کنفرانس یالتا
کنفرانس یالتا یا کنفرانس کریمه کنفرانسی بود که چند ماه پیش از پایان جنگ جهانی دوم از چهارم تا یازدهم فوریه سال ۱۹۴۵ به مدت هشت روز در کاخ تزارها در شهر یالتا واقع در شبه جزیره کریمه برگزار شد. در این کنفرانس فرانکلین روزولت رئیس‌جمهور آمریکا و وینستون چرچیل نخست‌وزیر بریتانیا از یک سو و جوزف استالین رهبر شوروی ازسوی دیگر عمدتاً دربارهٔ سرنوشت کشورهای اروپایی پس از پایان جنگ به بحث پرداختند. این کنفرانس پس از کنفرانس تهران (۱۹۴۳) و پیش از کنفرانس پتسدام (ژوئیه ۱۹۴۵) برگزار شد.
| کنفرانس یالتا Crimean Conference Argonaut Conference | |
|---|---|
نشسته از راست: ژوزف استالین، فرانکلین دلانو روزولت، وینستون چرچیل
ایستاده از راست: نیکولای کوزنزوف، استپان کوچروف، الکسی آنتونوف، لورنس کاتر، جرج مارشال، ویلیام لیهی، ارنست کینگ، آلن بروک | |
| کشور میزبان |  اتحاد جماهیر شوروی |
| تاریخ | ۴ تا ۱۱ فوریه ۱۹۴۵ |
| محل(های) برگزاری | کاخ لیوادیا |
| شهر(ها) | یالتا، جمهوری فدراتیو سوسیالیستی روسیه شوروی، اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی |
| شرکت‌کنندگان | اتحاد جماهیر شوروی بریتانیا ایالات متحده آمریکا |
| پس از | کنفرانس تهران |
| پیش از | کنفرانس پوتسدام |
حق وتو
در یالتا امتیاز حق وتو توسط روزولت رئیس‌جمهور وقت آمریکا مطرح و توسط رهبران شوروی و بریتانیا نیز مورد تأیید قرار گرفت.
خواسته‌ها
در زمان برگزاری کنفرانس یالتا، ارتش شوروی به فرماندهی ژوکوف ۶۵ کیلومتر با برلین فاصله داشت. قدرت نسبی نظامی شوروی و نیازهای نظامی بریتانیا و آمریکا، باعث جسارت یافتن استالین و پافشاری او برخواسته‌هایش در این کنفرانس شد. از جمله اهداف روزولت، قانع کردن شوروی برای شرکت در جنگ علیه ژاپن بود. همچنین او اصرار داشت مستعمرات را از بین ببرد و حتی اگر لازم باشد با استالین علیه چرچیل متحد شود. چرچیل بر برگزاری انتخابات آزاد برای تعیین سرنوشت کشورهای اشغال شده شرق و مرکز اروپا اصرار داشت، استالین نیز در پی گسترش نفوذ سیاسی در کشورهای شرق اروپا، با هدف افزایش امنیت شوروی بود. از جمله خواسته های استالین که مورد توافق قرارگرفت، افزودن بخش شرقی لهستان به شوروی بود. این بخش از لهستان را شوروی در سال ۱۹۳۹، همزمان با حمله هیتلر به لهستان و در پی توافقنامه شوروی و آلمان نازی اشغال کرده بود. در مقابل توافق شد که مساحت کاهش یافته لهستان، با افزودن از بخش شرقی آلمان جبران شود. از دیگر خواسته های استالین، به رسمیت شناخته شدن جدایی مغولستان خارجی، از چین بود.
پیامدها
با پایان جنگ جهانی دوم، در سال ۱۹۴۵ میلادی، همبستگی متفقین ادامه نیافت. در کنفرانس یالتا رهبران نظام‌های سرمایه‌داری و سوسیالیستی، جهان را به نام منافع حیاتی خود تقسیم نمودند. تا ماه مارس همان سال بلغارستان و رومانی و سپس چکسلواکی و یوگسلاوی به دست کمونیست‌ها افتاد و ارتش سرخ مجارستان را اشغال کرد.
شوروی تمام اروپای شرقی را سهم خود می‌دانست و محاکمه سران آلمان و ژاپن را به عنوان جنایتکار جنگی خواستار بود. ایجاد بلوک شرق و بلوک غرب در واقع از کنفرانس یالتا آغاز شد. علاوه بر این در این کنفرانس اعضا به تقسیم آلمان به عنوان دو کشور آلمان غربی و آلمان شرقی به توافق رسیدند. در واقع می‌توان گفت موضوع ایجاد سازمان ملل متحد نیز در کنفرانس یالتا مورد بحث قرار گرفت. ناتوانی جامعه ملل در جلوگیری از بروز جنگ جهانی دوم و از سوی دیگر عدم کارایی این نهاد بین‌المللی برای تأمین منافع قدرت‌های بزرگ، به تولد «سازمان ملل متحد» انجامید. تأسیس سازمان ملل متحد نتیجه مذاکرات منشور آتلانتیک، اعلامیه ملل متحد، کنفرانس مسکو، کنفرانس تهران، کنفرانس دامبارتن اوکس و به ویژه کنفرانس یالتا بود.
نگارخانه
منابع
- ↑ لاکهرست، توبی (۲۰۲۰-۰۲-۰۷). «یالتا؛ جلسه‌ای که دنیا را عوض کرد». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۰۷.
- ↑ نقیب‌زاده، احمد، تاریخ دیپلماسی و روابط بین‌الملل، نشر قومس، ۱۳۸۸: تهران. صص. ۲۲۴.