حزب حیات آزاد کردستان
حزب حیات آزاد کردستان (به کُردی: Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê: پارتی ژیانی ئازادی کوردستان) که با نام اختصاری پژاک یا PJAK شناخته می‌شود، یک حزب سیاسی چپ‌گرا در کردستان ایران است که از طریق نیروهای شبه‌نظامی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران مبارزه می‌کند.
حزب حیات آزاد کردستان Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê پارتی ژیانی ئازادی کوردستان | |
|---|---|
| نام کُردی | Partiya Jiyana Azad a Kurdistanê پارتی ژیانی ئازادی کوردستان |
| نام انگلیسی | Kurdistan Free Life Party |
| کوته‌نوشت | پژاک (PJAK) |
| ریاست مشترک | سیامند معینی و زیلان وژین |
| بنیان‌گذاری | ۴ آوریل ۲۰۰۴ |
| ستاد | قندیل |
| روزنامه | آلترناتیو ولاتی آزاد |
| اندیشکده | مرکز پژوهش‌های استراتژیک حزب حیات آزاد کردستان |
| شاخه جوانان | جمعیت جوانان شرق کردستان (KCR) |
| سازمان اجتماعی | جامعه دموکراتیک و آزاد شرق کردستان (KODAR) جامعه زنان آزاد شرق کردستان (KJAR) |
| نیروی دفاعی | یگان‌های شرق کردستان (YRK) نیروهای مدافع زن (HPJ) |
| مرام سیاسی | دموکراسی مستقیم حق تعیین سرنوشت کنفدرالیسم دموکراتیک سوسیالیسم لیبرترین سوسیالیسم دموکراتیک ضدسرمایه‌داری کمونالیسم ژنولوژی فمینیسم سوسیالیستی بوم‌شناسی اجتماعی |
| طیف سیاسی | چپ |
| رنگ رسمی | سرخ زرد سبز |
| وبگاه | |
| |
پژاک اغلب تحت‌تأثیر حزب کارگران کردستان (پ.ک. ک) در نظر گرفته می‌شود. در سال ۲۰۰۹، وزارت خزانه‌داری ایالات متحده پژاک را گروه زیرمجموعه پ.ک. ک در نظر گرفت. این در حالی‌ست که هر دو حزب زیرمجموعهٔ کنفدرالیسم جوامع کردستان (KCK: کردی: Koma Civakên Kurdistan) هستند.
شاخهٔ نظامی پژاک با نام یگان‌های شرق کردستان (ی.ر. ک) و شاخهٔ نظامی زنان آن با نام نیروهای مدافع زن (ه.پ. ژ) دارای ۳۰۰۰ عضو از کشورهای ایران، ترکیه، عراق، سوریه است. فعالیت این گروه بیشتر در مرز بین ایران، عراق و ترکیه و منطقه قلعه‌رش در شهرستان سردشت از توابع استان آذربایجان غربی و منطقه اورامانات از توابع استان کرمانشاه و ایوان و ایلام از توابع ایلام و مریوان و منطقه چهل چشمه از توابع استان کردستان و بخش شرقی کوهستان قندیل در کردستان عراق است.
چهار حکومت جمهوری اسلامی ایران، جمهوری ترکیه، ایالات متحده آمریکا و پادشاهی مشروطهٔ ژاپن حزب حیات آزاد کردستان را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار داده‌اند.
پیشینه
گروه پژاک در ۴ آوریل ۲۰۰۴ سالروز تولد عبدالله اوجلان بنیانگذار حزب کارگران کردستان (پ.ک. ک) تأسیس شد.ایدئولوژی پژاک و پ‌ک‌ک آپوگرایی (Apoism) است.
برخی از احزاب کرد مثل حزب دموکرات کردستان ایران و کومله رابطهٔ حسنه‌ای با پژاک ندارند.
رهبری
- حاجی‌احمدی
پژاک در سال ۲۰۰۴ اولین کنگره خود را برگزار نمود. رئیس این حزب (در سال ۲۰۰۴) عبدالرحمان حاجی‌احمدی نام دارد. پژاک تاکنون چندین انشعاب درونی داشته‌است. منابع شمال عراق گزارش می‌کنند که حاجی‌احمدی، تنها اسماً رئیس پژاک است و هیچ کاری بدون اجازهٔ پ‌ک‌ک انجام نمی‌دهد.
حاجی‌احمدی، به ایالات متحده سفر داشته و در آن‌جا تماس‌هایی برقرار کرده‌است. او می‌گوید: «هدف ما یکی است. ما در مورد براندازی حکومت صحبت نمی‌کنیم، ولی خواهان تغییر دموکراتیک در ایرانیم. در این سطح حاضریم با آمریکایی‌ها همکاری کنیم.».
حاجی‌احمدی، رهبر پیشین پژاک در اسفند ۱۳۸۸ در منزل خود در آلمان توسط مأموران ضدتروریسم پلیس آلمان و با درخواست دولت بلژیک دستگیر و پس از دو روز آزاد شد.
- رهبری مشترک
در اوایل سال ۲۰۱۴ در رای‌گیری که در کنگره چهارم پژاک برگزار شد حاجی احمدی سرانجام پس از ۱۰ سال از رهبری پژاک برکنار شد و به جای رهبری واحد، سیستم رهبری مشترک در پژاک ایجاد شد.
کنگره‌ها و کنفرانس‌ها
کنگره‌های حزبی در کردستان
بر اساس اساسنامهٔ حزب حیات آزاد کردستان مصوب کنگرهٔ چهارم، کنگرهٔ حزب می‌باید هر ۳ سال یک بار برگزار شود، اما در صورت لزوم امکان برگزاری آن ۶ ماه زودتر یا دیرتر از زمان مقرر نیز پیش‌بینی شده‌است. حزب حیات آزاد کردستان تاکنون ۶ کنگره برگزار کرده‌است.
- کنگرهٔ اول (کنگرهٔ مؤسس)، ۶ تا ۱۴ فروردین ۱۳۸۳
- کنگرهٔ دوم، ۱۸ تا ۲۸ آبان ۱۳۸۵
- کنگرهٔ سوم، ۶ تا ۱۳ اسفند ۱۳۸۶
- کنگرهٔ چهارم، ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۳
- کنگرهٔ پنجم، ۲۴ مهر ۱۳۹۵، با شعار «با تکوین حزبی و پیشاهنگی خلق به‌سوی انقلاب دمکراتیک شرق کردستان و ایران»
- کنگرهٔ ششم، ۲۰ و ۲۱ اسفند ۱۳۹۸، با شعار «با تکوین ملت دمکراتیک به سوی اتحاد دمکراتیک خلق‌های ایران»
کنگره‌های حزبی در اروپا
- اولین کنگرهٔ اروپایی حزب حیات آزاد کوردستان، ۱۳ تا ۱۵ خرداد ۱۴۰۱ در سوئد، با شعار «با سازماندهی خود، ملت دمکراتیک را بنیان می‌نهیم، رهبر آپو را آزاد نموده و کوردستان را نجات می‌دهیم»
کنفرانس‌ها
- کنفرانس اول، ۲۳ فروردین ۱۳۸۹
شعارها
- زن، زندگی، آزادی: یکی از شعارهای سیاسی حزب حیات آزاد کردستان زن، زندگی، آزادی است که از اندیشه‌های عبدالله اوجالان نظریه‌پرداز سیاسی و بنیانگذار جنبش آزادیبخش کردستان مایه گرفته‌است. سازمان‌ها و اعضای حزب حیات آزاد کردستان از ابتدای تأسیس این حزب در رسانه‌ها و حتی در نشست‌های رسمی آن را تکرار کرده‌اند. پس از آنکه شعار زن، زندگی، آزادی در اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران به دفعات سر داده‌شد و به نمادی برای مبارزات آزادی‌خواهی زنان تبدیل شد، سیامند معینی ریاست مشترک حزب حیات آزاد کردستان در گفتگویی با وبسایت دراو میدیا این شعار را دارای مبنایی پارادایمیک و مبتنی بر تفکری آزادیخواهانه دانست که اکنون دیگر مرزهای حزبی را درنوردیده و در راستای پیشرفت جامعه در خدمت آن قرار گرفته‌است و توانسته میان خلق‌ها و تمام جامعه اعم از زنان، جوانان، کارگران، معلمان، مردمان کُرد، آذری، بلوچ، فارس و تمام عناصر و مولفه‌های دیگر آن اتحاد ایجاد کند.
درگیری با جمهوری اسلامی
به گفته مقامات، گروه پژاک در حملات مختلف به نیروهای امنیتی در خاک جمهوری اسلامی ایران دست داشته‌است، یکی از این حملات در شهرستان مریوان صورت گرفته‌است که به اساس گزارش رسمی فرمانداری شهرستان مریوان این عملیات ساعت هفت بامداد روز ۱۳ فروردین ماه سال ۱۳۹۰ صورت گرفت که طی آن افراد مسلح به پاسگاه مرزی واقع در روستای سیاناو و نزدیکی روستای کانی‌کبود حمله کردند. در نتیجه حمله پژاک در مریوان بامداد روز شنبه، یک پرسنل کادر و سه سرباز وظیفه کشته و دو سرباز وظیفه دیگر نیز زخمی شدند. گروه پژاک این حمله را پاسخ به اعدام یکی از اعضای خود عنوان کرده‌است.
روابط عمومی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز ۱۲ شهریور ۱۳۹۰ پس از یک ماه آتش‌بس یک طرفه اعلام کرد که به دلیل فعالیت‌های نظامی این گروه که مانع از توسعهٔ شهرهای مرزی ایران است حملات خود را از سر گرفته‌است. یکی از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی علت آتش‌بس یکطرفهٔ سپاه علیه مواضع پژاک را درخواست دولت اقلیم کردستان عراق و به خاطر ماه رمضان اعلام کرد. به همین منظور پس از مهلت یک‌ماهه در ماه رمضان به پژاک برای عقب‌نشینی از مناطق مرزی شمال غرب ایران، به دلیل عدم رعایت این مهلت، نیروهای زمینی سپاه عملیات جدیدی را آغاز کردند.
این حملات که تقریباً از ابتدای پاییز سال ۱۳۹۰ شروع شد، حملات توپخانه‌ای قسمت‌های زیادی از مناطق کردنشین مرزی شامل خاک عراق را دربرگرفت. حملاتی که از سوی وزیر خارجه عراق «بی هدف» خوانده شد و در نتیجه آن مرگ چندین نفر از جمله کودکی ۱۲ساله و ویرانی روستاها و آوارگی چندصد نفر را بدنبال داشت. صلیب سرخ جهانی از ارسال کمک به آوارگان خبر داد. البته خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی ایران با رد حملات توپخانه‌ای ایران به خاک عراق، این اظهارات زیباری را «عجیب» خواندند. دیوید رانس، سخنگوی سفارت آمریکا در بغداد اعلام کرد «ما ناظر این وضعیت هستیم. عراق دارای حاکمیت ارضی است. از همسایگان این کشور از جمله جمهوری اسلامی ایران می‌خواهیم که به حاکمیت ارضی عراق احترام بگذارند».
همچنین کریس باور، سرکنسول بریتانیا در اربیل کردستان عراق در نشستی خبری ضمن ابراز نگرانی از وضعیت ساکنان مناطق مرزی گفته بود: ما مخالف این هستیم که کشوری، کشور دیگر را گلوله‌باران کند و وضعیت منطقه را به‌هم بریزد.
در واکنش به تداوم این گلوله‌باران منطقه گردهمایی اعتراضی در شهر سلیمانیه علیه حملات توپخانه‌ای ایران با حضور صدها نفر برگزار گردید.
ادعاها
ادعای تجارت مواد مخدر
در سال ۲۰۰۹ میلادی، پژوهشگرانی از مؤسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک که توسط یک کارمند سابق کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل تأسیس شده و با گروه لابیگر حامی اسرائیلی کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل پیوندهای قوی دارد، ادعا کردند که پژاک و پ ک ک با انجام قاچاق سازمان یافته موادمخدر امنیت بین‌المللی را به خطر انداخته‌اند.
ادعای همکاری با آمریکا
فرماندهان حزب‌های ایرانی کرد ادعا کرده‌اند که پژاک مذاکرات مستقیم و غیر مستقیمی با مسئولان آمریکایی داشته‌است.
دولت ایران نیز ادعا می‌کند که این گروه تحت حمایت آمریکا است. این در حالی است که آمریکا آن را گروهی تروریست و تحریم شده در نظر می‌گیرد.
سایت خبری آمریکایی «نیوزمکس» در اوت ۲۰۰۷ مصاحبه‌ای با رحمان حاج احمدی انجام داد. حاج احمدی که به واشینگتن سفر کرده بود در این مصاحبه گفت: امیدوارم در دیدار با مقامات ارشد دولت آمریکا دربارهٔ وضعیت جاری در ایران و کمک واشینگتن به پژاک گفتگو و رایزنی کنم. وی در این مصاحبه ادامه داد: با کمک آمریکا اقوام کرد را در شورشی که می‌تواند به کل ایران گسترش یابد هدایت می‌کنیم. در سال ۲۰۰۴ و درست یک سال پس از اشغال نظامی عراق توسط آمریکا، روزنامه واشینگتن پست و خبرگزاری آمریکایی رویترز گزارش‌هایی منتشر کردند که بر طبق آن نیروهای سازمان تازه تأسیس پژاک را در حالی که سلاح‌های آمریکایی در دست داشتند، در اطراف پایگاه نظامی ایالات متحده آمریکا در سلیمانیه عراق رویت کردند.
پیوند به بیرون
- ژیار گل: در جستجوی پژاک؛ سفری به دامنه کوه‌های زاگرس (بی‌بی‌سی فارسی)
منابع
- ↑ "U.S. brands anti-Iran Kurdish group terrorist". Reuters. February 4, 2009. Archived from the original on January 28, 2018.
- ↑ Iran says killed dozens in push on Kurdish rebels, Reuters (August 17, 2011).
- ↑ Jane's intelligence digest: the global early-warning service, P1, Jane's Information Group, 2009
- ↑ Freedman, Benjamin; Levitt, Matthew (December 8, 2009). "Contending with the PKK's Narco-Terrorism". The Washington Institute for Near East Policy. Retrieved 2016-02-26.
the Treasury Department also listed the Free Life Party of Kurdistan (PJAK), which is under the control of the Kongra-Gel
- ↑ Treasury Designates Free Life Party of Kurdistan a Terrorist Organization (press release), U.S. Department of the Treasury, (February 4, 2009).
- ↑ "Kurdish Info - The PKK and PJAK fighters of Qendil". Archived from the original on 11 October 2008. Retrieved 23 April 2017.
- ↑ "Kurdish rebels kill Turkey troops". BBC News. April 8, 2007. Retrieved May 22, 2010.
- ↑ The Washington Institute
- ↑ James Calderwood. "Dreaming and fighting, the Kurdish guerillas who say 'to be free you must accept suffering'". Retrieved 24 March 2015.
- ↑ وبگاه خبرگزاری جهان نیوز. «دور تازه عملیات سپاه برای انهدام کامل گروه پژاک آغاز شد».
- ↑ Narina, E (2010-01-30). "Kurdish prisoner executed in Iran". WashingtonTV. Archived from the original on 25 December 2013. Retrieved 2013-12-25.
- ↑ "Turkey, Iran step up fights on PKK, PJAK". Hürriyet Daily News. 26 July 2011. Retrieved 18 March 2014.
- ↑ "U.S. brands anti-Iran Kurdish group terrorist". Reuters. February 4, 2009. Retrieved February 9, 2009.
- ↑ PEJAK: PKK’s “Search For A New Mission In The Region بایگانی‌شده در ۹ فوریه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine, January 2008 Global Terrorism
- ↑ رادیو زمانه، دسامبر ۲۰۰۸.
- ↑ «دست‌گیری عبدالرحمان حاجی‌احمدی، رهبر پژاک». وبسایت خبری-تحلیل فرارو. ۱۶ اسفند ۱۳۸۸. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ مارس ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۹ مارس ۲۰۱۰.
- ↑ «برکناری رهبر حزب حیات آزاد کردستان «پژاک» پس از 10 سال». بایگانی‌شده از اصلی در ۴ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۹.
- ↑ آژانس خبری فرات: گفتگوی مجلۀ آلترناتیو با زیلان وژین رئیس مشترک پژاک، نوشته‌شده در ۹ بهمن ۱۳۹۵؛ بازدید در ۶ خرداد ۱۴۰۱.
- ↑ مؤسسۀ مطالعات و پژوهش‌های سیاسی: تغییر نام پ.ک.ک به «کادک» و تشکیل «پژاک»، نوشته‌شده در ۵ فروردین ۱۳۹۳؛ بازدید در ۶ خرداد ۱۴۰۱.
- ↑ آژانس خبری فرات: قطعنامۀ پایانی ششمین کنگرۀ پژاک منتشر شد، نوشته‌شده در ۱۳ خرداد ۱۳۹۹؛ بازدید در ۶ خرداد ۱۴۰۱.
- ↑ آژانس خبری فرات: اولین کنگرۀ پژاک در اروپا برگزار شد، نوشته‌شده در ۱۸ خرداد ۱۴۰۱؛ بازدید در ۶ خرداد ۱۴۰۱.
- ↑ خبرگزاری فرات: زنان ایران، زبان اوجالان، نوشتۀ زردشت زاگرس، نوشته‌شده در ۲۹ شهریور ۱۴۰۱؛ بازدید در ۲۴ مهر ۱۴۰۱.
- ↑ خبرگزاری فرات: سیامند معینی: پژاک در زمان مقتضی وارد عمق روژهلات کوردستان و ایران خواهد شد، نوشته‌شده در ۲۳ مهر ۱۴۰۱؛ بازدید در ۲۴ مهر ۱۴۰۱.
- ↑ خبرگزاری فرات: «ژن، ژیان، آزادی» چگونه به سمبل و رمز اتحاد ستمدیدگان مبدل شد؟، نوشته‌شده در ۲۸ شهریور ۱۴۰۱؛ بازدید در ۲۴ مهر ۱۴۰۱.
- ↑ شاخه نظامی پژاک: ١٢ نیروی سپاه را در واکنش به اعدام سیروان نژاوی کشتیم
- ↑ وبگاه خبرگزاری جهان نیوز. «دور تازه عملیات سپاه برای انهدام کامل گروهک پژاک آغاز شد».
- ↑ وبگاه خبرگزاری رادیوزمانه. «هوشیار زیباری: ایران بمب‌باران مناطق کردنشین را متوقف کند».
- ↑ وبگاه خبرگزاری رادیوزمانه. «کشته شدن یک کودک ۱۲ ساله در ادامه گلوله‌باران مناطق مرزی کردستان عراق».
- ↑ وبگاه خبرگزاری رادیوزمانه. «گردهمایی اعتراضی در شهر سلیمانیه علیه حملات توپخانه‌ای ایران».
- ↑ Rosenberg, M.J. (27 August 2011). "Who funds Muslim-baiting in the US?". Al-Jazeera.
- ↑ Freedman, Benjamin; Levitt, Matthew (December 8, 2009). "Contending with the PKK's Narco-Terrorism". The Washington Institute for Near East Policy. Retrieved 2016-02-26.
The PKK, along with the Revolutionary Armed Forces of Colombia (FARC), is one of only a few organizations worldwide designated by the U.S. government as both a terrorist organization and a significant foreign narcotics trafficker.
- ↑ "MFA". V. The PKK'S Role in International Drug Trafficking. Retrieved 2016-02-26.
- ↑ رادیو فردا، بازدید: دسامبر ۲۰۰۸.
- ↑ رادیو فردا، دسامبر ۲۰۰۸.