نامآوا
نامآوا (به انگلیسی: Onomatopoeia) در زبانشناسی به واژههایی گفته میشود که از صداهای موجود در طبیعت تقلید شدهاند، مانند چهچهه، (آسمان) غرمبه، شیهه، ترقه، شرشر و امثال آن. نامآوا یکی از پارههای گفتار است و در همه زبانهای جهان نیز وجود دارد. معمولاً یک صدای طبیعی در زبانهای گوناگون به گونههای مختلف منعکس میشود مثلآ آواز خروس در فارسی به قوقولیقوقو مشهور است و در انگلیسی به cockadoodledoo. نامآواها خود بخشی از اندیشآواها بشمار میآیند.
فهرست نامآواها در زبان فارسی
توجه کنید که این واژهها تقلیدی از خود همان صداها هستند:
صداهای روزمره
- اِهِن و تُلُپ
- بوق
- تاپ تاپ
- تالاپ و تولوپ
- تپ(یدن)
- ترق و توروق
- ترقه
- تُف
- تفنگ
- تلق و تولوق
- تلنگر
- توپ
- جر
- جرقه
- جز(غاله)
- جزّ (جگر زدن)
- جِلِز و وِلِز
- جیرجیرک
- جیرینگی
- جیزّ
- چک (زدن)
- چکاچک
- چکه (نماآوای آن به صورت چِکچِک نیز استفاده میشود)
- خُر و پف
- خراش
- خَرخَر
- خش خش (برگها)
- دِلِنگ و دُلونگ
- (دندان)قروچه
- زنگ
- شَپَلَق
- شُرشُر
- غِرغِره کردن
- غلغل
- فشفشه
- فشنگ
- قارقارک (کنایه از وسیلهٔ نقلیهٔ پرسر و صدا)
- قاه قاه
- قار و قور(صدای شکم هنگامه گرسنگی)
- قرقره
- قُلُپقُلُپ
- قِلِفتی (کندن)
- قورت دادن
- قهقهه (خنده)
- کرکره
- ماسماسک (کنایه از وسیلههای دکمهدار)
- مُف (دماغ)
- مِلِچ و مُلوچ (خوردن با عجله)
- وَنگ وَنگ (کردن)
- هام (نوعی صدای خوردن)
- هدهد
- هورت کشیدن (هُرت کشیدن)
- ویژ، ویژژ (نشان از سرعت در حرکت چیزی دارد)
- تق تق (در زدن، کوبیدن دست یا چیزی بر در برای اطلاع)
- گِز گِز (نوعی احساس از خانوادهٔ خارش، اما از جنس درد)
- زُق زُق (نوعی احساس از خانوادهٔ خارش، اما از جنس درد)
- تِر تِر
- مِس مِس (تعلل کردن)
- قُل قُل (در مورد آب جوشنده، در معرض حرارت یا آب چشمه یا به صورت مصنوعی در قلیان)
- زِر زِر (سخنان بیهوده)
- هُلُپ هُلُپ (برای خوردن با عجله استفاده میشود)
- شُلُپ شُلُپ
- شَتَرَق (مانند شَپَلَق، صدای تصادم دو جسم)
- شالاپ (افتادن شیئی در آب)
- مور مور (نوعی خارش در موضعی از پوست آدمی)
- های های (گریه)
- بنگ بنگ
- دیلینگ دیلینگ (صدای زنگ . مانند زنگ دوچرخه و امثالهم)
- عوعو(صدای سگ)
- هاها (صدای خندهی بلند)
صداهای حیوانات
- خروس: قوقولی قوقو
- مرغ:قُد قُد
- شیر: غر (ش)
- سگ: واق واق، هاف هاف یا هاپ هاپ (بچهگانه)، (عوعو کردن)
- گرگ: زوزه
- اسب: شیهه
- بلبل: چهچهه
- خر: عرعر
- زنبور: وز وز
- گربه: میو میو
- کلاغ: غارغار
- گنجشک و جوجه: جیک جیک
- جیرجیرک: جیر جیر
- قورباغه: قور قور
- بره:بع بع
- گوسفند: مع مع
- گاو: ما ما