واروخوانه

واروخوانه را می‌توان در برخی از شعرهای کهن نیز یافت. برای نمونه ابیات زیر دارای نوعی واروخوانه‌اند به‌طوری که هر مصرع از دو طرف، یکسان خوانده می‌شود:

در متون قدیمی به این پدیده قلب مستوی، مقلوب مستوی، بالانعکاس و جناس مالایستحیل هم می‌گفتند.

قلب مستوی به معنای خاص یک آرایه ادبی به شما نمی‌آید، چرا که اگر مخاطب اطلاعی از وجود این پدیده در بیت یا شعر نداشته باشد به وجود آن پی نخواهد برد؛ به عبارتی این صنعت، بر خلاف سایر صنایع ادبی باعث زیبایی شعر نخواهد شد، بلکه تنها یک بخت‌آزمایی شاعرانه است و حتی ممکن است در فصاحت و رسایی شعر مشکل ایجاد کند. برای نمونه:

گاهی واروخوانه، به جای یک مصرع در کل بیت به‌کار برده می‌شود؛ همانند بیت زیر:

در این بیت منسوب به علی بن ابی‌طالب نیز این خاصیت به کار رفته‌است. البته در اینجا هم تمام بیت وارونه خوانی می‌شود:

شعر واروخوانه (回文詩) در ادبیات کلاسیک چینی یک سبک ویژه خود به‌شمار می‌آمد. شعر واروخوانه زیر در زمان دودمان سونگ سروده‌ شده‌است:

جملهٔ آخر این شعر به معنی شوهری است که دلش برای زنش تنگ شده و پدری که دلش برای پسرش تنگ شده؛ در حالی‌که واروخوانهٔ همان جمله به معنی پسری است که برای پدرش دلتنگی می‌کند و زنی که دلش برای شوهرش تنگ شده‌است.

• علوم بلاغی

• مثال‌هایی در ویکی‌پدیای انگلیسی

• کزازی، میرجلال‌الدین، زیباشناسی سخن پارسی. (اصطلاح واروخوانه از این منبع است).
• ویکی‌پدیای انگلیسی، نسخهٔ ۲۸ ژانویه ۲۰۰۷.