ویلیام آدامز (ملوان)

آدامز در جیلینگهام، کنت، انگلستان متولد شد. در هنگام درگذشت پدرش دوازده سال داشت، آدامز شاگرد صاحب یک استاد کشتی‌سازی در لایم هاوس در شرق لندن برای یادگیری دریانوردی شد. او دوازده سال بعد را صرف یادگیری کشتی‌سازی، اخترشناسی، و ناوبری کرد و سپس به نیروی دریایی پادشاهی بریتانیا وارد شد.

در جنگ انگلیس و اسپانیا (۱۶۰۴–۱۵۸۵)، آدامز در نیروی دریایی سلطنتی به عنوان زیردست فرانسیس دریک خدمت می‌کرد. در سال ۱۵۸۸ علیه ناوگان اسپانیایی آرمادا خدمت کرد. سپس به عنوان ناخدا به شرکت بربر وارد شد. پس از آن جذب کمپانی هند شرقی هلند و تجارت با هند شد.

در سن ۳۴ سالگی و در سال ۱۵۹۸ ناوبر ۵ کشتی متعلق به کمپانی هند شرقی هلند شد که از نوتردام بطرف شرق آسیا حرکت می‌کرد. برادر او «توماس» نیز در این سفر با او همراه بود. در این زمان هلند متحد انگلستان علیه اسپانیا بود. از طرف دیگر هلند به طرفداری از پروتستانتیسم نیز در شورشی که به نام شورش هلند معروف است در حال نبرد با اسپانیا بود.

مأموریت اصلی این ناوگان رسیدن به سواحل غرب آمریکای جنوبی بود، جایی که قرار بود آن‌ها محموله خود را برای خرید نقره به فروش برسانند، و قرار بود تنها در صورتی که اولین مأموریت شکست بخورد، راهی ژاپن شوند. در این صورت، آن‌ها قرار بود نقره را در ژاپن که به داشتن نقره شهرت داشت، به دست آورده و قبل از بازگشت به اروپا نقره را برای خرید ادویه‌جات در جزایر ملوک (جزایر ادویه) به کار ببرند.

کشتی‌ها از ۷۵ تا ۲۵۰ تن داشتند و مردان ملوان زیادی داخل آن‌ها بودند، وقتی کشتی‌ها به سواحل گینه در غرب آفریقا رسیدند مردان ماجراجوی کشتی به جزیره آنوبون (در گینه استوایی کنونی) برای تأمین آذوقه حمله کردند. سپس سفرشان را در غرب و به طرف تنگه ماژلان ادامه دادند. به علت نامساعد بودن آب و هوا و پس از چند بلایای در اقیانوس اطلس جنوبی، تنها سه کشتی از پنج کشتی موفق شدند از تنگه ماژلان بگذرند. (یکی از کشتی‌ها بعد از اینکه در آب و هوای بد سرگردان شد و توسط یک کشتی اسپانیایی دستگیر شد. یک کشتی دیگر در ژوئیه ۱۶۰۰ با ۳۶ مرد بازمانده از ۱۰۹ خدمه اصلی، به روتردام بازگشت)

در طول سفر، آدامز تام کشتی را به لیفده تغییر داد. کشتی لیفده برای ملحق شدن کشتی‌های دیگر در ساحل فلوریانا در اکوادور پهلو گرفت. با این حال، تنها یک کشتی به نام هوپ در بهار سال ۱۵۹۹ به آن‌ها ملحق شد. ناخدایان هر دو کشتی، همراه با برادر آدامز، توماس و بیست نفر ملوان دیگر که به این منطقه دیگر وارد شده بود، جان خود را در یک برخورد خشونت‌آمیز با بومیان از دست دادند. یکی دیگر از کشتی‌ها به نام تراو که در حین سفر جدا شده بود به اندونزی رسید. خدمه این کشتی توسط پرتغالی‌ها در ژانویه ۱۶۰۱ کشته شدند.

به علت ترس از اسپانیایی‌ها فرمانده دو کشتی لیفده و هوپ تصمیم گرفتند زودتر اکوادور را ترک کرده و از راه اقیانوس آرام به ژاپن برسند. در فوریه ۱۶۰۰ کشتی هوپ که دچار طوفان شده بود غرق شد.

در آوریل ۱۶۰۰، پس از بیش از نوزده ماه سفر در دریا، تنها در حدود بیست مرد بیمار و در حال مرگ (از ۱۰۰ خدمه در آغاز سفر) با کشتی لیفده به جزیره کیوشو در ژاپن رسیدند.

محموله این کشتی شامل کالاهای تجاری: پارچه‌های پشمی، دانه‌های شیشه‌ای، آینه، ابزارهای فلزی و سلاح: چکش، ۱۹ توپ برنزی، ۵۰۰۰ گلولهٔ توپ، ۵۰۰ تفنگ، ۳۰۰ گلوله زنجیری و سه جوشن بود.

وقتی نه خدمه بازمانده به اندازه کافی قوی شدند تا بتوانند روی پای خود بایستند، آن‌ها در ۱۹ آوریل از کشتی روانه ساحل شده و پا بر خشکی گذاشتند (در اوسوکی، اوئیتا، استان اوئیتا امروزی). آن‌ها با مردم محلی ژاپنی و همچنین یسوعی‌های پرتغالی مواجه شدند. کشیش مسیحی ادعا می‌کرد که کشتی آدامز، یک کشتی دزد دریایی است و خدمه باید به عنوان دزدان دریایی اعدام شوند. کشتی ضبط و مصادره شد و به دستور توکوگاوا ایه‌یاسو، دایمیوی ادو و شوگون آینده خدمه بیمار کشتی در قلعه اوساکا زندانی شدند. بر اساس گفته اسپانیایی‌ها، ۱۹ توپ برنزی از داخل کشتی تخلیه شده و چند ماه بعد در نبرد سکیگاهارا در ۲۱ اکتبر ۱۶۰۰ به نفع سپاه شرقی و ایه‌یاسو از آن‌ها استفاده شد.

ایه‌یاسو در اوساکا بین ماه مه و ژوئن ۱۶۰۰ سه بار با ویلیام آدامز ملاقات کرد و او را مورد سؤال قرار داد. همچنین نماینده پسرِ تویوتومی هیده‌یوشی که به تازگی درگذشته بود، او را بازپرسی کرد. دانش آدامز در مورد کشتی، کشتی‌سازی و ریاضیات موجب شد که ایه‌یاسو در مورد حکم اعدام او تجدید نظر کند.

در سال ۱۶۰۴، توکوگاوا به آدامز و همراهانش دستور داد تا با موکای تاداکاتسو، که فرمانده نیروی دریایی در اوراگا، کاناگاوا، اولین کشتی به سبک غربی را در ژاپن بسازند. در بندر ایتو، شیزوئوکا در سواحل شرقی شبه‌جزیره ایزو، با استفاده از نجاران محلی یک کشتی ۸۰ تنی ساخته شد و جهت بررسی در سواحل ژاپن مورد استفاده قرار گرفت. شوگون دستور داد یک کشتی بزرگتر ۱۲۰ تنی در سال بعد ساخته شود. این کشتی جدید کمی کوچکتر از لیفده بود که ۱۵۰ تنی بود. با توجه به گفته آدامز، توکوگاوا برای نظاره کشتی جدید آمد و بسیار از حاصل کار راضی و خشنود بود. در سال ۱۶۱۰، این کشتی ۱۲۰ تنی (بعدها به نام سان بوئنا ونتورا) به ملوانان اسپانیایی قرض داده شد. آن‌ها با این کشتی به همراه بیست و دو ژاپنی که جهت انجام مأموریت زیر نظر تاناکا شوسوکه بودند، عازم مکزیک شدند. پس از ساخت این دو کشتی ایه‌یاسو از او دعوت کرد که هر زمان که مایل باشد برای دیدار او به محل اقامتش بیاید.

یه بازماندگان دیگر کشتی لیفده نیز اجازه داده شد تا آزادانه به تجارت خارجی بپردازند. در ۱۶۰۵ بسیاری از بازماندگان کشتی لیفده ژاپن را با کمک از دایمیوی هیرادو، ناگازاکی ترک کردند. اگرچه آدامز اجازه خروج از ژاپن را تا ۱۶۱۳ دریافت نکرد، همراهان او ملخیور فان سانتفورت و یان یوستن فان لودنستاین درگیر تجارت بین ژاپن و آسیای جنوب شرقی شدند و ثروت بسیاری از این راه به دست آوردند. در اوایل ۱۶۱۳ هر دوی آن‌ها به عنوان تجار هلندی به پادشاهی آیوتایا رفتند و در آنجا محموله‌ای پرب‌ها را در یک کشتی جانک بار کردند.

آدامز در سال ۱۶۰۸ به نمایندگی از توکوگاوا ایه‌یاسو با فرماندار کل فیلیپین، رودریگو د ویورو تماس گرفت، و خواستار برقراری تجارت مستقیم با اسپانیای نو شد. نامه‌های دوستانه، بین این دو رد و بدل شد و رسماً روابط بین ژاپن و اسپانیای نو شروع شد.

در اثر علاقه‌ای که ایه‌یاسو به آدامز پیدا کرده بود، او به عنوان مشاور دیپلماتیک و تجاری ایه‌یاسو منصوب شد و امتیازات بسیاری به او اهدا شد. در نهایت، آدامز مشاور شخصی ایه‌یاسو در مورد تمام موضوعات مربوط به قدرت و تمدن غربی شد. همراه با یادگیری زبان ژاپنی پس از چند سال، آدامز به عنوان مترجم رسمی شوگان جایگزین کشیش ژواو رودریگز شد.

همسر و فرزندان آدامز در انگلستان بودند، اما ایه‌یاسو او را از ترک ژاپن منع کرده بود. او اجازه یافت دو شمشیر به نمایندگی از قدرت یک سامورایی حمل کند. شوگون سپس اعلام کرد که ویلیام آدامز مرده است و به جای او میئورا آنجینٍ سامورایی، متولد شده‌است. در اثر این اقدام شوگون، آدامز آزاد شد تا به‌طور دائم در خدمت ایه‌یاسو باشد، همچنین همسر آدامز در انگلستان به صورت یک بیوه درآمد. (پس از ۱۶۱۳ آدامز از طریق شرکت‌های انگلیسی و هلندی موفق شد به‌طور منظم به همسرش در انگلستان پول بفرستد) آدامز نیز عنوان هاتاموتو را که مقامی برجسته بود را دریافت کرد.

موقعیت آدامز این امکان را به او داد تا با یک زن ژاپنی به نام «اویوکی» (お 雪) ازدواج کند، پدر اویوکی هرچند مقام بالایی داشت اما جزو طبقه اشراف ژاپن نبود. آدامز احتمالاً از روی محبت به جای به دلایل اجتماعی، ازدواج کرده‌است. آدامز و اویوکی صاحب یک پسر به نام جوزف و یک دختر به نام سوزانا شدند. آدامز به‌طور مداوم برای کار در حرکت بود.

در سال ۱۶۰۴ ایه‌یاسو یاکوب کوارناک و ملخیور فان سانتفورت را به پادشاهی پاتانی در جنوب شرقی آسیا فرستاد. او به آن‌ها دستور داد در آنجا با کارخانه کمپانی هند شرقی هلند که بتازگی در سال ۱۶۰۲ تأسیس شده بود، به منظور گسترش تجارت غرب با ژاپن و شکستن انحصار تجاری پرتغالی‌ها وارد گفتگو شوند. در سال ۱۶۰۵، آدامز از ایه‌یاسو سندی گرفت که به‌طور رسمی جهت تجارت با ژاپن از هلند دعوت می‌شد.

در ۱۶۰۹، پس از به دست آوردن حق تجارت از طریق فرمانی از توکوگاوا ایه‌یاسو، هلند یک دفتر بازرگانی در هیرادو، ناگازاکی احداث کرد.

در ۱۶۱۱، آدامز با انگلیسی‌های مقیم در بانتن، اندونزی نامه‌نگاری کرد. او نوشت: درخواست کرد اخبار مربوط به او را به خانواده و دوستانش در انگلستان برسانند. همچنین از آن‌ها دعوت کرد به تجارت با ژاپن بپردازند.

در ۱۶۱۳، جان ساریس با کشتی‌ای به نام کلو «میخک»، وارد هیرادو، ناگازاکی شد. قصد او ایجاد یک دفتر تجاری برای کمپانی هند شرقی بریتانیا در هیرادو بود.

پس از تأسیس دفتر تجاری کمپانی هند شرقی بریتانیا آدامز پذیرفت با حقوق و دستمزد سالانه ۱۰۰ پوند انگلیسی، برای این شرکت کار کند. امضای قرارداد در ۲۴ نوامبر ۱۶۱۳، انجام گرفت. این بیش از دو برابر حقوق و دستمزد به‌طور میانگین ۴۰ پوند به دست آمده توسط عوامل و کارمندان دیگر در هیرادو بود. آدامز و ریچارد کوکز نقش رهبری، این سازمان را بر عهده داشتند. همراه با آنان شش هموطن دیگر انگلیسی در سازماندهی این شعبه جدید انگلیسی فعالیت داشتند.

آدامز به جای انتخاب هیرادو، ناگازاکی که هم شهر کوچکی بود و هم دور از بازارهای عمده در اوساکا و ادو به ساریس توصیه کرده بود؛ که اوراگا، کاناگاوا را که در نزدیکی ادو بود را برای بازکردن دفتر انتخاب کند، اما ساریس می‌خواست از نزدیک فعالیت‌های هلندی‌ها را در هیرادو تحت نظر داشته باشد.

در پی گشایش دفتر تجاری کمپانی هند شرقی بریتانیا در هیرادو، در طی ده سال (۱۶۱۳ و ۱۶۲۳)، به غیر از اولین کشتی، تنها سه کشتی انگلیسی دیگر به‌طور مستقیم از لندن به ژاپن حمل و نقل کالا را انجام دادند. بار این کشتی‌ها همواره حاوی کالاهای کم ارزش در بازار ژاپن توصیف شده‌است. تنها تجارتی که سودی عاید دفتر تجاری کمپانی هند شرقی بریتانیا می‌کرد، تجارت بین ژاپن و نواحی جنوب شرقی آسیا بود. آدامز عمدتاً کالاهای چینی را در قبال نقره ژاپنی مبادله می‌کرد:

«امیدی به تجارت با چین، یا تهیه برخی از کالاهای سودآور از سیام، پادشاهی پاتانی و کوچین چین نیست. (خاطرات ریچارد کوکز، ۱۶۱۷)»

پرتغالی‌ها و دیگر دسته‌های کاتولیک مذهب در ژاپن، به آدامز پروتستان مذهب به عنوان یک رقیب نگاه می‌کردند. پس از اینکه قدرت آدامز رو به رشد گذاشت، یسوعیان سعی کردند او را به کیش خود دربیاورند، و سپس به او پیشنهاد کردند که مخفیانه او را با یک کشتی پرتغالی از ژاپن خارج کنند. تمایل یسوعیان به نافرمانی از دستور ایه‌یاسو از منع آدامز از ترک ژاپن نشان می‌داد که آن‌ها از نفوذ رو به رشد آدامز واهمه داشتند. کشیش‌های کاتولیک اظهار می‌کردند که آدامز در تلاش است تا آن‌ها را بی‌اعتبار کند. در سال ۱۶۱۴، والنتیم کاروالیو در نامه سالانه خود را به پاپ، ضمن شکایت از آدامز و تجار دیگر نوشت: «بخاطر تهمت‌های نادرستی که [آدامز و دیگران] مطرح کرده‌اند واعظان ما مورد سوء ظن قرار گرفته‌اند. او [ایه‌یاسو] از ما واهمه پیدا کرده و به راحتی بر این باور است که واعظان ما بیش از ایمان مقدس در پی جاسوسی در کشور او هستند.»

در ۱۶۱۴ ایه‌یاسو، تحت تأثیر مشاوره آدامز و آشفتگی‌هایی ناشی از تغییر کیش و گرویدن ژاپنی‌ها به کاتولیک، دستور اخراج یسوعیان پرتغالی از ژاپن را صادر کرد. او همچنین خواست که کاتولیک‌های ژاپنی ایمان خود را به این مذهب رها کنند. همچنین آدامز ظاهراً به ایه‌یاسو در مورد روش‌های نفوذ اسپانیایی‌ها هشدار داده بود.

در سال بعد، آدامز که برای کمپانی هند شرقی بریتانیا کار می‌کرد. چند سفر تجاری به پادشاهی آیوتایا (سیام) در ۱۶۱۶ و کوچین چین در ۱۶۱۷ و ۱۶۱۸ انجام داد، این سفرها گاهی اوقات برای کمپانی هند شرقی بریتانیا و گاهی اوقات برای شخص خود او بود.

آدامز در شهر هیرادو، در شمال ناگازاکی در ۱۶ مه ۱۶۲۰ در سن ۵۵ سالگی درگذشت.

ریچارد کوکز رئیس کمپانی هند شرقی بریتانیا در ژاپن نوشته است: «بخاطر از دست دادن چنین مردی، بینهایت متأسفم. او چنان مورد علاقه دو سلطان ژاپن (ایه‌یاسو و پسرش هیده‌تادا) بود که هیچ مسیحی دیگری در این قسمت از جهان به پای او نمی‌رسد.»

• شوگون (رمان)
• شوگون (مینی‌سریال)
• نی‌او (بازی ویدئویی)

• Williams Adams- Blue Eyed Samurai, Meeting Anjin
• "Learning from Shogun. Japanese history and Western fantasy"
• William Adams and Early English enterprise in Japan
• William Adams – The First Englishman In Japan, full text online, Internet Archive
• "The Epic journey of William Adams", Art Sales
• مستندی یک ساعته در مورد ویلیام آدامز در یوتیوب