نگاهی به تاریخ جهان

در تابستان سال ۱۹۲۸ نهرو یک سلسله نامه برای دخترش ایندیرا ده ساله نوشت که در آن‌ها با زبانی ساده داستان آفرینش زمین و پیدا شدن زندگی و تشکیل نخستین قبایل و اجتماعات بشری را نقل کرد. بعد مجموعهٔ آن‌ها را که ۳۰ نامهٔ کوتاه بود به صورت کتابی منتشر نمود.

نهرو در سال ۱۹۳۰ که یکی از دوران‌های متعدد زندانش را می‌گذراند بر آن شد که نامه‌های تازه‌ای برای دخترش بنویسد. این نامه‌های تازه در مدتی نزدیک سه سال از اکتبر ۱۹۳۰ تا اوت ۱۹۳۳ در دو دوران مختلف زندان نوشته شد و در آن‌ها یک دوره تاریخ جهان شرح داده می‌شد. با آزادی نهرو در سال ۱۹۳۳ وی نامه‌های خود را آمادهٔ چاپ ساخت اما چون به زودی در ۱۲ فوریه ۱۹۳۴ یکبار دیگر زندانی شد، خواهرش ویجایالکشمی پاندیت مجموعهٔ آن‌ها را تنظیم کرد، «نگاهی به تاریخ جهان» نامید و در سه جلد به چاپ رساند.

محمود تفضلی در سال ۱۳۵۵ ترجمه کتاب را شروع کرد. در سال ۱۳۳۸ه‍.ش آقای تفضلی یک نسخه از ترجمه کتاب را به سفیر کبیر هند در تهران تحویل داد تا با حفظ مراتب احترام به دفتر نخست‌وزیری جایی که جواهر لعل نهرو بر آن تکیه زده بود بفرستند. نهرو پس از دریافت کتاب برای مترجم کتابش در ایران نوشت:

آقای محمود تفضلی عزیز

سفیر کبیر ما در تهران یک نسخه از ترجمه فارسی کتاب «نگاهی به تاریخ جهان» را که شما ترجمه کرده بودید را برایم فرستاده‌است. از شما سپاسگزارم و آن را تقدیر می‌کنم. چون زبان فارسی نمی‌دانم، شاید نتوانم دربارهٔ این ترجمه قضاوت کنم، اما شنیده‌ام که این کتاب در ایران موقعیت خوبی کسب کرده‌است و استقبال شایانی از جانب دانشجویان و عموم مردم از آن شده‌است. امیدوارم این کتاب سبب تفاهم بیشتر میان ایران و هند بشود.

با احساسات صمیمانه. ارادتمند. جواهر لعل نهرو

چاپ اول کتاب در سال ۱۳۳۸ توسط مؤسسه انتشارات امیرکبیر منتشر شده‌است. چاپ هجدهم کتاب در سال ۱۳۹۲ توسط مؤسسه انتشارات امیرکبیر به طبع رسیده‌است.

• برنده جایزه بهترین ترجمه سال ۱۳۳۸ه‍.ش از سوی انجمن کتاب ایران

• نگاهی به تاریخ جهان - جواهر لعل نهرو، ترجمهٔ محمود تفضلی: جلد ۱، جلد ۲، جلد ۳
• نگاهی به تاریخ جهان
• صنعتگران دستی هند ورشکست و نابود می‌شوند (بخشی از برگزیده کتاب)