ولسوالی ورس

ولسوالی ورس در منتهی الیه جنوب غربی شهر بامیان قرار دارد ویکی از دورترین ولسوالى های بامیان است. ١٧٢ کیلومتر با مرکز ولایت فاصله داشته ،از طرف غرب با ولسوالی اشترلی دایکندی، از طرف شرق با ولسوالی حصه دوم ولایت میدان وردک، از طرف شمال با ولسوالی پنجاب باميان و از طرف جنوب با ولسوالی ناور ولایت غزنی وصل است. جمعیت آن بالغ بر ١٢٣،٢٩٢ هزار نفر و مساحتش ٢٩٨٨ کیلومترمربع می‌باشد.

دریایی که از پنجاب به این ولسوالی می‌آید در منطقه دوآّب بین رزگ و ایگ به آب ایسپی غو می‌پیوندد و در ادامه در نزدیکی قریه دیوان به دریای هلمند که از ولسوالی بهسود ولایت میدان جریان دارد می‌پیوندد و مسیر خود را طی می‌نماید.

قریه ها

ورس دارای دهکده‌های متعدد است در مجموع ورس از پنج زون(منطقه) تشکیل شده‌است که عبارت است از منطقه شیو قل، سرخجوی، چجین،تخت و سراب؛ که هر یک از این مناطق دارای قریه جات متعددی است به عنوان مثال منطقه ایسپی غو از قریه جات: کنگ، دیوان، جیجان، علیا و سفلی، سر پل، استراب، نیقول، وارزاغ، پایین آب، قولک، کبتگ، ایگ، کسک، جرگ،کلدار، توسور، وازدرغان، لوره، للج، پتابقول، کندوگ، سیاه قول و… هستند ایسپی غو (اسیپی=سفید/غو=سنگ) را از آن جهت ایسپی غو گفته‌اند که اغلب سنگ‌های کوهستان‌های این منطقه سفید رنگ می‌باشد.

تخت ورس، ایسپی غو، شیوقل، کنگ، یِگ، رزگ، [قول مسعود]، تنگ زردگ، سینه بولاق، قوناق، جوقول، سرو) که یکی از مناطق یا منطقه بسیار زیبای ورس است که در قریه‌های متعددی مثل: تنور، باریکی، خاک سیدقولی، رشک، نهورک، سفید نهور، نیک، میاندیک، قول پیری، اسپسنگ، قول محمد، بدقولک، شگتگ، قاف جوی، لدو، بید قول، پشه کل، آچه مزار «که زیارت بسیار بزرگ به اسم شاه سرورآغا در آن جا وجود دارد که در ایام سال ده‌ها هزار زائرین به زیارت آن می‌آید»، بونه غول قلعه شینیه، جویکاکه، آبقول و سیا قولک از مناطق معروف سراب است)، کوسه، بریکی، لیگان، تینل، قفقول، پتابجوی و تگابغار از مناطق معروف ورس است.

مردم ورس به‌طور عموم هزاره هستند و به زبان فارسی دری و گویش هزارگی تکلم می‌کنند. ناگفته نماند این مردمان بسیارسخت کوش و باصفاهستند. زیارتگاه ها: ۱.مزارشاه سرو(امام علی)که ازچندین چشمه کنارهم اززمین میجوشد.بنقل ازبزرگان اسب امام علی علیه السلام پایش را درزمین زده واین چشمه هاسرازیرشده است.ازین رو مردم محلی و جاهای دیگرآن منطقه رامقدس شمرده و زیارت میکنند. ۲.کوه شنده که ب اعتقادبزرگان امام علی تکه ای ازکوه بزرگتررا که کمی بالاتراست باانگشت خودجداکرده وان را پایین تردرزمین شنده است.روی این کوه فرورفتگی نقش انسانی است ک درحال سجده میباشد و جای مهر دست وپاوزانوی شخص نمازخوان مشخص است همچنین نقش تسبیحی ک گویی پاره شده ومهره های ان ریخته است میباشد.درقسمت دیگری ازسنگ نقش زیارتی شبیه ب مزارامام رضا یا امام علی میباشد.احتمال میرود شخص نمازخوان روی ان تکه سنگ خودامام علی باشد.

کچالوهای دیوان در افغانستان به بزرگی، زودپز و خوشمزه بودن معروف هستند. زردآلوهای ورس هم در سطح کشور معروف هست. همچنین توت وسیب های بسیارمزه داردارد.

صنایع دستی

• برک

برک هزارگی که جامه‌ای زمستانی است و از کرک گوسفند تهیه می‌شود در بهترین نوع خود از صنایع دستی ورس است. برک بیشتر برای ساختن کُرتی وچپن استفاده میشود وقیمت آن نیز فی متر به پنجهزار افغانی میرسد از دست بافت ها وصنایع دستی این ولسوالی محسوب ميگردد.

• نمد

نمد لیگان نامدار ترین نمد در افغانستان بوده و هرکیلوى آن تا ٦٠٠ افغانی فروخته میشود.

گلیم ، شال،پلاس وبرجی(خورجین چارپایان) از دیگر صنایع دستی این ولسوالی است.

• ولسوالی‌های افغانستان
• ولایت بامیان

• http://www.aims.org.af/afg/dist_profiles/unhcr_district_profiles/centra/bamyan/Waras.pdf بایگانی‌شده در ۳۱ مه ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine