کوزه (ساز)

کوزه،‌سازی است خود صدا و از جنس سفال که با ضربه مستقیم نواخته می‌شود. این ساز با شکل‌ها و شیوه‌های نواختن گوناگون در استان‌های هرمزگان، کرمان و سیستان و بلوچستان دیده می‌شود.امروزه کوزه‌های هرمزگان و سیستان بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در هرمزگان کوزه را با نام جله می‌شناسند و نحوه نواختن آن با کوزه سیستان متفاوت است. کوزه سیستانی دارای روش ساخت، پخت و همچنین خاک متفاوتی است و معمولاً آن را در کنار سینی گذاشته و می نوازند. بر خلاف تصور، کوزه با وجود سادگی ساختمان دارای صدادهی و توانایی‌های بسیار بالایی در اجرای قطعات و ریتم‌های مختلف است، که مورد توجه قرار نگرفته‌است و اکثر نوازندگان و آهنگسازان به صورت افکتیو از آن استفاده می‌کنند یا آن را به عنوان‌سازی مستقل نمی‌شناسند.

مسئله دیگر در چند سال اخیر در بین نوازندگان و بخصوص کوبه‌ای نوازان دیده می‌شود، نواختن سازهای کوبه‌ای خصوصاً کوزه با تفکری اشتباه است، به صورتی که آن را همانند دف و تنبک با همان لحن می نوازند که البته شیوه نادرستی است. چون هر سازی باید با توّجه به نوع صدادهی و لحن مخصوص خود نواخته شود و باید از ترکیبات ریتمیک متناسب با هویت ساز استفاده نمود.

ساز کوزه افزون بر این که خاستگاه ایرانی دارد ، دارای صدادهی بسیار نزدیکی با طبلا است و در سازبندی موسیقی ایرانی دارای رنگ جدید و خوبی نیز هست.

• «ساز کوزه» سایت کویر ها و بیابان های ایران
• «کوزه» سایت آداجیو

• بهنام سامانی
• گروه دستان
• گروه ضربانگ