مکانیک سنگ

مکانیک سنگ (Rock Mechanics) از دو واژه Rock به معنی سنگ و Mechanics به معنی مکانیک گرفته شده‌است.

نام های دیگر علم مهندسی مکانیک سنگ:

مکانیک سنگ، شاخه ای از علم وسیع تر

الف) مهندسی ژئوتکنیک

ب) مهندسی ژئومکانیک

میباشد.

مباحث مربوط به مکانیک سنگ در رشته‌های مهندسی معدن، ژئوفیزیک، زمین‌شناسی ساختاری و مهندسی عمران مورد استفاده قرار می‌گیرد:

الف) وزارت صنعت، معدن و تجارت:حفاری و استخراج معادن، نگهداری و پایدارسازی ترانشه‌ها

ب) وزارت راه و شهرسازی:پل‌سازی - تونل سازی (مترو، راه، راه‌آهن) - پایدار سازی شیروانی‌ها - اسکله‌های سنگین - مسیرهای حمل و نقل مانند بزرگراه، خط آهن، کانال و خط لوله - سازه‌های زیر زمینی، سازه‌های بلند و نیز سازه‌های ساخته شده بر روی بلندی - مهندسی پی

ج) وزارت نیرو: سدسازی، نیروگاه‌ها و تونل‌های تحت فشار، تونل های انتقال و انحراف آب، انرژی اتمی

د) وزارت نفت: مخازن زیر زمینی، حفاری زیر آب دریا و ساخت پایانه‌های نفتی

تقریباً در تمامی پروژه‌های کوچک و بزرگ عمرانی و معدنی استفاده از گمانه‌زنی، آزمایش‌های در محل و آزمایش‌های آزمایشگاهی نیاز می‌باشد، در همین راستا فارغ التحصیلان این گرایش می‌توانند در شرکتهای مشاور، آزمایشگاه‌های مکانیک خاک و سنگ و دفاتر فنی شرکتهای پیمانکاری و یا در کارهای اجرایی مشغول به کار شوند. به طور کلی می‌توان گفت دانش‌آموختگان این دوره زمینه فنی کافی برای کار در آزمایشگاه‌های مکانیک خاک و سنگ و تحقیقات صحرائی ژئوتکنیکی، پروژه‌های سدسازی، پروژه‌های زیست محیطی، پایدارسازی شیروانی‌ها، دیوارهای حائل، طراحی شالوده در تمامی پروژه‌های عمرانی و معدنی از قبیل ساختمان‌ها و آسمان خراش‌ها، دیوارهای ساحلی، بستر راه‌ها و بزرگراه‌ها و خطوط راه‌آهن، پروژه‌های مترو و ... را دارا می‌باشند، از معروفترین مراکز و شرکتهای مرتبط با این رشته می‌توان به وزارت راه و شهرسازی، اداره کل آزمایشگاه های فنی و مکانیک خاک، شهرداری‌ها، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نیرو، وزارت نفت و شرکت‌های دریا - خاک - پی، هندسه پارس، هگزا، خاک مسلح، سابیر و کیسون اشاره کرد.

در بسیاری از کشور های دنیا، مکانیک سنگ به عنوان یکی از گرایش های زیرمجموعه رشته مهندسی عمران تدریس می شود، در بعضی از کشور های دیگر نیز مکانیک سنگ به عنوان گرایشی مجزا در رشته های مختلف تحصیلی مهندسی عمران، نفت و معدن بصورت جداگانه تدریس می شود، در کشور ایران مکانیک سنگ به عنوان رشته ای مجزا و بصورت کلی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی تدریس میشود، از جمله دانشگاه‌های معتبر ایران که در مقطع تحصیلات تکمیلی گرایش مهندسی مکانیک سنگ را دارا می‌باشند می‌توان به دانشگاه تهران،دانشگاه صنعتی امیرکبیر،دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه صنعتی شاهرود، دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشگاه صنعتی سهند، دانشگاه یزد دانشگاه زنجان، دانشگاه صنعتی اراک و دانشگاه بین‌المللی امام خمینی اشاره کرد. البته از سال تحصیلی ۱۳۹۱–۹۲ در دانشگاه تهران ودانشگاه صنعتی امیر کبیر و دانشگاه صنعتی سهند تبریز گرایش مکانیک سنگ در دوره کارشناسی نیز فعال شده‌است.

همچنین مبحث مکانیک سنگ به عنوان یکی از واحدهای درسی در دوره کارشناسی مهندسی معدن، تدریس می‌شود.

این رشته در ایران دارای انجمنی به نام انجمن مکانیک سنگ ایران می‌باشد.