کمان زنبورکی
کمان زنبورکی یا کمان پولادی یا کمان صلیبی یا زوبین (به انگلیسی: Crossbow) کمانی است که در حدود قرون وسطی در اروپا و سپس در عثمانی و ارتشهای اسلامی مورد استفاده قرار گرفت. همچنین نمونه پیشرفته و خشابدار این سلاح توسط چینیها تحت عنوان چو-کو-نو (連弩) بهکار میرفت.
طرز کارکرد این سلاح به طوری است که از پیر و جوان هرکسی میتواند با آن نبرد کند و آموزشهای طولانی نبرد با کمان را نیاز ندارد. همچنین به سبب کوکشدن مکانیکی کمان فرد کماندار میتواند قدرتی ورای قدرت کمان را دارا باشد. قدرت این کمان سبب اختراع تیرهایی با قدرت برای سوراخ کردن زرههای شوالیهها و پایان تسلط شوالیهها بر جنگها شد.
این سلاح تا اختراع تپانچه همچنان علاوه بر قدرتمندترین سلاح فردی سلاح سوءِ قصد نیز بودهاست. پس از فراگیرشدن سلاحهای آتشین این سلاح برای شکار و تیراندازی بهکار رفت. نمونه محدود مصرف نظامی آن را میتوان در جنگهای پس از کشف قاره آمریکا (به علت محدودیت باروت) و جنگ جهانی اول (به عنوان سلاح بیصدا و به صورت بسیار محدودتر) دید. امروزه کمانهای زنبورکی نوین، در شکار و تیراندازی مورد مصرف قرار میگیرند. بهویژه که چند کارخانه آمریکایی و روسی کمانهای زنبورکی را با کیفیتهای بسیار بالا تولید میکنند. این کمان بسیار خطرناک است و اگر مهارت کار با آن را ندارید لطفاً استفاده نکنید.
انواع کمان زنبورکیها
بهطور کلی کمان زنبورکیها همانند کمانها به دو دسته دوخم (recurve crossbow) و ترکیبی (compound crossbow) طبقهبندی میشوند. امروزه اکثر کمان زنبورکیهایی که تولید میشوند از نوع ترکیبیی میباشند. دلیل مقبولیت کمان زنبورکیهای ترکیبی قدرت بسیار بیشتر آنها در مقایسه با نمونههای دوخم میباشد. اخیراً گونه جدیدی از کمان زنبورکیها تحت عنوان(reverse crossbow) یه کمان زنبورکیهای واژگون تولید شده که در مقایسه با کمان زنبورکیهای ترکیبی معمولی قدرت بسیار بیشتری را دارا هستند.
به کمان زنبورکیهای reverse اصطلاحاً R.D.T نیز گفته میشود. این عبارت مخفف Reverse Draw Technology یا ترجمه فارسی: فناوری کشش معکوس گفته میشود.
علت نامگذاری این نوع جدید به reverse یا واژگون این است که برخلاف کمان زنبورکیهای نوع قدیمی و معمولی که قوص کمان به سمت عقب کمان زنبورکی قرار داشت، در کمان زنبورکیهای بازو واژگون قوص کمان کمان زنبورکی به سمت جلو میباشد.
برتری کمان زنبورکیهای واژگون یا Reverse یا R.D.T
_ عدم وجود لگد یا ارتعاش و نیروی پسران هنگام شلیک:
به علت آرایش موازی و رو در روی کمها و بازو در این نوع کمان زنبورکیها در هنگام شلیک قطعات متحرک ازجمله کم (قرقرهها) و بازو شتاب و نیروی دقیقاً برابر با یکدیگر اما در جهت مخالف یکدیگر دارند که برآیند نیرها صفر میشود و همدیگر را خنثی میکنند. به همین دلیل کمان زنبورکیهای واژگون هنگام شلیک برخلاف کمان زنبورکیهای معمولی، فاقد لگد یا شوک شدید هنگام شلیک هستند. که همین امر باعث افزایش دقت این نوع از کراسبوها میگردد.
_ قدرت و سرعت شلیک بسیار بیشتر در مقایسه با کمان زنبورکیهای غیر واژگون:
در کمان زنبورکیهای نوع معمولی که فاقد آرایش بازوهای واژگون (برعکس) هستند، طول کشش (draw hight) از محل توقف زه کمان زنبورکی تا محل قرار گرفتن زه در پشت ماشه میباشد. که به دلیل قوس سرو به عقب کمان زنبورکیهای معمولی طول قوس کمان از میزان طول کشش کمان زنبورکی میکاهد، به همین دلیل همواره در کمان زنبورکیهای معمولی مقدار طول کشش در مقایسه با کل طول کمان زنبورکی پایین است و به همین دلیل بازده کمان زنبورکی و فضای شتابگیری تیر کمتر است.
اما ذر کمان زنبورکیهای واژگون یا reverse به دلیل آنکه آرایش بازوها برخلاف مدلهای معمولی رو به جلو هست، هرچه قدر که بازوها و کمها بزرگتر باشند طول کشش نیز بیشتر میشود و از تمام طول ریل کمان زنبورکی استفاده میشود و به دلیل امکان استفاده از کمهای بزرگتر نیروی مورد نیاز برای مسلح کردن کمان زنبورکی کمتر است پس با نیروی کمتر و بازده بالاتر که ناشی از طول کشش بیشتر است. کمان زنبورکیهای با فناوری بازوهای واژگون یا reverse همواره از کمان زنبورکیهای معمولی قدرتمند تر و کارا تر هستند. به همین دلیل کمان زنبورکیهای واژگون (reverse) تا ۶۰٪ بازده بالاتری نسبت به کمان زنبورکیهای ترکیبی معمولی دارند.