پالئوژن

پالئوژن (به انگلیسی: Paleogene یا Palaeogene) یا ترشیاری زیرین دوره‌ای زمین‌شناسانه است که از ۶۶ میلیون سال پیش آغاز شد و در ۲۳،۰۳ میلیون سال پیش به پایان رسید و نخستین بخش دوران نوزیستی را تشکیل داد. این دوره که برای نزدیک به ۴۳ میلیون سال ادامه پیدا کرد به خاطر آن مهم و شناخته‌شده است که در طی آن پستانداران در پی انقراض بزرگ کرتاسه-پالئوژن که پایان دوره پیشین، کرتاسه، را رقم می‌زد، از شکل‌هایی ساده و کوچک به گروه‌های متنوع و بزرگ فرگشت پیدا کردند. پرندگان نیز به شکل قابل توجهی در این دوره فرگشت یافتند و تقریباً شکل نوین کنونی خود را پیدا کردند.

این دوره، شامل دورهای پالئوسن، ائوسن و اولیگوسن می‌شود. پایان پالئوسن در نزدیک ۵۵ میلیون سال پیش، شاهد یکی از بزرگترین دوران‌های دگرگونی جهانی در طی نوزیستی بود دمای بیشینه پالئوسن-ائوسن که چرخه‌های اقیانوسی و جوی را کند کرد و باعث انقراض تعداد بسیاری از روزن‌داران اعماق دریاها شد و تأثیرات شدیدی بر پستانداران گذاشت. پالئوژن پس از کرتاسه رخ داد و پس از آن، دور میوسن از دوران نوزیستی بر زمین حکم‌فرما شد.