پومپه
نائیوس پومپیئوس مانیوس (به لاتین: Gnaeus Pompeius Magnus) یا به ایتالیایی نیه‌ئو پومپئو مانیو (Gneo Pompeo Magno) (زادهٔ ۲۹ سپتامبر۱۰۶-مرگ ۲۸ سپتامبر۴۸ پیش از میلاد) و نیز شناخته شده با عنوان «پومپه کبیر»، جنگ‌سالار و سیاستمدار برجستهٔ جمهوری روم بود. او با نشان دادن توانایی‌هایش به یکی از بزرگان روم بدل شد و به پاس دستاوردهایش در جنگ مهردادی سوم، سنای روم به وی لقب مانیوس به معنای بزرگ داد.
Gnaeus Pompeius Magnus (گنایوس پومپیئوس مانیوس) | |
|---|---|
سردیس پومپه بزرگ از دوران آگوستوس (کپی از نسخه اصیل سال ۶۰–۷۰ پیش از میلاد)، واقع در موزه ملی باستان‌شناسی ونیز | |
| ژنرال کنسول جمهوری روم | |
| آغاز به کار ۷۰ و ۵۵ و ۵۲ پیش از میلاد | |
| حریف(ها) | ژولیوس سزار (پس از ۵۳ ق. م) |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | ۲۹ سپتامبر ۱۰۶ پیش از میلاد پیچنوم، جمهوری روم |
| درگذشته | ۲۸ سپتامبر ۴۸ پیش از میلاد پلوزیوم، مصر |
| ملیت | رومی |
| همسر(ان) | آنتیستیا امیلیا اسکاورا (فرزندخواندهٔ سولا) موکیا ترتیا جولیا (دختر سزار) کورنلیا متلا |
| فرزندان | گنایوس پمپیئوس (کشته شده در ۴۵ ق. م پس از نبرد موندا) پومپیا (همسر فاوستوس کورنلیوس سولا) سکستوس پومپیئوس (کنسول ۳۵ ق. م) |
| والدین | گنایوس پومپیوس استرابو |
| پیشه | ژنرال و سیاستمدار |
| خدمات نظامی | |
| لقب(ها) | کبیر |
| وفاداری |  جمهوری روم |
| جنگ‌ها/عملیات | دومین جنگ داخلی سولا جنگ سرتوریوسی جنگ مهردادی سوم جنگ داخلی سزار نبرد فارسال |
او رقیب کراسوس و هم‌پیمان ژولیوس سزار بود. این سه تن سیاست‌مداران نیرومند پایانی جمهوری روم بودند که به تریوم‌ویرات اول نامدار شدند. با مرگ کراسوس در نبرد حران، پومپه و سزار رقیب یکدیگر شدند. این دو بر سر به‌دست‌آوردن فرمانروایی روم به جنگ با یکدیگر پرداختند. پومپه پس از شکست در نبرد فارسال به مصر باستان پناه برد و در آنجا کشته شد.
او در ۶۴ پیش از میلاد به سوریه تاخت و آنتیوخوس سیزدهم را سرنگون ساخت و آن سامان را یکی از استان‌های روم نمود. آنگاه به جنوب روی نهاد و فینیقیه و یهودیه درگیر جنگ درونی را نیز به روم ضمیمه‌کرد.
در سال‌های ۶۷ تا ۶۳ پیش از میلاد، پومپه سردار رومی، سوریه و ارمنستان را فتح کرد و آخرین پادشاه سلوکیان را از سلطنت عزل نمود و جمهوری روم همسایه پادشاهی اشکانی شد.
پومپه، سرانجام پس از شکست خوردن از لشکریان ژولیوس سزار در نبرد فارسال و گریختن در لباس شهروندی عادی، در قلمرو امپراتوری بطلمیوسی به فرمان بطلمیوس چهاردهم کشته شد.
منابع
- ↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
Wikipedia contributors, "Pompey," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Pompey&oldid=218789011 (accessed June 14, 2008).