پل گاومیشان
پل گاومیشان یک پل باستانی مربوط به دوره ساسانیان است. این پل در فاصله ۱۰ کیلومتری شهر دره شهر در مرز بین دو استان لرستان و ایلام و بر روی رودخانه سیمره واقع شده‌است. این اثر در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ با شمارهٔ ثبت ۲۲۲۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران استان ایلام به ثبت رسیده است. در سال ۱۳۹۹ یک لوح ثبتی مشترک به استان لرستان اهداء و این پل به نام لرستان و ایلام ثبت مشترک شده‌است. خاص‌ترین ویژگی‌های این پل، عرض دهانهٔ یکی از طاق‌های آن است که در معماری باستان، عریض‌ترین قلمداد می‌شود.
| پل گاومیشان | |
|---|---|
| نام | پل گاومیشان |
| کشور | ایران |
| استان | استان لرستان و استان ایلام |
| شهرستان | شهرستان پلدختر و شهرستان دره‌شهر |
| اطلاعات اثر | |
| نام محلی | پیل گآومیشو |
| کاربری | پل |
| دیرینگی | دوره ساسانیان |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره ساسانیان |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۲۲۲۲ |
| تاریخ ثبت ملی | ۳ اسفند ۱۳۷۷ |
موقعیت جغرافیایی
مردم شهرستان دره‌شهر معتقدند این پل در این شهرستان قرار دارد. این در حالی است که وب‌سایت رسمی میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران موقعیت این پل را در شهرستان پلدختر اعلام می‌کند اما این پل به دلیل قرار گرفتن در مرز دو استان لرستان و ایلام به عنوان یکی از جاذبه‌های گردشگری استان ایلام نیز معرفی شده‌است.
مشخصات
طول این پل که از بناهای دوره ساسانی است حدود ۱۷۵ متر و عرض گذر سطح پل نزدیک به ۸ متر و۲۰ سانتیمتر است و در حال حاضر دارای ۶ چشمه طاق می‌باشد. پهنای پاتاقها، یا حدفاصل چشمه از ۵/۲ تا ۲۵ متر متغیر است. عرض چشمه اصلی این پل حدود ۳۳ متر و ۷۰ سانتیمتر، دهانه پل گاومیشان با بیش از ۵۰ متر عرض بزرگترین دهانه پل کشور است. هر چند که یکی از این دهانه‌ها بعد از عقب‌نشینی سپاه ایران در جریان حمله اعراب به ایران تخریب شد. در مورد مصالح باید گفته که مصالح اصلی آن ملاط، آجر و سنگ تشکیل می‌دهند. معماری پاتاقها به سبک معماری ساسانی است اما در چشمه طاقها آثار مرمت دوره‌های صفوی و قاجار دیده می‌شود.
مرمت
اختلاف بر سر تملک پل گاومیشان میان استان ایلام و لرستان در سال ۱۳۸۴ عملیات مرمت و کاوش در این محوطه را متوقف گذاشت. تخریب در این پل ساسانی بحدی بود که فقط یک مرمت اضطراری می‌توانست آن را نجات دهد. در اواخر سال ۱۳۸۴ پنجاه میلیون تومان از محل اعتبارات ملی برای بازسازی و مرمت پل تاریخی «گاومیشان» در استان ایلام در اختیار اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری این استان قرار گرفت. نخستین فصل مرمت پل گاومیشان در سال ۱۳۸۷ به پایان رسید.
جستارهای وابسته
- پل کشکان
- پل شکسته (خرم‌آباد)
- پل شکسته خسروآباد
منابع
- ↑ «پل تاریخی گاومیشان به نام لرستان و ایلام ثبت مشترک شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۹.
- ↑ «پرتال میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۱ آبان ۱۳۹۱.
- ↑ «بزرگترین دهانه معماری جهان باستان در لرستان است». خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «تصویر پل گاومیشان در کاتالوگ اعتراض ایلامی‌ها را برانگیخت». خبرگزاری میراث فرهنگی. ۱۸ مرداد ۱۳۸۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳۰ اوت ۲۰۱۴.
- ↑ «پل گاومیشان راوی افسانه‌ای دیرین». خبرگزاری میراث فرهنگی. ۱ خرداد ۱۳۸۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «جاذبه‌های گردشگری ایلام». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۴ سپتامبر ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۳۰ اوت ۲۰۱۴.
- ↑ «یک اختلاف مرمت پل گاومیشان را متوقف کرد». خبرگزاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. ۳۰ مرداد ۱۳۸۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «پرتال میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری». سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۱۴.
- ↑ «نخستین فصل مرمت پل گاومیشان». خبر گزاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۳ سپتامبر ۲۰۱۴.