همبستگی مکانیکی و ارگانیک

همبستگی مکانیکی و ارگانیک (به انگلیسی: Mechanical and organic solidarity) از نظریات جامعه‌شناختی امیل دورکیم (۱۵ آوریل ۱۸۵۸–۱۵ نوامبر ۱۹۱۷) جامعه‌شناس فرانسوی است که در کتاب «درباره تقسیم کار اجتماعی» (۱۸۹۳) مطرح شده‌است. «همبستگی مکانیکی» و «همبستگی ارگانیک» دو نوع همبستگی اجتماعی هستند که برای تشریح توسعه جوامع ارائه شده‌است. به باور دورکیم، نوع جامعه با نوع همبستگی، خواه «مکانیکی» یا «ارگانیک» همبستگی دارد. این دو نوع همبستگی را می‌توان با ریخت‌شناسی و ویژگی‌های جمعیتی، نوع هنجارهای موجود و شدت و محتوای وجدان جمعی از هم تشخیص داد.

• انسجام و یکپارچگی جامعه با «همبستگی مکانیکی»، از همگونی افراد ناشی می‌شود - مردم احساس می‌کنند از طریق کار مشابه، نظام آموزشی، تربیت مذهبی و سبک زندگی بهم متصل هستند. همبستگی مکانیکی معمولاً در جوامع سنتی و مقیاس کوچک (مانند قبیله‌ها) عمل می‌کند. در این جوامع ساده‌تر، همبستگی معمولاً مبتنی بر پیوندهای خویشاوندی شبکه‌های خانوادگی است.
• انسجام اجتماعی جامعه با «همبستگی ارگانیک» از وابستگی متقابل و مکمل‌گرایی افراد با تخصص کاری ناشی می‌شود. در نتیجه بیشتر در جوامع مدرن و صنعتی) پیشرفته دیده می‌شود. اگرچه افراد وظایف متفاوتی را انجام می‌دهند و اغلب ارزش‌ها و علایق متفاوتی دارند ولی نظم و همبستگی بالای جامعه به اتکای آنها به یکدیگر برای انجام وظایف محوله بستگی دارد؛ بنابراین، همبستگی اجتماعی در جوامع پیچیده‌تر از طریق وابستگی متقابل اجزای تشکیل دهنده آن حفظ می‌شود. برای مثال کشاورزان مواد غذایی را تولید می‌کند تا کارگران کارخانه تغذیه کنند در حالی که کارگران کارخانه پیشتر تراکتورهایی را تولید کرده بودند تا کشاورزان بتوانند مواد غذایی تولید کنند.