پژوهشهای باستانشناسی در نیشابور
این نوشتار درباره پژوهشها، بررسیها و کشفیات مربوط به باستان شناسی(یا باستان شناختی) در محدوده شهر نیشابور و شهرستان نیشابور میپردازد.
حفاریها
اولین حفاری هاو پژوهشهای باستان شناختی در نیشابور، از سالهای ۱۹۳۵ و ۱۹۴۷ میلادی شروع شد و توسط هیئت ایرانشناسی موزه متروپولیتن نیویورک، ویلکینسون و اوپتن بر روی خرابههای شهر قدیم نیشابور-جنوب شرقی شهر کنونی نیشابور- انجام گردید و طی این اکتشاف، اثری مهم چون شطرنج نیشابوری به موزه متروپولیتن منتقل شد. در سال ۱۹۶۶ میلادی ریچارد بولیت نیز برنامه پژوهشی مدونی را جهت تعیین وضعیت و بازسازی محلات و بازارها، و محدوده شهر قدیم نیشابور انجام داد. همچنین در سال ۱۳۴۳ شمسی یک هیئت باستانشناسی از طرف وزارت فرهنگ و هنر به سرپرستی سیفالله کامبخشفرد و امیر ماهانی و در سال ۱۳۶۷ نیز هیئتی به سرپرستی سید محمود موسوی در قسمتهایی از شهر قدیم نیشابور اقدام به کاوش نمودند. بر اثر کاوشهای به عمل آمده مشخص گردید که نیشابور در سدههای سوم تا هفتم هجری یکی از مهمترین و بزرگترین مراکز ساخت سفالینههای اسلامی در ایران بوده و سفال نیشابور با سفال شهرهایی چون ری و جرجان برابری میکردهاست. در سالهای (۱۳۸۰- ۱۳۷۸) کاوشهای باستان شناختی محله شادیاخ نیشابور توسط هیئتی به سرپرستی رجبعلی لباف خانیکی شروع شد که تاکنون به صورت فعال و نیمه فعال ادامه دارد.
سال | هیئت باستانشناسی | افراد | نتیجه |
---|---|---|---|
سالهای ۱۹۳۵ و ۱۹۴۷-۱۳۱۴ و ۱۳۲۶ شمسی | هیات ایرانشناسی موزه متروپولیتن نیویورک | ویلکینسون و اوپتن | کشفیات به موزه متروپولیتن نیویورک منتقل شد |
۱۹۶۶ میلادی -۱۳۴۵ شمسی | ریچارد بولیت | پژوهشها در کتاب اشراف نیشابور منتشر شد. | |
۱۹۶۴ میلادی -۱۳۴۳ شمسی | هیئت باستانشناسی وزارت فرهنگ و هنر دولت شاهنشاهی ایران | سیفالله کامبخشفرد و امیر ماهانی | |
۱۹۸۸ میلادی- سال ۱۳۶۷ شمسی | سید محمود موسوی | تعیین حریم و کشف پیشنیه سفالینه در نیشابور | |
۱۹۹۹ و ۲۰۰۱ میلادی/۱۳۸۰- ۱۳۷۸ شمسی | رجبعلی لباف خانیکی | بررسی و کشف منطقه شادیاخ |
اشیا کشف شده
مکانهای تاریخی
مزار شهمیر، بنایی به جا مانده از دوران سلجوقی، گمانها بر این است که مکانی مقدس برای زرتشتیان یا آیین مهر پرستی بوده.
کشف شده ها
ظرف سفالی. کشف شده در نیشابور، مربوطه به سده ۹ یا ۱۰ میلادی. موزه ملی ایران
بشقاب . منقش به خط کوفی. سده ۱۰ میلادی. کشف شده در نیشابور. موزه سان آنتونیو.
سکه. از نصر دوم سامانی. ضرب شده در نیشابور. موزه بریتیش.
سنگ قبر جعفر برمکی
موزه ملی ایران