باکتری‌کش
باکتری‌کُش (به انگلیسی: Bactericide) موادی هستند که به‌طور مستقیم باعث مرگ باکتری‌ها می‌شوند. باکتری‌کش‌ها در سه گروه ضدعفونی‌کننده‌ها، آنتی‌بیوتیک‌ها و گندزداها تقسیم‌بندی می‌شوند.
علاوه بر این مواد، برخی از سطوح به‌دلیل ویژگی‌ها و ساختار فیزیکی ویژهٔ خود می‌توانند خاصیت باکتری‌کشی داشته باشند. به عنوان مثال سطح بال حشراتی مانند سنجاقک‌ها و زنجره‌واران طی تماس با باکتری‌ها باعث مرگ آن‌ها می‌شوند.
آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌های باکتری‌کش، قابلیت نابودکردن مستقیم سلول باکتری را دارند و هر یک به نحوی کارکرد متابولیسم باکتری را برهم می‌زنند. برای مثال، پلی‌میکسین بی، به غشای پلاسمایی باکتری آسیب می‌زند. در نتیجه محتویات داخل باکتری به بیرون نشت کرده و تعادل یونی دو طرف غشای پلاسمایی باکتری به خاطر فشار اسمزی برهم می‌خورد. همچنین اجزا درونی باکتری و مولکول‌های مهم آران‌ای و دی‌ان‌ای به بیرون نشت کرده و باکتری نابود می‌شود.
انواع باکتری‌کش از نظر نحوه اثر
آنتی‌بیوتیک با طیف محدود
آنتی‌بیوتیک‌های با طیف محدود، تنها بر روی برخی از خانواده‌های باکتری‌ها موثرند. برای مثال بنزیل پنی‌سیلین با طیف محدود فعالیت است و تنها بر باکتری‌های گرم-منفی مؤثر است و اثر چندانی بر باکتری‌های گرم مثبت ندارد.
آنتی‌بیوتیک دیگر مانند ایزونیازید به‌طور ویژه بر مایکوباکتریوم توبرکلوزیس، عامل بیماری سل مؤثر است. این آنتی‌بیوتیک کارکرد انتخابی ویژه دارد و مانع سنتز اسیدهای موجود در دیواره‌های سلولی مایکوباکتریوم می‌شود.
آنتی‌بیوتیک با طیف وسیع
آنتی‌بیوتیک‌های با طیف وسیع هم بر باکتری‌های گرم منفی و نیز بر باکتری‌های گرم مثبت موثرند مانند وانکومایسین.
انواع باکتری‌کش از نظر ارگانیسم هدف
برای درمان بیماری‌های عفونی باکتریایی از باکتری‌کش‌ها استفاده می‌شود. آنتی‌بیوتیک‌ها و ترکیب‌های مس در درمان عفونت‌های باکتریایی بکار می‌روند.آنتی‌بیوتیک‌ها در درمان عفونت‌های باکتریایی انسان، حیوان و نیز بیماری‌های باکتریایی گیاهی استفاده می‌شوند. از آفت‌کش‌های دارای ترکیب‌های مس همچون ترکیب بردو و بردوفیکس نیز در درمان بیماری‌های باکتریایی گیاهی به میزان وسیعی استفاده می‌شود.
سطح ضدمیکروبی آلیاژهای مس
سطح ضد میکروبی مس قادر است در مدت دو ساعت، بیش از ۹۹٫۹٪ میکروب‌های سطح خود را اعم از باکتری، قارچ و برخی از انواع ویروس‌ها را نابود کند.
جستارهای وابسته
منابع
- ↑
- ↑ Jenkins, J.; Mantell, J.; Neal, C.; Gholinia, A.; Verkade, P.; Nobbs, A. H.; Su, B. (2020-04-02). "Antibacterial effects of nanopillar surfaces are mediated by cell impedance, penetration and induction of oxidative stress". Nature Communications (به انگلیسی). 11 (1): 1626. doi:10.1038/s41467-020-15471-x. ISSN 2041-1723.
- ↑
- ↑ https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3067274/
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Bactericide». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۲ دسامبر ۲۰۱۳.