. Retrieved 24 June 2010.
منابع
- دکتر:، العلوی، هادی، «(عالم الطیور و الحیوانات) »، دارالعودة، بیروت، لبنان، چاپ پنجم سال ۱۹۹۸ میلادی به (عربی).
- عطاءالله، سمیر، (موسوعة المعلومات العامة) . دار عطاءالله للنشر والتوزیع، بیروت، لبنان، چاپ هشتم، سال انتشار ۱۹۸۴ میلادی به (عربی).
- "منبع جعبه‌زیست" (به انگلیسی). ویکی‌پدیای انگلیسی. Retrieved 16 November 2008.
- سایت مجله دلگرم. خواص گوشت گنجشک