پل دوازده چشمه
پل دوازده چشمه یا دوازده پله، نام پلی در مرکز شهر آمل است که بر روی رودخانه هراز قرار دارد.
| پل دوازده چشمه | |
|---|---|
| نام | پل دوازده چشمه |
| کشور | ایران |
| استان | مازندران |
| شهرستان | آمل |
| نام‌های دیگر | دوازده پله دوازده معصوم |
| نام‌های قدیمی | هراز |
| کاربری | پل |
| کاربری کنونی | عابر پیاده |
| اطلاعات ثبتی | |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۷ اسفند ۱۳۷۶ |
| اطلاعات بازدید | |
| امکان بازدید | آزاد |
پل دوازده چشمه | |
|---|---|
| مختصات | ۳۶°۲۸′۱۷″شمالی ۵۲°۲۱′۲۱″شرقی / ۳۶٫۴۷۱۴۷°شمالی ۵۲٫۳۵۵۸۳°شرقی |
| آغاز | قبل از اسلام ساسانیان |
| نام رسمی | دوازده چشمه |
| ویژگی‌ها | |
| درازای کل | به طول ۱۲۰ متر |
| پیشینه | |
| گشایش | صفویان (سازه فعلی) |
| آمار | |
| عوارض | عبور و مرور |
| مکان | |
تاریخچه
این پل در دوران پادشاهی شاه عباس صفوی بر روی رود هراز در مرکز شهر آمل در ابتدای خیابان سبزه میدان به‌طور کامل احداث گردیده و در دوران قاجار به‌طور کامل مرمت و بازسازی شده‌است. این پل دو بخش شرقی و غربی شهر را بهم متصل می‌کند. محمدحسن اعتمادالسلطنه می‌گوید، این پل پیش از دوره صفوی به صورت ناقص وجود داشت ولی در زمان شاه عباس صفوی به‌طور کامل بر روی پل قبلی که در دوره ساسانیان ایجاد شده بود، تکمیل و ساخته شده‌است.
نام
جیمز بیلی فریزر سیاح اسکاتلندی با ورود به شهر یک نقاشی از پل دوازده چشمه در سالهای ۱۸۲۲ تا ۱۸۲۵ میلادی ترسیم نمود. این نقاشی با نام پل رودخانه بزرگ هراز در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگهداری می‌شود. نویسنده کتاب تاریخ خاندان مرعشی یعنی میرتیمور مرعشی، سه بار از این پل به نام پل هراز یاد کرده‌است. دو جهانگرد روس که از این پل دیدن کردند از آن به عنوان پل دوازده چشمه و پل هراز (هنوی) یاد کرده‌اند.
ویژگی‌ها
این پل دارای ۱۲ طاق و دهنه می‌باشد که هر یک بر پایه‌های مستطیل شکل استوار شده‌اند به صورتی که ارتفاع آخرین نقطه طاق‌های قوسی شکل در محل تیزی تا سطح رودخانه ۷ متر می‌باشد. فاصله بین هر پایه با پایه دیگر ۶ متر بوده که در ضلع جنوبی و در قسمت مخالف جریان آب دارای سیل برگردان می‌باشد. طول این پل ۱۲۰ متر و عرض آن ۴/۶ متر است. این پل بیشتر به خاطر نقش حیاتی و سازنده آن، یکی از معتبرترین پل‌های تاریخی مازندران و ایران به‌شمار می‌آید. در کنار و زیر این پل در فضایی باز پارک بزرگ شهر واقع شده که محل اسکان مسافران و تفریح گردشگران شده‌است و از نظر حمل و نقل هم مکانی برای مسافران تعبیه شده‌است.
مرمت
این پل بر اثر عوامل طبیعی از جمله زلزله یا طغیان رود هراز چندین بار آسیب دیده و بازسازی شد. نخستین مرمت که به تکمیل شدن پل انجامید در دوره شاه عباس صفوی انجام شد. همچنین در دوره قاجار توسط میرزا شفیع مازندرانی و نظارت امیرنظام گروسی و در دوره پهلوی با دستور مجید آهی نیز تعمیراتی بر روی پایه‌ها و بدنه پل صورت گرفت.