فهرست نویسندگان کودک و نوجوان

نویسندگان کودک و نوجوان، کسانی هستند که به گونه‌ای حرفه‌ای یعنی تمام‌وقت یا به گونه‌ای آزاد و پاره وقت آثاری در زمینهٔ ادبیات کودکان در قالب نثر یا نظم پدیدمی‌آورند.

در کل، شروع کننده این سبک داستان نویسی هانس کریستین آندرسن نویسنده دانمارکی بوده است و نخستین کسی که در جهان به گونه‌ای حرفه‌ای به آفرینش ادبیات کودکان پرداخت. هانس کریستین آندرسن از افسانه‌های عامیانه و پریان استفاده کرد و با بازآفرینی آن‌ها گونه‌ای افسانه معروف به افسانه‌های نو را پدیدآورد؛ از این پس کسانی دیگر پیدا شدند که برای کودکان داستان می‌نوشتند و نام خود را بر روی آن می‌گذاشتند. اما از سدهٔ نوزدهم بود که این پیشه در جهان غرب رسمیت یافت. آلیس در سرزمین عجایب یکی از خیال‌پردازی‌های برجسته‌ای است که نام نویسنده‌اش لوئیس کارول را که در حقیقت ریاضی‌دان بود همچنین استیون هاوکینگ و همسر او جین هاوکینگ پنج رمان با موضوع علمی در بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۰ برای کودکان و نوجوانان منتشر کردند که هاوکینگ نیز در واقع دانشمند کیهان‌شناسی نظری بود، در تاریخ ادبیات کودکان جهان برجسته شد. سدهٔ بیستم اما نویسندگان ادبیات کودکان به جریانی شناخته شده تبدیل شدند. این پدیده نه تنها در کشورهای پیشرفته آمریکایی و اروپایی که به تدریج به کشورهای آسیایی مانند چین، ژاپن، هند، ترکیه و ایران هم رسید.

نویسندگان ادبیات کودکان در ایران از ۱۳۰۰ توانستند آثاری در این زمینه پدید بیاورند. جبار باغچه‌بان از نخستین ایرانیانی است که به سبک جدید برای کودکان آثاری آفرید. اما جریان نویسندگی برای کودکان و نوجوانان در ایران از سال‌های ۱۳۴۰ به بعد با پایه‌گذاری شورای کتاب کودک و کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به جریانی رسمیت یافته تبدیل شد. در این دوره نشریه‌ها و رادیو و تلویزیون در ترویج ادبیات کودکان و شناخت نویسندگان ادبیات کودکان تأثیر عمده‌ای داشتند. همچنین آثار انقلابی که نویسندگان آرمان‌خواه می‌نوشتند در گسترش ادبیات کودکان و شناخت نویسندگان این موضوع تأثیر داشت. در این میان صمد بهرنگی که آموزگار روستاهای دوردست آذربایجان شده بود، با نوشتن داستان‌هایی که درونمایه طبقاتی و برجسته کردن نقش و عواطف کودکان فرودست روستایی و حاشیه شهری داشت، موجی از نویسندگان جوان را به دنبال خود پدیدآورد که می‌خواستند مانند او بنویسند. در کنار این جریان کم‌کم از ابتدای دهه ۵۰ نیروهای مذهبی نیز به نوشتن برای کودکان علاقه نشان دهند و جریانی ویژه در ادبیات کودکان پدیدآورند. از شناخته شده‌ترین نویسندگان مذهبی این دوره می‌توان از محمود حکیمی نام برد. با این همه در همین دوره نویسندگان دیگری بودند که نه به جریان انقلابی چپ و نه مذهبی وابسته بودند و بیشتر می‌خواستند برای کودکان داستان‌هایی دل‌پذیر بنویسند. عباس یمینی شریف و ایرج جهانشاهی از این گروه‌است. از این دوره کودکان ایرانی با آثاری آشنا شدند که نویسندگان آن نیز ایرانی بودند. برخی از برجسته‌ترین این نویسندگان پیشه اصلی‌شان آموزگاری یا کار در آموزش و پرورش بود. در این دوره نویسندگانی مانند علی اشرف درویشیان و منصور یاقوتی، نسیم خاکسار برای نوشتن آثاری انقلابی برای کودکان دستگیر و گاه برای سال‌ها زندانی شدند. نویسندگی کودک و نوجوان در ایران از دههٔ ۱۳۴۰ با آثاری که صمد بهرنگی، عباس یمینی شریف، مهدی آذر یزدی، قدسی قاضی نور و دیگران پدیدآوردند نهاد نویسندگی کودک و نوجوان را در جامعه ایران جا انداختند.