مانتی پایتان
مانتی پایتان (به انگلیسی: Monty Python) یک گروه طنز سوررئال انگلیسی بود که مجموعه تلویزیونی سیرک پرنده‌ی مانتی پایتان را ساختند. این برنامه اولین بار در سال ۱۹۶۹ در شبکه BBC پخش شد که چهار فصل و در مجموع چهل و پنج اپیزود داشت. پدیده‌ی پایتان از یک مجموعه‌ی تلویزیونی فراتر رفت و در ابعادی وسیع‌تر از تئاتر گرفته تا فیلم، آلبوم موسیقی، کتاب و نمایش‌های موزیکال گسترش یافت. تاثیر پایتان‌ها در کمدی با تاثیر بیتلز در موسیقی مقایسه شده است. آنها به عنوان نمادهایی از فرهنگ عامه‌ی دهه‌ی ۱۹۷۰ میلادی شناخته شدند و مجموعه‌ی تلویزیونی‌شان «لحظه‌ای مهم در تاریخ کمدی تلویزیونی» نام گرفت.
| مونتی پایتون | |
|---|---|
پایتون‌ها در ۱۹۶۹ ردیف عقب (به ترتیب): تری گیلیام، اریک آیدل، گراهام چپمن ردیف جلو (به ترتیب): مایکل پیلین، جان کلیز، تری جونز | |
| عرصه فعالیت |
|
| ملیت | بریتانیایی |
| سال‌های فعالیت | ۱۹۶۹–۱۹۸۳ ۱۹۸۹ ۱۹۹۸ ۲۰۰۲ ۲۰۱۳–۲۰۱۴ |
| ژانرها |
|
| آثار برجسته | سیرک پرنده مانتی پایتان (۱۹۶۹–۱۹۷۴) و اینک چیزی کاملاً متفاوت (۱۹۷۱) مانتی پایتون و جام مقدس (۱۹۷۵) زندگی برایان (۱۹۷۹) اجرای زنده مانتی پایتان در هالیوود باول (۱۹۸۲) معنای زندگی از مانتی پایتون (۱۹۸۳) برنامه (اکثراً) زندهٔ مانتی پایتان (۲۰۱۴) |
| اعضاء | گراهام چپمن جان کلیز تری گیلیام اریک آیدل تری جونز مایکل پیلین |
| وبگاه | |
سیرک پرنده‌ی مانتی پایتان بین سال‌های ۱۹۶۹ و ۱۹۷۴ توسط BBC پخش شد و ایده‌پردازی، نویسندگی و اجرای آن توسط شش عضو مانتی پایتان گراهام چپمن، جان کلیز، تری گیلیام، اریک آیدل، تری جونز و مایکل پیلین انجام شد. این برنامه که یک اسکچ کمدی بود، از جریان سیال ذهن و انیمیشن‌های تری گیلیام کمک گرفت تا مرزهای سبک و محتوای برنامه‌های طنز تلویزیونی را که تا آن زمان مورد قبول بود جابجا کند. تمام کار نویسندگی و اجرا را همین شش نفر بر عهده داشتند و همین موضوع باعث شد دست به تجربه‌های خلاقه در فرم و محتوا بزنند و قوانین برنامه‌های کمدی تلویزیون را نقض کنند. پایتان‌ها در ادامه‌ی کار تلویزیونی‌شان ساختن فیلم بلند را شروع کردند، شامل مانتی پایتان و جام مقدس (۱۹۷۵)، زندگی برایان (۱۹۷۹) و معنای زندگی (۱۹۸۳). تاثیر آنها بر کمدی بریتانیا تا سال‌ها بعد مشهود بود، و در امریکای شمالی دنبال‌کنندگان بسیاری پیدا کرد. از اجراهای اولیه پخش زنده شنبه شب گرفته تا رویکرد آبزورد برنامه‌های اخیر تلویزیون. واژه‌ی Pythonesque به معنی شوخی به سبک پایتان‌ها به واژه‌نامه‌ی انگلیسی اضافه شده است.
در سال ۱۹۸۸ در چهل و یکمین جایزه‌ی آکادمی بریتانیا، مانتی پایتان برنده‌ی جایزه بفتا برای مشارکت فوق‌العاده در سینما (به انگلیسی: Outstanding British Contribution To Cinema) شد. در سال ۱۹۹۸ آنها برنده‌ی جایزه‌ی AFI Star از انستیتوی فیلم امریکایی شدند. بسیاری از طرح‌ها از مجموعه‌ی تلویزیونی و فیلم‌هایشان را همه می‌شناسند و نقل‌قول می‌کنند. هر دو فیلم جام مقدس و زندگی برایان اغلب در لیست‌های بهترین فیلم‌های کمدی قرار می‌گیرند. در نظرسنجی سال ۲۰۰۵ برای پیدا کردن «کمدینِ کمدین‌ها» در جهان انگلیسی‌زبان، از میان بیش از ۳۰۰ شخصیت کمدی، نویسندگان طنز، تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌ها، سه تا از شش عضو مانتی پایتان در میان ۵۰ نفر اول قرار گرفتند: جان کلیز رتبه ۲، آیدل رتبه ۲۱ و پیلین رتبه ۳۰.
پیش از سیرک پرنده
جونز و پیلین در دانشگاه آکسفورد هم‌دیگر را ملاقات کردند، آنها در جُنگ آکسفورد با هم اجرا می‌کردند. چپمن و کلیز در دانشگاه کمبریج هم‌دیگر را ملاقات کردند. آیدل هم در کمبریج بود اما یک سال بعد از چپمن و کلیز به دانشگاه رفته بود. کلیز در نیویورک وقتی در تور سیرک کمبریج (با نام اصلی یک مشت پایه‌ی مجسمه) با جُنگ چراغ‌پایین‌های دانشگاه کمبریج (به انگلیسی: Cambridge University Footlights) بود با گیلیام آشنا شد. چپمن، کلیز و آیدل عضو چراغ‌پایین‌ها بودند، تیم بروک-تیلور، بیل اودی و گریم گاردن هم عضو آن بودند که بعدها گروه گودیز را تشکیل دادند، جاناتان لین (کمک‌نویسنده‌ی بله آقای وزیر و بله، آقای نخست وزیر) هم در آن گروه حضور داشت. وقتی آیدل ریاست گروه را بر عهده داشت جرمن گریر نویسنده‌ی فمینیست و کلایو جیمز گوینده‌ی رادیو و تلویزیون هم عضو بودند. اجراهای جنگ چراغ‌پایین‌ها (که «دودی‌ها» نامیده می‌شد) در کالج پمبروک موجود است که شامل اسکچ‌ها و بازی‌های کلیز و آیدل هم هست. این اجراها به همراه نوارهایی از اجراهای آیدل در برخی نمایش‌های تئاتری جامعه‌ی درام در آرشیو بازیگران پمبروک نگهداری می‌شود.
شش عضو پایتان پیش از سیرک پرنده در این برنامه‌ها حضور داشتند یا آنها را نوشتند:
- ببخشید، دوباره می‌خوانمش (رادیو) (۱۹۶۴-۱۹۷۳): کلیز (نویسنده و بازیگر)، آیدل و چپمن (نویسنده)
- گزارش فراست (۱۹۶۶-۱۹۶۷): کلیز (بازیگر و نویسنده)، آیدل (نویسنده‌ی مونولوگ‌های فراست)، چپمن، پیلین و جونز (نویسنده)
- بالاخره برنامه‌ی ۱۹۴۸ (۱۹۶۷): چپمن و کلیز (نویسنده و بازیگر)، آیدل (بازیگر مهمان و نویسنده)
- هر دو هفته دو بار (۱۹۶۷): چپمن و کلیز (نویسنده و بازیگر)، آیدل (بازیگر مهمان و نویسنده)
- به گیرنده‌هایتان دست نزنید (۱۹۶۷-۱۹۶۹): آیدل، جونز و پیلین (بازیگر و نویسنده)، گیلیام (انیمیشن)
- برای خنداندن‌تان چیزهایی بلدیم (۱۹۶۸): آیدل (بازیگر و نویسنده)، گیلیام (انیمیشن)
- چگونه مردم را آزار دهید (۱۹۶۸): کلیز و چپمن (بازیگر و نویسنده)، پیلین (بازیگر)
- تاریخ کامل و مطلق بریتانیا (۱۹۶۹): پیلین و جونز (بازیگر و نویسنده)
- دکتر در خانه (۱۹۶۹): کلیز و چپمن (نویسنده)
برنامه تلویزیونی گزارش فراست که در BBC از مارس ۱۹۶۶ تا دسامبر ۱۹۶۷ پخش شد، به عنوان اولین جایی که پایتان‌ها دور هم جمع شدند و توانستند سبک منحصر به خودشان را خلق کنند یاد شده است.
بعد از موفقیت به گیرنده‌هایتان دست نزنید، که در ITV از دسامبر ۱۹۶۷ تا می ۱۹۶۹ پخش شد، تلویزیون تیمز به گیلیام، آیدل، جونز و پیلین پیشنهاد داد سریال کمدی آخر شب خودشان را برای بزرگسالان بسازند. در همان زمان چپمن و کلیز یک پیشنهاد کار از BBC دریافت کردند که به خاطر کارشان در گزارش فراست و بالاخره برنامه‌ی ۱۹۴۸ به آنها داده شده بود. کلیز مایل نبود یک برنامه‌ی دو نفره را پیش ببرد، به دلایلی از جمله این که چپمن شخصیتی عصبی داشت و کار کردن با او دشوار بود. کلیز خاطرات خوبی از کار کردن با پیلین در چگونه مردم را آزار دهید داشت و او را دعوت کرد تا به تیم بپیوندد. پیلین قبول کرد چون استودیوی تلویزیون تیمز تا تابستان ۱۹۷۰ آماده نمی‌شد و پیشنهاد کرد تا نویسنده‌ی همکارش جونز و آیدل هم اضافه شوند. آنها هم اصرار داشتند که گیلیام برای کار انیمیشن دعوت شود. گفته می‌شود وجود مانتی پایتان مدیون علاقه‌ی کلیز برای کار کردن با چپمن و موقعیت‌های تصادفی دیگری که منجر به همراه شدن چهار عضو دیگر شد.
اما کلیز در خودزندگی‌نامه‌اش می‌گوید که سرمنشا مانتی پایتان حس تحسینی بود که کلیز و چپمن از نوع جدید کمدی داشتند که در به گیرنده‌هایتان دست نزنید به کار گرفته شده بود. در نتیجه کلیز جلسه‌ای ترتیب داد تا چپمن، آیدل، جونز، پیلین و خودش در آن شرکت داشتند و در آن تصمیم گرفتند ایده‌هایشان را برای یک پروژه‌ی مشترک روی هم بگذارند و دنبال سرمایه‌گذار برای آن باشند. در وبسایت رسمی آنها آمده است که مانتی پایتان در ۱۱ می ۱۹۶۹ در یک رستوران تندوری کشمیری در هامپستد شکل گرفت، بعد از اتمام فیلم‌برداری به گیرنده‌هایتان دست نزنید که کلیز و چپمن در آن شرکت داشتند. این اولین باری بود که هر شش نفرشان کنار هم جمع شدند. گزارش شده که به آپارتمان کلیز در نزدیکی خیابان باسیل رفتند تا صحبت‌ها را ادامه دهند.
آثار
برنامه‌های تلویزیونی
- سیرک پرنده مانتی پایتان (۱۹۶۹–۱۹۷۴)
- و اینک چیزی کاملاً متفاوت (۱۹۷۱)
اجراهای زنده
فیلم‌ها
- مانتی پایتون و جام مقدس (۱۹۷۵)
- زندگی برایان (۱۹۷۹)
- معنای زندگی از مانتی پایتون(۱۹۸۳)
اعضا
- گراهام چپمن
- اریک ایدل
- تری گیلیام
- تری جونز
- جان کلیز
- مایکل پیلین
منابع
- ↑ Lewisohn, Mark. "Monty Python's Flying Circus". BBC (به انگلیسی).
- ↑ Free, David (ژانویه ۲۰۱۳). "The Beatles of Comedy". The Atlantic (به انگلیسی).
- ↑ Leopold, Todd (۱۱ دسامبر ۲۰۰۳). "How Monty Python changed the world". CNN (به انگلیسی).
- ↑ ""Monty Python Celebrates 25th Anniversary But Nixes Reunion"". Orlando Sentinel (به انگلیسی). ۲ اکتبر ۱۹۹۶. Archived from the original on 20 February 2019. Retrieved 18 February 2021.
- ↑ Martin, Sami K. (۲۷ ژانویه ۲۰۱۲). «'Monty Python' Reunion Planned for New Movie». The Christian Post.
- ↑ Wieselman, Jarret (۳ آوریل ۲۰۱۲). "'Holy' Monty Python History Lesson". Entertainment Tonight (به انگلیسی). Archived from the original on 2 February 2014. Retrieved 18 February 2021.
- ↑ "Cook voted 'comedians' comedian". BBC News (به انگلیسی). ۲ ژانویه ۲۰۰۵.
- ↑ «Cook tops poll of comedy greats». The Guardian. ۲ ژانویه ۲۰۰۵.
- ↑ Footlights! - a hundred years of Cambridge comedy. Hewison, Robert.
- ↑ «Footlights history». Footlights.org. ۲۲ سپتامیر ۲۰۱۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱.
- ↑ «The Frost Report». BBC Comedy.
- ↑ The Pythons Autobiography by the Pythons. Graham Chapman, John Cleese, Terry Gilliam, Eric Idle, Terry Jones, Michael Palin, John Chapman, David Sherlock, Bob McCabe.
- ↑ So, Anyway... John Cleese.