کیاسر
کیاسَر یکی از شهرهای واقع در شهرستان ساری و استان مازندران ایران است. این شهر در ۷۰ کیلومتری جنوب شهر ساری جای داشته و مرکز بخش چهاردانگه ساری می‌باشد.
| کیاسر کیوسر | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | مازندران |
| شهرستان | ساری |
| بخش | بخش چهاردانگه |
| نام(های) پیشین | کیاسرا |
| سال شهرشدن | ۱۳۷۲ |
| مردم | |
| جمعیت | ۳,۳۸۴ (۱۳۹۵) |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۳۷۸ متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | معین کلانتری |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۱۱ |
| وبگاه | |
کیاسر در سال ۱۳۷۲ دارای شهرداری شد. بلندایش از تراز دریا ۱۳۷۸ متر است و جمعیت آن در واپسین سر شماری در سال ۱۳۹۵ برابر ۳٬۳۸۴ نفر بوده که این آمار نشان‌گر کاهش جمعیت نسبت به سال‌های پیش است.
موقعیت جغرافیائی
کیاسر از هر سو محاط در کوه است به جز قسمت شمال غربی که به دشت کیاسر راه دارد. جادهٔ ارتباطی از همین دشت به کیاسر متصل می‌شود.
خاستگاه نام‌گذاری
نام کیاسر منسوب به کاووس پسر کی‌قباد کیانی است. او فرمان‌روای تبرستان و مقر فرمانروایی‌اش نیز هزارجریب و قارن‌کوه بود. از همین روی کیاسر را در گذشته‌ای نزدیک با نام کیوس‌سرا (کیاسرا) می‌شناختند چنان‌که نخستین حاکم دولتی چهاردانگه به نام «حسن اعظام قدسی» نامور به «اعزام‌الوزاره» که از سوی وثوق‌الدوله، نخست‌وزیر قاجاریه در سال ۱۲۹۸ خورشیدی به عنوان حاکم چهاردانگه به کیاسر آمد در خاطرات خود در تمام جا از «کیاسرا» نام برد.
تاریخچهٔ آموزش به سبک نوین
با اینکه بیشتر روستاهای ایران در دورهٔ پهلوی دوم صاحب دبستان شدند، در کیاسر پایه‌گذاری مدرسه به سبک نوین، به پیش از پادشاهی رضاشاه برمی‌گردد:
عهد قاجار
حسن اعظام قدسی نامور به اعظام‌الوزرا در نشستی با کدخدایان ۷ محلهٔ کیاسر و شماری از معتمدین تصمیم به بنای مدرسه در کیاسر می‌گیرد.
وی دربارهٔ گشایش این مدرسه چنین می‌نویسد: «از طرف هیئت، دعوتی از محترمین دهات اطراف کیاسر به عمل آمد و نیز اعلان شد که هر کس از اهالی دهات که مایل باشد می‌تواند حاضر شود. مدرسه افتتاح گردید در چهار اتاق که هر کدام شش میز و نیمکت گذارده شده بود و در این مدرسه ۳۰ نفر دانش‌آموز مشغول به درس خواندن شدند.» متأسفانه اعظام‌الوزاره هیچ تاریخی برای گشایش مدرسه و نام آموزگارانش یادآور نمی‌شود.
عهد پهلوی اول
- نخستین دبستان: در سال ۱۳۰۴ در کیاسر برپا شد؛ و شیخ سیف‌الله یساری نخستین آموزگار آن بود.
- نخستین دبیرستان: در سال ۱۳۳۸ دبیرستانی با ۱۹ دانش‌آموز کار خود را در کیاسر آغاز کرده بود که به دلیل اختلافات محلی شکست خورد. ۲۰ سال بعد، در سال ۱۳۵۸ دبیرستانی به نام «البرز» برپا شد (به صورت مختلط). این دبیرستان در سال ۱۳۶۰ به «امام حسین (ع)» تغییرنام داد.
- نخستین مدرسهٔ راهنمایی: در سال ۱۳۵۲ به نام مدرسهٔ راهنمایی البرز به صورت ملی برپا گردید (به صورت مختلط). در سال ۱۳۵۹ نام این مدرسه به «شهید مطهری» تغییر یافت. (نخستین مدرسهٔ راهنمایی در سطح کشور، سال ۱۳۵۰ پس از دگرگونی نظام آموزشی پایه‌گذاری شد)
ادارهٔ آموزش و پرورش چهاردانگه به صورت نمایندگی در سال ۱۳۵۲ برپا و در سال ۱۳۶۱ مستقل شد و شمس‌علی اکبری به عنوان نخستین رئیس آموزش و پرورش بخش چهاردانگه شروع به فعالیت نمود.
جمعیت
بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر برابر با ۳٬۳۸۴ نفر جمعیت بوده‌است. مردم کیاسر به گویش ساروی زبان مازندرانی گویش می‌کنند.
مشاهیر
سید حسن شجاعی کیاسری، نماینده ادوار دوم، سوم، چهارم و هفتم در مجلس شورای اسلامی و یکی از نویسندگان کتاب تفسیر نمونه
سید رمضان شجاعی کیاسری، نماینده ادوار هشتم و نهم مجلس شورای اسلامی و مدیرکل اسبق صدا و سیمای مرکز مازندران
ملا عبدالله کیاسری (از مجتهدان منطقه در عهد قاجار)
سمانه محسنی داور بین‌المللی فوتبال بانوان.
محسن کریمی کیاسری بازیکن پیشین استقلال.
جستارهای وابسته
- هزارگری یا هزارجریب (منطقهٔ وسیعی در رشته‌کوه البرز)
- یانه سر
- شهریارکوه
- بخش دودانگه
- بخش چهاردانگه
- پارک ملی کیاسر
- قارن‌کوه
- جبال شروین
- ازنی
منابع
- خلیلی ازنی، حامد (۱۲ خرداد ۱۳۹۱). «جغرافیایی تاریخی بخش چهاردانگه (قسمت دوم)». چهاردانگه‌نیوز. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۳۹۲.
- خلیلی ازنی، حامد (۶ خرداد ۱۳۹۰). «نخستین مدرسه‌های چهاردانگه». مازند نومه. دریافت‌شده در ۵ مرداد ۱۳۹۲.
- اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.
- بلندا و جایگاه
- ↑ حاکم چهاردانگه در سال‌های پایانی عهد قاجار که از طرف وثوق‌الدوله نخست‌وزیر قاجاریه به این مقام منسوب گردید.
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.
- ↑ نصری اشرافی، جهانگیر (١٣٧٧). واژه‌نامه بزرگ تبری. به کوشش حسین صمدی و سید کاظم مداح و کریم الله قائمی و علی اصغر یوسفی نیا و محمود داوودی درزی و محمد حسن شکوری و عسکری آقاجانیان میری و ابوالحسن واعظی و ناصر یداللهی و جمشید قائمی و فرهاد صابر و ناعمه پازوکی. تهران: اندیشه پرداز و خانه سبز. ص. صفحه ۳۱ جلد اول. شابک ۰-۵-۹۱۱۳۱-۹۶۴.