مکرتیچ پرتوگالیان

پرتوگالیان در محله ارمنی‌نشین «کوم کاپو» در قسطنطنیه به دنیا آمد و پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی به عنوان معلم مشغول به کار شد. در سال ۱۸۷۶ میلادی به شهر یودوکیا، ترکیه سفر نمود و انجمن «نوع دوستی» را با هدف تدریس زبان ارمنی برای ارمنی‌های تُرک زبان تأسیس نمود. پس از آن پرتوگالیان به همکاری با روزنامه‌های آسیا، منظوم در قسطنطنیه و زنبور ارمنستان در قفقاز جنوبی و روسیه پرداخت و در سال ۱۸۷۶ میلادی به عضویت انجمن «آراراتیان» درآمد. پس از تبعید پرتوگالیان به فرانسه که توسط دولت وقت عثمانی در سال ۱۸۸۵ میلادی صورت گرفت، فعالیت‌های فرهنگی و آموزشی پرتوگالیان در فرانسه آغاز گشت و تا زمان مرگ وی در سال ۱۹۲۱ میلادی تداوم یافت. از جمله مهم‌ترین اقدامات پرتوگالیان انتشار نشریه آرمنیا در مارسی، فرانسه بود که در سرتاسر اروپا و نیز به صورت مخفیانه در قلمرو امپراتوری عثمانی و منطقه قفقاز توزیع می‌گردید و نقش مهمی در گسترش فرهنگ و تمدن ارمنی و نیز اندیشه‌های آزادی خواهانه در سطح جامعه ارمنی ایفا نمود.

پرتوگالیان نقش بسیار مهمی در تشکیل نهادها و انجمن‌های ارمنی در سطح اروپا ایفا نمود که تأسیس کنگره عمومی گروه‌های ارمنی خارج از سرزمین اجدادی در ژوئن سال ۱۸۸۶ میلادی و نیز تشکیل اتحادیه وطن پرستان ارمنی در آوریل ۱۸۸۹ میلادی از مهم‌ترین موارد آن به‌شمار می‌رود.

• چگونگی شکل‌گیری احزاب ارمنی، نویسنده: تورج خسروی، فصلنامه فرهنگی پیمان - شماره ۵۶ - سال پانزدهم - تابستان ۱۳۹۰