گالیلئو گالیله

گالیله در ۱۵ فوریه ۱۵۶۴ در شهر پیزای ایتالیا به دنیا آمد. پدر گالیله، وینچنزو (Vincenzo Galilei) از موسیقیدانان به نام ایتالیا بود. گالیله دارای پنج خواهر و برادر دیگر بود.

ابتدا قرار بود در کلیسا برای کشیش شدن مشغول شود اما پدرش وی را به تحصیل در رشته پزشکی در دانشگاه پیزا فرستاد. گالیله طب را نیاموخت اما به جای آن به مطالعه ریاضیات پرداخت و به آن علاقه‌مند شد به گونه‌ای که در سال ۱۵۸۸ توانست به عنوان مدرس ریاضیات در همان دانشگاه به کار مشغول شود.

سه سال بعد به دانشگاه پادوا رفت و به تدریس هندسه، مکانیک و نجوم پرداخت. وی تا سال ۱۶۱۰ آموزش و پژوهش را در این دانشگاه ادامه داد و بیشترین دستاوردهای علمی و تحقیقاتی وی مربوط به همین دوره‌است.

گالیله پیرو مذهب کاتولیک از دین مسیحیت بود. وی با مارینا گامبا Marina Gamba ارتباط داشت و از وی دارای دو دختر و یک پسر شد، اما هرگز با او ازدواج نکرد. پسر گالیله که در اواخر عمر وی به همراه او زندگی می‌کرد و یکی از زندگی‌نامه‌نویس‌های گالیله هم هست، همواره از این بابت که گالیله با مادرش ازدواج نکرده بوده‌است وی را سرزنش می‌کرد. البته گالیله با اینکه هرگز با Marina Gamba ازدواج نکرد، اما وظایف یک همسر را در قبال او و نیز وظایف یک پدر را در قبال فرزندانش به نحو احسن انجام داد. او آنقدر متعهد بود که از برادر خود هم حمایت زیادی کرد.

گالیله در ۸ ژانویه ۱۶۴۲ در سن هفتاد و هفت سالگی درگذشت. گالیله در فیزیک، نجوم، ریاضیات و فلسفه علم تبحر داشت.

در سال ۱۶۱۰ انتشار یافته‌های علمی وی در تأیید نظر کوپرنیک مبنی بر ثابت نبودن زمین و گردش آن به دور خورشید باعث شد تا وی از سوی کلیسا مورد بازجویی و تفتیش عقاید قرار گیرد. این نظریه با نظریات ارسطوی یونانی که کلیسا حامی‌اش بود همخوانی نداشت. امروزه نظریات متنوعی راجع به علت این واقعه مطرح شده. از جمله تئوری‌های توطئه و رابطه گالیله با پاپ در زمان خود قابل ذکر است. علت تنش در نظریه‌پردازی حول این موضوع شاید مهم‌تر از همه این باشد که خود کوپرنیک مواجه با چنین برخورد شدیدی نشد و کلیسا سال‌ها بعد از مرگ کوپرنیک در عین شهرت کوپرنیک، مدل خورشیدمرکزی او را ارتداد خواند. در هر حال گالیله بعد از قرن‌ها که آسمان با چشم غیرمسلح دیده می‌شد، با تشویق همه به دیدن آسمان با تلسکوپ، نظرش این بود که باید کلیسا را از باتلاق گمراهی نجات داد. حتی سعی در ارائه الهیاتی داشت که مدل کوپرنیک از این منظر منطبق با کتاب مقدس دانسته شود. کلیسا این مرد را در انتخاب یکی از راه‌های سوختن در آتش یا امضای توبه نامه‌ای به این مضمون آزاد گذاشت:

در هفتادمین سال زندگی‌ام در مقابل شما اربابان دین و دنیا به زانو درآمده‌ام و در حالی که کتاب مقدس را در آغوش می‌فشارم اعلام می‌کنم که ادعایم مبنی بر چرخش زمین به گرد خورشید ناشی از مستی بوده و سراسر اشتباه و دروغ است.

او این توبه نامهٔ را امضا کرد و شش سال بعد هم رسماً از دانشگاه و تدریس علم نجوم اخراج شد و تا سال‌ها بعد مجبور بود مرتباً جهت اعلام وفاداری خود به نظریهٔ مرکزیت زمین در کلیسا حضور یابد.

گالیله سرانجام در هشتم ژانویه سال ۱۶۴۲ یعنی حدود ۹۹ سال پس از مرگ کوپرنیک از دنیا رفت. در سال ۱۹۶۹، پس از فرود انسان بر سطح ماه پاپ ژان پل دوم دستور به بررسی دوباره پرونده ارتداد گالیله را داد و در سال ۱۹۹۲ کلیسای کاتولیک اعلام کرد که گالیله را بخشیده‌است بدون اینکه عذرخواهی کرده و اذعان کند که اشتباه کرده که یک دانشمند را مجبور به تأیید یک نظریهٔ غلط و اشتباه کرده‌است و در تمام میلیون‌ها سال گذشته زمین و دیگر سیارات به دور خورشید می‌چرخیده‌است و ما انسان‌ها چند هزار سال در اشتباه بوده‌ایم.

گالیله در پیدایش شیوه علمی سنجش و بررسی نقش مهمی داشت. به باور گالیله یکی از برجسته‌ترین دانشمندان رنسانس در اوایل قرن ۱۶ «بدون ابزار شناخت علمی نمی‌توان به علم دست یافت.» او معتقد بود که: «برای شناخت علمی به جای گمانه زنی، باید هر چیز را اندازه‌گیری و سنجش کرد. آنچه را که نمی‌توان اندازه گرفت را نیز باید کوشش کرد که قابل اندازه‌گیری کرد.» او همچنین نوشت که: «قانون طبیعت به زبان ریاضیات نوشته شده‌است.» روش علمی تازه نخستین گام اساسی بشر بسوی کشف یک دنیای تازه بود و راه را برای انقلاب علمی و فنی و اختراعات تازه و دگرگون ساز گشود.

• برخی گالیله را مخترع تلسکوپ می‌دانند. گالیله در بهار سال ۱۶۰۹ طی بازدید از شهر ونیز مطالبی در بارهٔ دانشمندی به نام هانس لیپرشی شنید این مرد عینک ساز به خواص بزرگ‌کنندهٔ دو عدسی همگرا پی برد که روی هم گذاشته شوند. گالیله از فکر این اختراع شگفت زده شد و مشتاق بود ببیند که این دستگاه چگونه کار می‌کند وقتی به خانه برگشت تمام توجهش را معطوف کرد تا ابزاری بسازد که اجرام آسمانی را چند برابر بزرگ‌تر کند. او از دو عدسی عینک استفاده کرد. عدسی مقعر (که به طرف داخل فرورفته بود) و عدسی محدب (به طرف بیرون برآمده) او هر دو عدسی رادر دو سر لوله فلزی بلندی قرار داد وقتی از سمت عدسی مقعر به درون لوله می‌نگریست اشیاء را چند برابر بزرگ‌تر نشان می‌داد، گالیله اختراعش را با خود به ونیز آورد و آن را به هر کسی که علاقه‌مند بود نشان می‌داد خبر اختراع تلسکوپ در همه جا پیچید مردم دسته دسته به دیدار گالیله می‌رفتند ومی خواستند تا تلسکوپ را مشاهده کنند. لئوناردو دیوادتی که عنوان دوک ونیز را داشت گالیله را مطلع نمود که مجلس سنا به اختراعش علاقه‌مند شده‌است. گالیله دریافت که اگر تلسکوپ را مجانی به دوک تقدیم کند کار پسندیده‌ای کرده‌است پس از اینکه چنین هدیه ارزشمندی را تقدیم کرد از گالیه خواستند که چند دقیقه پیش از ترک مجلس سنا در سرسرا منتظر بماند. مجلس سنا آن چنان از این هدیهٔ باارزش مشعوف شده بود که درجا تصمیم گرفت به او مقام استادی دائم وحقوقی معادل ۱۰۰۰فلورین بدهد که نسبت به ۵۲۰ فلورین که قبلاً می‌گرفت افزایشی بسیار داشت.

به دلیل انگیزه‌های مذهبی و سیاسی بسیاری از دستاوردهای دیگر دانشمندان به وی نسبت داده شد. در سال ۱۶۰۹ شایع شد که در سوئیس با ترکیب عدسی‌ها توانسته‌اند وسیله‌ای برای مشاهده اشیای دور دست اختراع کنند. وی در همین سال توانست اولین تلسکوپ خود را با ترکیب کردن چند عدسی بسازد که از قدرت کمی برخوردار بود اما گالیله با آن توانست مشاهدات علمی فراوانی کند.

• گالیله نخستین کسی بود که چهار ماه سیاره مشتری را رصد کرد.
• با رصد راه شیری گالیله دریافت که تعداد ستارگان این مجموعه بیشتر از آن است که قابل شمارش باشد.
• گالیله نخستین کسی بود که جزئیات سطح ماه را با تلسکوپ مشاهده و ثبت کرد. وی همچنین دریافت که نور ماه حاصل انعکاس نور خورشید است و این نور از خودش نیست.
• گالیله با آزمایشی مشهور بر فراز برج پیزا ثابت کرد سرعت سقوط آزاد اجسام از ارتفاع به وزن آن‌ها بستگی ندارد.

• و هنوز در حرکت است - گفتاوردی که گفته می‌شود گالیله در دادگاه تفتیش عقاید بر زبان آورده‌است.

• بی‌بی‌سی