کلجاه

کلجاه روستایی است سردسیر همجوار با کوهپایه‌های سهند که با ارتفاع ۱۴۰۰ متر از سطح دریا و در موقعیت شرقی دریاچه ارومیه قرار گرفته است.

سه مورد در باره وجه تسمیه کلجاه وجود دارد که از لحاظ اعتباری به ترتیب بیان می‌شود:

1. کلجاه در قدیم دهی بود آباد که دور آن را حصار کرده بودند و دروازه‌های برای ورود و خروج آن وجود داشت بنابراین به آن قلعه گاه می‌گفتند که رفته رفته به گله جاه و سپس به کله جاه و اخیراً نیز کلجاه می‌گویند.
2. زمانی که خسروشاه در خسروشهر امروزی مسکن گریده بود و شهر ایلخچی محلی به عنوان نگهداری اسب‌ها مورد استفاده می‌شد کلجاه نیز به عنوان محلی برای نگه‌داری کالا استفاده می‌شد که به آن کالا گاه می‌گفتند که رفته رفته به کلجاه تبدیل شده است.
3. در زمان‌های بسیار دور مردم این منطقه به بافتن کلاه‌های بسیار مرغوب مشهور بودند و از این جهت این روستا به کُلَه گاه شهرت یافته بود که بعدها به کلاه گاه و حال نیز به کلجاه تغییر یافته است.

قنات‌ ها و چشمه های واقع در کلجاه:

دوزَبان - تازه‌چشمه - کوماران - محمدآباد - پَریسلی - پَرز‌آب - وزیران - قیزدرما - بالاگول - اوزوار - علی‌آباد - حاج عبدالخالق - احمدان - بیلدیردان - تیفان - پیلاوان - جیماوان - کتی‌باغ - حاج اباذر

در سال 1322 (ش) آقايان مير جواد سجادي، يوسف طهماسبي، محمد جمشيدي و مير ستار حسيني و ديگر فرهنگ دوستان و خير انديشان در خواست تأسيس دبستان نمودند كه با تحمل زحمت و ايثار و با كمك مادي در دوره نمايندگي اردشير طلوعي نماينده فرهنگ و اوقاف اسكو آموزشگاه نو بنياد دو كلاسه" امير نظام" را كه در سال 1319 در اسكو داير بوده به كلجاه منتقل و از اين تاريخ كلمه" كلجاه" به نام اصلي آموزشگاه افزوده شد و بنام آموزشگاه "امير نظام كلجاه" ناميده گرديد. اين آموزشگاه قبلا" در حياط موقوفه مرحوم مير يوسف دائر بود و به علت ازدياد شاگردان به ساختمان جديد و بزرگي نياز بود كه اين كار هم در اثر تقاظاي اهالي براي ثبت نام فرزندان خود و همچنين در اثر فعاليت و تبليغات آقاي محمد علي شمشيري ميلاني كه در مساجد و محلات ترتيب داده ميشد، اهالي تشويق شده تصميم به ساختن ساختمان بزرگ براي دبستان شدند، كه در دوره نمايندگي آقاي ابوالفظل سعيد پورآذر، آقاي محمد جممشيدي نسبت به نيم سهم و آقايان حاج مير احمد طباطبائي و حاج مير محمود طباطبائي و حاج رضا فردوسي و مير محمد طباطبائي نسبت به نيم سهم ديگر ساختمان دبستان يك طبقه رو به جنوب با چهار اتاق از روز جمعه 24/1/1325 (ش) در يك جمع فرهنگي طي بر پايي جشن با شكوه، سنگ بناي مدرسه را گذاشته و عمليات ساختماني آنرا آغاز نمودند. بعداً در سالهاي 1327 و 1328 ، در نتيجه تشويق آقاي اسدالله اصغرزاده مدير دبستان و آقاي حسين واعظ دو باب اتاق ديگر احداث و نيز نسبت به ديوار كشي و رفع ساير نواقص اقدام كردند. و بعدها آقاي حمزه ياوری مدير مدرسه با تشويق مالكين ، دبستان 6 كلاسه مذكور را به وزارت فرهنگ اهداء نمودند.

در سال 1322 (ش) آقايان مير جواد سجادي، يوسف طهماسبي، محمد جمشيدي و مير ستار حسيني و ديگر فرهنگ دوستان و خير انديشان در خواست تأسيس دبستان نمودند كه با تحمل زحمت و ايثار و با كمك مادي در دوره نمايندگي اردشير طلوعي نماينده فرهنگ و اوقاف اسكو آموزشگاه نو بنياد دو كلاسه" امير نظام" را كه در سال 1319 در اسكو داير بوده به كلجاه منتقل و از اين تاريخ كلمه" كلجاه" به نام اصلي آموزشگاه افزوده شد و بنام آموزشگاه "امير نظام كلجاه" ناميده گرديد. اين آموزشگاه قبلا" در حياط موقوفه مير يوسف دائر بود و به علت ازدياد شاگردان به ساختمان جديد و بزرگي نياز بود كه اين كار هم در اثر تقاظاي اهالي براي ثبت نام فرزندان خود و همچنين در اثر فعاليت و تبليغات آقاي محمد علي شمشيري ميلاني كه در مساجد و محلات ترتيب داده ميشد، اهالي تشويق شده تصميم به ساختن ساختمان بزرگ براي دبستان شدند، كه در دوره نمايندگي آقاي ابوالفظل سعيد پورآذر، آقاي محمد جممشيدي نسبت به نيم سهم و آقايان حاج مير احمد طباطبائي و حاج مير محمود طباطبائي و حاج رضا فردوسي و مير محمد طباطبائي نسبت به نيم سهم ديگر ساختمان دبستان يك طبقه رو به جنوب با چهار اتاق از روز جمعه 24/1/1325 (ش) در يك جمع فرهنگي طي بر پايي جشن با شكوه، سنگ بناي مدرسه را گذاشته و عمليات ساختماني آنرا آغاز نمودند. بعداً در سالهاي 1327 و 1328 ، در نتيجه تشويق آقاي اسدالله اصغرزاده مدير دبستان و آقاي حسين واعظ دو باب اتاق ديگر احداث و نيز نسبت به ديوار كشي و رفع ساير نواقص اقدام كردند. و بعدها آقاي حمزه ياوری مدير مدرسه با تشويق مالكين ، دبستان 6 كلاسه مذكور را به وزارت فرهنگ اهداء نمودند.

لازم به توضیح است که اولین مدرسه در اسکو بنام « رضویه » در محله سبزه میدان در سال 1328 قمری تقریباً برابر با  1289 شمسی یعنی  107 سال پیش تأسیس شده است و دبستان امیر نظام کلجاه بعد از 36 سال به بهره برداری رسیده است! ضماً باز اگر این مدرسه را با تاریخ تأسیس دبستان شاپور اسکو در سبزه میدان ( زمین کانون فعلی و مدرسه شهید رحیم پور ) یعنی 1308 مقایسه کنیم  خواهیم دید که دبستان امیر نظام بعد از 17 سال از تاریخ تأسیس دبستان شاپور افتتاح شده است!

ضمناً با توجه به مطالب بالا « دبستان امیر نظام » در سال 1319 شمسی قبلاً در اسکو فعال بود که بعداً به کلجاه انتقال داده شده است!

نوشته مهدی عارفی اسکوئی

۱-‌ خواجه عبد الوهاب کلجاهی

۲- قطب الدین کلجاهی

۳- میر جواد سجادی

۴- یوسف طهماسبی

۵- محمد جمشیدی

۶- میر ستار حسینی

۷- میر احمد طباطبائی

۸- حاج میر محمود طباطبائی

۹- ابراهیم کلجاهی

قبرستان تاریخی کلجاه

در ورودی روستا قرار دارد و جاده اسکو و خسروشهر آن را به دو نیم تقسیم کرده که در قسمت بالای آن قبرهای مشایخی بنامهای (قطب الدین کلجاهی – ابراهیم کلجاهی – شیخ عبدالوهاب کلجاهی – عثمان بن علی) وجود دارد و در کتاب تاریخ آذربایجان از این قبرستان نوشته نیز وجود دارد.

حمام عمومی کلجاه

در قدیمی ترین محله کلجاه واقع است و ساختمان آن به صورت زیر زمین و طاق با سنگ و خاک رس می باشد و مربوط به دوره قاجار می باشد و در سال ۱۳۸۹ شمسی نیز از طرف سازمان میراث فرهنگی به ثبت ملی رسیده است.

• سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵
• کتاب "اسکو از ساحل دریاچه ارومیه تا قله سهند"
• درگاه ملی آمار
• سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵
• رسانه خبری کلجاه