واتساپ
واتس‌اَپ (به انگلیسی: WhatsApp) (که در ایران به اشتباه به آن واتساپ می‌گویند) یک برنامهٔ پیام‌رسانی فوری برای تلفن‌های هوشمند است. این برنامه توسط شرکت سهامی واتس‌اَپ ساخته شده و مؤسس شرکت و سازندهٔ این برنامه یان کوم است و در نهایت توسط متا پلتفرمز (شرکت فیسبوک سابق) خریداری گردید.
| نویسنده(های) اصلی | بریان اکتون، یان کوم |
|---|---|
| توسعه‌دهنده(ها) | شرکت متا پلتفرمز |
| انتشار ابتدایی | ژانویه ۲۰۰۹ |
| نوشته‌شده با | ارلنگ |
| سیستم‌عامل | اندروید، آیاواس، کای‌اواس (کلاینت‌های ویندوز، مک‌اواس و برنامه کاربردی وب که تنها در موقع موجود بودن یک کلاینت برنامه‌کاربردی موبایل متصل کار می‌کنند) |
| حجم | ۱۳۲.۴ مگابایت (آیاواس) ۲۸.۹۲ مگابایت (اندروید) |
| گونه | پیامرسان فوری |
| پروانه | نرم‌افزار مالکیتی با EULA |
| رتبهٔ الکسا |  70 (January 2020) |
| وبگاه | |
| نوع | شرکت تابعه |
|---|---|
| بنا نهاده | ۲۴ فوریه ۲۰۰۹ |
| بنیانگذاران |
|
| دفتر مرکزی | مانتین ویو، کالیفرنیا، آمریکا |
| افراد کلیدی | ویل کچ‌کارت (رئیس واتس‌اَپ) |
| تعداد کارکنان | ۵۰ |
| مادر | متا پلتفرمز |
| وبگاه | |
| منابع / پانوشت‌ها | |
پیامرسان واتس‌اَپ، سامانه‌ای نرم‌افزاری برای گوشی‌های هوشمند اندروید و آیاواس است. این پیامرسان از ارتباط اینترنت موبایل یا وای-فای برای فرستادن پیام استفاده می‌کند. افزون بر توانایی فرستادن متن ساده می‌توان پرونده‌هایی مانند پی‌دی‌اف، نگاره، آوا و ویدئو را با واتس‌اَپ فرستاد.
در ژانویه ۲۰۱۶، این پیامرسان اعلام کرد که برای همیشه رایگان خواهد بود. پیش از آن این سرویس پیام‌رسانی تنها سال اول رایگان بود و پس از آن ۰٫۹۹ دلار آمریکا در سال باید پرداخت می‌شد. همچنین مدیر واتس‌اَپ در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۹۵ اعلام کرد که همه پیام‌ها و تماس‌های این مسنجر به صورت کامل رمزنگاری می‌شوند. واتس‌اَپ و نرم‌افزارهای شبیه به آن امروزه با گسترش اینترنت همراه، جایگزینی برای پیامک یا پیام‌های متنی کلاسیک شده‌اند. این نسخه در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ در سیستم ویندوز فون به کار خود پایان داد.
در ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ در حالی که همه گمان می‌کردند که واتس‌اَپ در ایران فیلتر شده است، این برنامه خبر فیلتر شدنش را در کشور ایران تکذیب کرد و اعلام کرد که در تلاش هستیم تا دوستان ایرانی خود را در ارتباط نگه داریم.
شمار کاربران
واتس‌اَپ در سال ۲۰۱۳ در سراسر جهان ۳۰۰ میلیون کاربر داشته که دستکم ماهی یکبار آنلاین بوده‌اند. در ۱ بهمن ۱۳۹۲ اعلام شد این برنامه ماهانه ۴۳۰ میلیون کاربر دارد که دستکم یک بار در ماه از آن استفاده می‌کنند و روزانه بیش از ۵۴ میلیارد پیامک جابه‌جا می‌کند که با توجه به این آمار رکورد فرستادن پیامک در روز در جهان شکسته شد.
در اوایل فوریه ۲۰۱۶ واتس‌اَپ اعلام کرد که شمار کاربرانش از مرز یک میلیارد نفر گذشت.
شرکت فیسبوک در جدیدترین گزارش خود شمار کاربران واتساپ را دو میلیارد نفر اعلام نمود (۵۰٪ افرادی که اینترنت دارند از واتساپ استفاده می‌کنند).
خرید توسط فیسبوک
در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴ شرکت فیسبوک (در حال حاضر متا پلتفرمز) اعلام کرد که واتس‌اَپ را به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریداری کرده‌است که از این مبلغ ۴ میلیارد دلار به صورت نقدی و ۱۵ میلیارد دلار به شکل سهام فیسبوک به مالکان آن پرداخت شده‌است. در همان سال، مؤسس واتس‌اَپ نیز پس از خریداری شرکت وی توسط فیسبوک، به جمع میلیاردرها پیوست.
پشتیبانی از پلتفرم‌های گوناگون
نسخه وب
واتس اپ به‌طور رسمی برای رایانه‌های شخصی از طریق یک سرویس گیرنده وب، تحت نام واتساپ وب، در اواخر ژانویه ۲۰۱۵ از طریق اطلاعیه ای که توسط کوم در صفحه فیس بوک خود ارائه شده بود، در دسترس قرار گرفت: "مشتری وب ما فقط افزونه تلفن شماست: وب مرورگر مکالمات و پیام‌های دستگاه تلفن همراه شما را آینه می‌کند - این بدان معناست که همه پیام‌های شما هنوز در تلفن شما زنده هستند ". گوشی کاربر واتس اپ هنوز باید به اینترنت متصل باشد تا برنامه مرورگر کار کند. همه مرورگرهای اصلی رومیزی به جز اینترنت اکسپلور پشتیبانی می‌شوند. رابط کاربری واتساپ وب بر اساس اندروید پیش فرض است و از طریق این وبگاه قابل دسترسی است. بعد از اینکه کاربران کد QR شخصی خود را از طریق برنامه تلفن همراه واتس اپ خود اسکن کردند، دسترسی داده می‌شود.
از ۲۱ ژانویه ۲۰۱۵، نسخه دسکتاپ فقط برای کاربران اندروید، بلک بری و ویندوز فون در دسترس بود. بعداً، از آی او اس، نوکیا سری ۴۰ و نوکیا اس۶۰ پشتیبانی کرد.
راه حل‌های مشابهی برای مک او اس وجود دارد، مانند چیت چت منبع باز، که قبلاً به عنوان واتس مک شناخته می‌شد.
در ژانویه ۲۰۲۱، نسخه محدود بتا اندروید به کاربران اجازه داد بدون نیاز به اتصال برنامه تلفن همراه به اینترنت از واتساپ وب استفاده کنند. در مارس ۲۰۲۱، این ویژگی بتا به کاربران آی او اس گسترش یافت.
ویندوز و مکینتاش
در تاریخ ۱۰ می ۲۰۱۶ سرویس پیامرسان واتس‌اَپ هم برای مایکروسافت ویندوز و هم برای مکینتاش معرفی شد.
ویژگی‌های فنی
رمزنگاری انتها به انتها
در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۴ شرکت اوپن ویسپر سیستمز برای تأمین رمزگذاری سرتاسر با شرکت واتس‌اَپ اعلام همکاری نمود.
پرداخت اینترنتی
واتس‌اَپ در کشور هند یک ویژگی برای انتقال پول به کار گرفته‌است که به صورت همتا به همتا کار می‌کند. واتس‌اَپ برای اجرای این فناوری از شرکت پرداخت‌های ملی هند مجوز دریافت کرد و در ژوئیه ۲۰۱۷، با چند بانک در این کشور وارد همکاری شد.
امکانات
- ایموجی
- GIF
- گروه اجتماعی
- استیکر
- عکس
- فیلم
- گفت‌وگو دونفره
- تماس تصویری
در ایران
مسدود سازی
در شهریور ۱۴۰۱ که اعتراضات به جان‌باختن مهسا امینی در ایران جریان داشت، دولت ایران اقدام به مسدود سازی پیامرسان واتساپ کرد.
اتهام همکاری با دولت
در بحبه اعتراضات به جان‌باختن مهسا امینی که دولت جمهوری اسلامی سعی در سانسور اینترنت داشت، دسترسی کاربران ایرانی حتی با استفاده از VPN به واتساپ قطع شد در واقع شماره های مربوط به ایران نمیتوانستند در آن فعالیت کنند، هرچند که واتساپ نقش داشتن در این اتفاق را رد کرد اما بسیاری بر این باورند که واتساپ با دولت جمهوری اسلامی برای سانسور اینترنت همکاری کرده است.
جنجال سیاسی
با ورود این شبکه به ایران، موافقان و مخالفان بسیاری اقدام به اظهارنظر در خصوص آن پرداختند. قوه قضائیه ایران و کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه دو نهاد حکومتی بودند که با اعتقاد به این امر که شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه، دارای محتوای مجرمانه هستند از ضرورت فیلتر اینترنتی این قبیل محصولات سخن گفته و وزارت ارتباطات دولت یازدهم را به دفعات، مکلف به فراهم‌سازی مسدودسازی این قبیل نرم‌افزارهای ارتباطی نمودند. با این‌حال، محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت یازدهم، همواره در مقابل این درخواست قوه قضائیه مخالفت کرده و مخالفت صریح حسن روحانی با فیلترینگ این شبکه اجتماعی را پشتوانه خود در عمل نکردن به درخواست قوه قضائیه دانست. با شکل‌گیری و گسترش سریع پیام‌های تمسخرآمیز در خصوص سید روح‌الله خمینی در تابستان ۱۳۹۳ در واتس‌اَپ و وایبر، قوه قضائیه ایران در شهریور همان سال تصمیم گرفت مهلت یک‌ماهه‌ای به وزارت ارتباطات در خصوص فیلترینگ این شبکه اجتماعی بدهد که در صورت عدم مسدود سازی آن، برخورد قضائی با وزیر ارتباطات و سایر مسئولان این وزارتخانه، در دستور کار این قوه، قرار داده خواهد شد. فرمانده سپاه ناحیه ثارالله شیراز روز یکشنبه ۳۰ شهریور ماه ۱۳۹۳ نیز از بازداشت ۱۱ نفر در این شهر به دلیل «تولید و باز نشر مطالب توهین‌آمیز نسبت به خمینی» خبرداد و گفت این افراد در شبکه اجتماعی واتس‌اَپ، وایبر، لاین، تانگو و تلگرام شناسایی شده‌اند. پس از اعلام این خبر از سوی فرمانده سپاه ناحیه ثارالله شیراز اقرار تلویزیونی این افراد نیز از شبکه استانی فارس پخش شد.
به زبان فارسی
در میانه سال ۱۳۹۴ واتس‌اَپ از نسخه فارسی سایت خود رونمایی کرد. این پیامرسان در حال حاضر با احتساب زبان فارسی، ۴۶ زبان را پشتیبانی می‌کند.
اختلال دسترسی به نسخه تحت وب
در ۳۰ شهریور ۱۳۹۹، دسترسی به نسخه تحت وب واتساپ برای بسیاری از کاربران ایرانی غیرممکن شد. نائب‌رئیس هیئت‌مدیرهٔ شرکت ارتباطات زیرساخت ایران در مصاحبه با زومیت گفته‌است که مشکلی در ارسال و دریافت فایل ایجاد شده؛ و شرکت زیرساخت نقشی در ایجاد مشکل نداشته‌است. همچنین محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات نیز در پاسخ به سؤالی در استوری اینستاگرام خود نوشت: «مشکل نسخهٔ وب و دسکتاپ واتساپ، از سمت سرورهای آن‌هاست و ارتباطی به شبکهٔ ایران ندارد. به‌طور مشخص، ترافیک این نرم‌افزار که از سمت شرکت آمازون ارائه می‌شود، دچار اشکال است. همکارانم درحال پیگیری هستند اما هنوز ازسوی آنها، زمانی برای رفع مشکل اعلام نشده‌است.»
امنیت
رمزنگاری
واتس‌اَپ برای ایجاد ایمنی داد و ستدهای بین کاربران از روش رمزنگاری سرتاسر استفاده می‌کند. به گفته کارشناسان با این روش و در حالت عادی (یعنی بدون دخالت بدافزارها) فقط دو طرف گفتگو می‌توانند آنچه ارسال می‌شود را بخوانند. در این میان، حتی خود شرکت واتس‌اَپ قادر به خواندن آن نیست. این به علت آن است که پیام‌ها با یک قفل نرم‌افزاری محافظت شده‌اند و فقط فرستنده و گیرنده پیام کلید مخصوص بازکردن این قفل و خواندن آنها را دارند. برای حفاظت بیشتر، هر پیامی که فرستاده می‌شود قفل و کلید خودش را دارد. همه اینها به‌طور خودکار اتفاق می‌افتند و نیازی به انجام تنظیمات خاص یا چت مخفی برای امن بودن پیام‌ها نیست. امکان تأیید هویت دومرحله‌ای نیز از میانه آذر ۱۳۹۵ به واتس‌اَپ اضافه شد.
جاسوسی اسرائیل
در مه ۲۰۱۹، آشکار شد که گروه اِن‌اِس‌اُ (به انگلیسی: NSO Group) (یک شرکت امنیتی وابسته به ارتش اسرائیل) با یک تماس بی‌پاسخ واتساپ روی گوشی، جاسوس‌افزار نصب می‌کند. نرم‌افزار اصلی این شرکت به نام «پگاسوس»، می‌تواند میکروفن گوشی را روشن کند، پیام‌های رمزدار را از روی تلفن بردارد، یا به عکس‌های خصوصی دسترسی پیدا کند. گروه اِن‌اِس‌اُ می‌گوید نهادهای مجری قانون از محصولات آن گروه برای مقابله با تروریسم و رفتار مجرمانه استفاده می‌کنند. اما معمولاً از جاسوس‌افزارهای این شرکت برای نظارت بر خبرنگاران، وکلا و فعالان استفاده می‌شود. در مدت کوتاهی پس از این حمله، شرکت واتساپ اعلام کرد که با به‌روزرسانی این اپ، جلوی این جاسوس‌افزار گرفته می‌شود.
گروه اِن‌اِس‌اُ به «معامله‌گر سلاح‌های سایبری» شناخته می‌شود.
قطعی
این برنامه به دلیل آپدیت اشتباه سویچ‌های شرکت مادر یعنی فیسبوک در تاریخ ۴ اکتبر ۲۰۲۱ دچار قطعی گردید.
واتساپ بیزینس
واتس اپ بیزینس (به انگلیسی: WhatsApp Business) نسخهٔ تجاری شرکت واتس اپ است که در تاریخ ۹ بهمن ۱۳۹۶ (۲۹ ژانویه ۲۰۱۸ میلادی) توسط شرکت واتس اپ منتشر شد. هدف از انتشار این نسخه کمک به افرادی بود که می‌خواستند علاوه بر استفاده از واتساپ به صورت شخصی برای کسب و کار تجاری خود هم از آن استفاده کنند.
ویژگی‌های واتساپ بیزینس
- امکان تعیین نوع بیزینس در پروفایل
- امکان تعیین پیام خوش آمد گویی
- امکان مشاهده آمار کاربران
- افزودن اطلاعاتی مانند موقعیت فروشگاه و وب سایت فروشگاه
- افزودن ساعت‌ها و روزهای بازبودن و تعطیل بودن فروشگاه
- پیام رسانی اتوماتیک در صورت در دسترس نبودن
- ایجاد لینک چت مستقیم
جستارهای وابسته
- فهرست شبکه‌های مجازی دارای بیشترین کاربران فعال
- واتس اپ بیزینس
- پیامرسان سروش
- اپ موبایل
- تلگرام
منابع
- ↑ Ainsley O'Connell (February 21, 2014). "Inside Erlang, The Rare Programming Language Behind WhatsApp's Success". fastcompany.com. Archived from the original on February 2, 2018. Retrieved December 20, 2017.
- ↑ "WhatsApp Messenger". App Store (به انگلیسی). Archived from the original on October 27, 2019. Retrieved October 28, 2019.
- ↑ "WhatsApp Messenger APKs". APKMirror. Archived from the original on August 23, 2019. Retrieved October 29, 2019.
- ↑ "whatsapp.com Competitive Analysis, Marketing Mix and Traffic – Alexa". alexa.com. Archived from the original on October 2, 2018. Retrieved January 13, 2020.
- ↑ Horwitz, Jeff (February 12, 2020). "As WhatsApp Tops 2 Billion Users, Its Boss Vows to Defend Encryption". Wall Street Journal. Retrieved April 2, 2020.
- ↑ Cathcart, Will. "Why WhatsApp is pushing back on NSO Group hacking". The Washington Post. Archived from the original on October 30, 2019. Retrieved October 30, 2019.
- ↑ Wagner, Kurt (May 8, 2018). "WhatsApp has a new boss: Chris Daniels, the guy who's been running Internet.org". Recode. Vox Media. Archived from the original on October 18, 2018. Retrieved October 18, 2018.
- ↑ Metz, Cade (September 15, 2015). "Why WhatsApp Only Needs 50 Engineers for Its 900M Users". Wired. ISSN 1059-1028. Retrieved August 2, 2016.
- ↑ "WhatsApp: The Best Facebook Purchase Ever?". Investopedia (به انگلیسی). Retrieved 2021-10-04.
- ↑ "WhatsApp: 9 praktische Funktionen für Profis" (به آلمانی). SOFTONIC INTERNATIONAL S.L. Retrieved 20 August 2013.
- ↑ "واتس‌اَپ برای همیشه رایگان شد". زومیت. April 17, 2018. Retrieved April 17, 2018.
- ↑ "Die mysteriöse Story von Whatsapp" (به آلمانی). Financial Times Deutschland. ۲۰۱۳. Archived from the original on 27 April 2012. Retrieved 20 August 2013.
- ↑ «فیلتر اینترنت؛ و اتس‌اپ اتهام بستن دسترسی ایرانیان را تکذیب کرد». BBC News فارسی. ۲۰۲۲-۰۹-۲۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۳.
- ↑ «واتساپ: در تلاش هستیم دوستان ایرانی خود را در ارتباط نگه‌داریم». صدای آمریکا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۳.
- ↑ "The Quiet Mobile Giant: With 300M Active Users, WhatsApp Adds Voice Messaging" (به انگلیسی). Dow Jones & Company Inc. ۲۰۱۳. Retrieved 20 August 2013.
- ↑ F., Alan (January 20, 2014). "WhatsApp handles more than 50 billion messages daily; figure might exceed daily SMS volume". Phone Arena. Retrieved April 17, 2018.
- ↑ «creativehipster.com- Facebook Buys Whatsapp for $16 Billion». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ فوریه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴.
- ↑ Welch, Chris (March 3, 2014). "Bill Gates is yet again the richest person in the world, according to Forbes". The Verge. Retrieved April 17, 2018.
- ↑ Woods, Ben (January 21, 2015). "WhatsApp finally launches on the Web". The Next Web. Retrieved March 16, 2021.
- ↑ Kashmira Gander (January 21, 2015). "WhatsApp web: messaging client now available on internet browsers". The Independent. Archived from the original on January 22, 2015. Retrieved January 23, 2015.
- ↑ Tweedie, Steven. "WhatsApp Is Now Accessible On The Web, But iPhone Users Are Out Of Luck". Business Insider. Business Insider. Archived from the original on February 4, 2015. Retrieved February 2, 2015.
- ↑ stonesam92 (October 2, 2018). "Chit Chat A Mac app wrapper around WhatsApp's web client". GitHub. Archived from the original on July 26, 2016.
- ↑ "WhatsApp for Mac". OSXDaily. May 25, 2015. Archived from the original on April 11, 2016.
- ↑ "ChitChat for Mac". MacUpdate. October 5, 2015. Archived from the original on October 18, 2017.
- ↑ "WhatsApp Messenger beta for iOS 2.21.60.11: what's new?". March 19, 2021. Retrieved July 5, 2021.
- ↑ "WhatsApp gets nod for UPI payments through multi bank partnerships - Times of India". The Times of India. Retrieved 2017-07-11.
- ↑ Reuters (2022-09-21). "As unrest grows, Iran restricts access to Instagram, WhatsApp" (به انگلیسی). Retrieved 2022-09-23.
- ↑ «فیلتر واتساپ در ایران؛ طرح احتمال «همکاری» مِتا با حکومت ایران». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۳.
- ↑ «واتساپ: شماره‌های تماس کاربران ایرانی را مسدود نکرده‌ایم». رادیو فردا. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۹-۲۳.
- ↑ ضرب الاجل یک‌ماهه اژه‌ای به وزارت ارتباطات برای مسدود کردن وایبر و واتس آپ خبرگزاری تابناک
- ↑ پیش شرط فیلتر نشدن واتس آپ و وایبر شهر خبر
- ↑ دستگیری ۱۱ نفر به اتهام توهین به خمینی از طریق ارسال پیامک‌های طنز کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران
- ↑ «تلکام نیوز». بایگانی‌شده از اصلی در ۳۱ ژانویه ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲ ژانویه ۲۰۱۶.
- ↑ مختاری، فاطمه (۳۱ شهریور ۱۳۹۹). «اختلال در دسترسی به نسخه تحت وب واتساپ در سراسر کشور». زومیت.
- ↑ "WhatsApp Security". WhatsApp.com. January 1, 1970. Retrieved April 17, 2018.
- ↑ دیو لی-خبرنگار فناوری آمریکای شمالی (۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۸). «کشف حمله با نرم‌افزار تجسسی به 'واتساپ'». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ پل داناهار-بی‌بی‌سی، واشینگتن (۲۵ اردیبهشت ۱۳۹۸). «چرا جاسوسان واتساپ ممکن است ایران را هدف گرفته باشند؟». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ روری کتلان-جونز-خبرنگار فناوری بی‌بی‌سی (۱ خرداد ۱۳۹۸). «چه کسی در حال جاسوسی از شما است؟». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ "Latest updates as Facebook, Instagram and WhatsApp all go down". The Independent (به انگلیسی). 2021-10-04. Retrieved 2021-10-04.
- ↑ «واتساپ بیزینس چیست؟». https://faq.whatsapp.com.
- ↑ «استفاده از کلیک برای چت». https://faq.whatsapp.com.
پیوند به بیرون
- وبگاه رسمی
- ایران، عصر (۲۰۱۸-۱۲-۲۶). «محبوب‌ترین پیام رسان‌های دنیا به تفکیک کشور/واتس اپ در صدر». عصر ایران. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۱۲-۲۶.