کیوی

در ابتدا، یک گیاه بومی در جنوب چین بود. سپس، در ابتدای قرن بیستم به نیوزیلند برده شده و در آن‌جا به صورت تجاری کشت شد. نام این گیاه از نام گونه‌ای پرنده زیبا گرفته شده که در نیوزیلند پرنده ملی بود و در دهه شصت میلادی به این میوه داده شد(پرنده کیوی).

پیوند این میوه بعد از رشد حدود یک هفته‌ای تبدیل به نهال و قابل قلمه زدن است. این روش از متداول‌ترین روش‌های کاشت نهال کیوی در دنیا به خصوص در کشور چین است. کشور چین یکی از بزرگ‌ترین کشورهای صادرکننده نهال پیوندی این میوه است.

کیوی منبعی بسیار غنی و سرشار از ویتامین C است و مقدار ویتامین C آن از پرتقال نیز بیشتر است. ویتامین ث موجود در کیوی، ۲ برابر پرتقال، ۶ برابر لیموترش و میزان مواد مغذی آن ۸ برابر سیب است. همچنین دانه‌های سیاه آن حاوی ویتامین D است. کیوی همچنین دارای ویتامین A ویتامین‌های B1, B3, B2 و سایر ویتامین‌های گروه ب است. کیوی از میوه‌های بسیار کم کالری است. در ۱۰۰ گرم کیوی ۴۷ کالری وجود دارد و از جهت میزان کالری هم ردیف زردآلو و نارنگی است. مقدار پتاسیم آن از موز بیشتر است. از میزان منیزیم بسیار بالایی برخوردار است و به همین خاطر نیز امکان ابتلا به بعضی از سرطان‌ها و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. کیوی همچنین دارای مس، آهن و فسفر است. کیوی میوه‌ای است که مواد غذایی بالا و در صد کالری بسیار پایینی دارد، از این‌رو می‌توان آن را در رده میوه‌های بسیار مفید قرار داد.

سالانه بیش از چهار میلیون و ۲۷۰ هزار تن کیوی در جهان تولید می‌شود. چین با تولید سالانه دو میلیون و ۳۹۰ هزار تن، بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصول به‌شمار می‌رود. ایتالیا با ۵۲۳ هزار تن و نیوزیلند با ۴۳۴ هزار تن به ترتیب دومین و سومین تولیدکننده کیوی به‌شمار می‌روند. ایران نیز با تولید سالانه ۲۹۴ هزار تن، چهارمین تولیدکننده کیوی در جهان است.

کشورهای برتر در تولید کیوی در سال ۲۰۱۶ میلادی (هزار تن)

	۲۳۹۰
ایتالیا	۵۲۳
نیوزیلند	۴۳۴
ایران	۲۹۴
شیلی	۲۲۵
سراسر جهان	۴٬۲۷۴
منبع: فائو (سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد)

در ایران، در سال ۱۳۴۷ خورشیدی، نخستین نهال کیوی در روستای سر فقیه آباد بخش نشتارود شهرستان تنکابن مازندران به همت زنده یاد دکتر محمد امین البرزی و با آرزوی ارزانی و در دسترس بودن مردم ایران از فرانسه وارد و کاشته‌شد. در ایران، در حال حاضر این میوه در سه استان گیلان، مازندران و گلستان در حاشیه دریای خزر کشت می‌شود و هرساله بر سطح کشت آن افزوده می‌شود. امروزه، میوهٔ کیوی یکی از محصولات صادراتی ایران محسوب می‌شود.

بنابر گزارش خبرگزاری ایسنا در سال ۱۳۹۱ خورشیدی، استان مازندران (تنکابن و نشتارود) با تولید سالانه بیش از ۱۱۰ هزار تن کیوی، قطب تولید این میوه در ایران شناخته شد. در سال ۱۳۹۱ خورشیدی، استان گیلان (طالش و حومه) با تولید سالانه بیش از ۷۰ هزار تن کیوی دومین استان تولیدکننده این محصول شناخته شد. به گزارش جهاد کشاورزی شهرستان طوالش در سال ۱۳۹۴ خورشیدی، از دو هزار و دویست پنجاه هزار هکتار باغ زیر کشت، ۶۳ هزار تن محصول کیوی هایوارد طلایی برداشت شد.

حدود ۹۵٪ از بذرهایی که در سطح بازارهای جهانی یافت می‌شوند را می‌توان با این دستور عمل کاشت.

مرحله قبل کاشت

در ابتدای کار بذرها را بمدت ۶ الی ۲۷ ساعت بستگی به سختی بذر در آب ولرم ۳۰–۴۰ درجه سلسیوس قرار داد. بهتر است در ظرف بسته باشد که درجه حرارت تا حدود زیادی ثابت بماند مثل پلاستیکهای زیپ دار یا فالکس. هر ۲۴ ساعت یک بار باید آب را به منظور اینکه گندیده نشود عوض کرد.

• چند نکته:

الف: بهتر است آب یا آب باران باشد کمی به آن حرارت داد یا اینکه آب جوشیده سرد شده باشد. البته این مسئله زیاد حائز اهمیت نیست. ولی برای بذرهای خیلی حساس مثل ونوس گوشتخوار این مسئله اهمیت دارد.

ب: اگر بذر کوچک و ریز است احتیاجی به قرار دادن آب نمی‌باشد.

پس از اتمام مدت زمان مذکور، بذرها را برای بهتر شدن نتیجه می‌توان در یک دستمال ضدعفونی و تمیز خشک کرد و آب اضافی را گرفت. این کار برای این است که چون بذر حساس است، نباید آلوده یا مبتلا به قارچ شود.

مرحله کاشت بذر

نخست باید یک گلدان بسیار تمیز و عاری از هرگونه آلودگی حاضر کرد. خاک را داخل آن ریخت. خاک بهتر است کوکوپیت + پرلیت + پیت ماس باشد؛ ولی می‌توان خاک برگ پوسیده + ماسه نرم ریزدانه نیز استفاده کرد.

خاک گلدان را باید مرطوب کرد. اگر بذر ریز باشد، آن را روی سطح می‌ریزیم و دست نمی‌زنیم. ولی اگر بذر درشت باشد با یک چیزی مثل مداد در خاک سوراخی به عمق نیم سانتی‌متر ایجاد می‌کنیم و بذر را در داخل آن قرار می‌دهیم. می‌توان با دست نیز بذر را در داخل خاک کمی فشار داد. برای بذرهای ریز همچنین می‌توان یک لایه بسیار نازک به انداز خود بذر روی آن خاک ریخت. باید توجه داشت: کود را در این مرحله نباید در خاک ریخت.

• نکات قابل توجه

1. باید دقت داشت که خاک باید مرطوب شود نه اینکه به اشتباه مقادیر زیادی آب ریخت.
2. می‌توان برای بستر خاک، از ظرف‌های یک بار مصرف مثل ظرف‌های شفاف یک بار مصرف که در مجالس میوه پخش می‌شود یا ظرف‌هایی مثل بستنی لیتری نیز استفاده کرد که در پلمپ دارند. البته در ظرف‌های میوه، از لای درزها هوا نفوذ می‌کند و می‌توان آن را درون نایلون قرار داد. باید دقت داشت که قبلش برای انتهای ظرف، زهکشی مناسبی درست کرد. یعنی با یک ابزار تیز انتهای ظرف را برای خروج آب و رطوبت اضافه سوراخ کرد. برخی، ظرف بستنی را به عنوان بهترین ظرف توصیه می‌کنند.

پس از انجام این مرحله باید محیطی برای گلدان ایجاد کرد که مثل گلخانه باشد. برای این کار روی گلدان نایلونی شفاف می‌کشند و دور آن را با کش سفت می‌کنند. حتماً نایلون شفاف باشد که نور را عبور دهد و در آن را می‌بندیم تا داخل، حالت رطوبت داشته باشد این عمل باعث می‌شود که داخل رطوبت زیادی داشته باشد و تعریق کند و نیازی به اینکه هر روز بخواهند آبیاری کنند نخواهد بود. البته هر روز رطوبت گلدان را باید بررسی کرد. اگر رطوبت از دست رفته است، علتش می‌تواند نایلون آن باشد، پس مجدداً باید با آب پاش، غبار پاشی کنین و دربش رو خوب ببندید.

• توجه: دمای این محیط باید حدود ۱۱ الی ۲۷ درجه سلسیوس باشد. جلوی باد نباشد و تابش نور به صورت غیر مستقیم باشد. اگر تمام مراحل را درست انجام دهیم، بستگی به شرایط، بذرها در ظرف مدت ۷۳ روز جوانه خواهند زد. البته باید در نظر داشت این یک عدد متوسط احتمالی است. بعضی از بذرها زودتر و بعضی از بذرها حتی تا ۱۱ ماه به طول می‌انجامد.
• جوانه زدن بذر

هنگامی که بذری جوانه زد، باید شرایط را برایش مهیا کرد. نگهداری نشا معمولاً سخت است. اول اینکه به هیچ وجه نایلون را برنداشت. زمانی که دو یا سه برگ زد، چند سوراخ روی نایلون باید ایجاد کرد تا رطوبت داخل کمی کاهش یابد. سپس آن را به جایی که نور غیر مستقیم آفتاب و دمای مناسب هر گیاه هست، انتقال داد. معمولاً بین ۱۸–۲۵ درجه سانتی گراد. وقتی جوانه جان گرفت و چند تا برگ زد، حدود یکی دو ماه بعد، نایلون را باید برداشت و به پای آن کمی خاک ریخت تا ریشه‌ها که کمی بیرون زده‌اند، آسیب نبینند. سپس آن را اگر در مکان کوچکی پرورش داده‌ایم، می‌توانیم یک مدت بعد، آن را به گلدان انتقال داد و عملیات نگهداری آن را اجرا کرد.-->