سلسله اتالیه
سلسله اتالیه (/ˈætəlɪd/; یونانی: Δυναστεία των Ατταλιδών Dynasteía ton Attalidón) یا پادشاهی پرگامون حکومتی در عصر هلنیستی بود که پس از مرگ لوسیماخوس سردار اسکندر مقدونی بر شهر پرگامون در آسیای صغیر حکومت می‌کرد.
پادشاهی پرگامون | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۲۸۲ پیش از میلاد–۱۳۳ پیش از میلاد | |||||||||
| پایتخت | پرگامون | ||||||||
| زبان(های) رایج | یونانی کوینه زبان لیکیایی، زبان کاریایی، زبان لیدیایی | ||||||||
| حکومت | پادشاهی | ||||||||
| شاه | |||||||||
• ۲۸۲–۲۶۳ پیش از میلاد | فیلتایروس | ||||||||
• ۲۶۳–۲۴۱ پیش از میلاد | ایومنس‌یکم | ||||||||
• ۲۴۱–۱۹۷ پیش از میلاد | آتالوس اول | ||||||||
• ۱۹۷–۱۵۹ پیش از میلاد | ایومنس‌دوم | ||||||||
• ۱۶۰–۱۳۸ پیش از میلاد | آتالوس‌دوم | ||||||||
• ۱۳۸–۱۳۳ پیش از میلاد | آتالوس سوم | ||||||||
• ۱۳۳–۱۲۹ پیش از میلاد | ایومنس‌سوم | ||||||||
| دوره تاریخی | عصر هلنیستی | ||||||||
| ۲۸۲ پیش از میلاد | |||||||||
• آتالوس سوم حکومت پادشاهی را برای جمهوری روم به ارث گذارد. | ۱۳۳ پیش از میلاد | ||||||||
| |||||||||
مؤسس سلسله‌ی اتالیه فیلتایروس بود که یکی از افسران دیادوخوی لوسیماخوس بود. وی از فروپاشی امپراتوری لوسیماخوس بهره‌برده و در 282 پیش از میلاد شهر پرگامون را تصاحب کرد. با این‌حال، این آتالوس اول (نوه وی) بود که برای اولین بار پس از شکست دادن گالاتی‌ها (Galatians) خود را در 230ق.م پادشاه نامید. آخرین حکمران این سلسله آتالوس سوم بود که در 133ق.م قلمرو خود را برای جمهوری روم به ارث گذاشت امّا مدتی پس از مرگ وی، ایومنس سوم (Eumenes III) ــ با نام اصلی «آریستونیکوس» ــ خود را فرزند ایومنس دوم (پدر آتالوس سوم) خوانده و به پادشاهی پرگامون رسید. به‌رغم تلاش‌هایش برای جلب رضایت توده‌ها با اصلاحات بسیار مترقی‌اش (از جمله الغای برده‌داری)، وی در نهایت از ارتش روم شکست خورد تا پادشاهی پرگامون منحل شده و با عنوان آسیا به جمهوری روم منضم شود.
تصویری که سلسله اتالیدی از خود نشان می‌دهد، پیروزی بر گالاتی‌ها است که به عنوان دفاع از فرهنگ یونانی نگریسته شد، و از این منظر نقشی مشابه نقش آتن در جنگ‌های ایران و یونان در سدۀ پنجم پیش از میلاد ایفا نمود. پیوند میان خاندان اتالیه و فرهنگ يوناني زماني تقويت شد كه آنان ادعا كردند از نیای تلفوس هستند.
منابع
- ↑ Allen, R. E. , The Attalid kingdom, a constitutional history, Oxford University Press, 1983; شابک ۹۷۸−۰۱۹۸۱۴۸۴۵۶ *Austin, M.M. , The Hellenistic World from Alexander to the Roman Conquest:A Selection of Ancient Sources in Translation,"The Attalids of Pergamum", Cambridge University Press, 2006; شابک ۹۷۸−۰۵۲۱۵۳۵۶۱۸