مورچه

مور یا مورچه حشره‌ای اجتماعی ایست همانند زنبور عسل از راستهٔ نازک بالان که در میانه‌های دورهٔ کرتاسه یعنی حدود ۱۱۰ تا ۱۳۰ میلیون سال پیش تکامل یافته‌است. امروزه بیش از ۱۲٬۰۰۰ گونه مورچه طبقه‌بندی شده‌اند و حدس زده می‌شود این تعداد تا ۲۲٬۰۰۰ گونه نیز برسد. مورچه‌ها به راحتی از شاخک‌های آرنج دارشان، ساختار گره مانندشان، کمر باریک‌شان و حرکات موزون‌شان قابل شناسایی هستند. مورچه‌ها سه نوع خانه را برای خود انتخاب می‌کنند، مانند خانهٔ انسان، تپهٔ شنی یا خاکی و کلوخ. کلوخ به ترکیب شن و خاک می‌گویند که استحکام بیشتری در برابر باران و طوفان داشته باشد. بدن مورچه دارای سه قسمت اصلی است. سر، تنه (یا بخش میانی)، پشت یا متازوم (Metatasoma) و تمامی پاها (سه جفت) به قسمت تنه متصل می‌شوند.

اندازهٔ اجتماع مورچه‌ها می‌تواند از چند ده مورچهٔ شکارچی در یک حفره تا چند میلیون مورچهٔ ساده و مورچهٔ نازای ماده و طبقه‌ای از کارگرها، سربازها و سایر گروه‌ها را در یک محدودهٔ جغرافیایی وسیع شامل شود. همچنین اجتماع مورچه‌ها شامل تعدادی نر دارای نطفه و همچنین یک یا چند ماده که توانایی بارور شدن دارند و ملکه نامیده می‌شوند، می‌شود. همچنین گاهی اجتماع مورچه‌ها یک ابرجامعه توصیف شده‌است، زیرا مورچه‌ها در آن با یکدیگر کار می‌کنند و از اجتماع خود دفاع می‌کنند.

تقریباً تمام مناطق کرهٔ زمین به جز قطب شمال و قطب جنوب و مناطقی مانند جزایر دور افتاده و غیرقابل دسترسی، مورچه وجود دارد. مورچه به بیشتر محیط‌زیست‌های زمین چیره گشته‌است و در بیشتر محیط‌زیست‌ها توانایی زندگی دارد. این موجود ۱۵–۲۰٪ موجودات زندهٔ خشکی‌زی زمین را تشکیل می‌دهد. علت موفقیت آن‌ها به زندگی اجتماعی، توانایی بالای انطباق‌پذیری و توانایی تغییر دادن محیط زیست‌شان و بهره‌برداری از منابع و دفاع از یکدیگر برمی‌گردد. انواع مورچه‌ها به صورت‌های مختلفی مانند زندگی انگلی و برده‌داری، همزیستی مسالمت آمیز و … تکامل یافته‌اند.

جامعهٔ مورچه‌ها دارای سیستم تقسیم کار، ارتباط میان اشخاص و توانایی حل مشکلات پیچیده است. این تشابه با جوامع انسانی سال‌هاست که الهام‌بخش و موضوع مطالعات بوده‌است.

خیلی از تمدن‌های انسانی از مورچه‌ها در مراسم مذهبی، تغذیه و موارد پزشکی سود می‌جویند. برخی از گونه‌ها بخاطر نقشی که در کنترل زیستی آفت‌ها ایفا می‌کنند بسیار ارزشمند هستند، هرچند توانایی آن‌ها برای استفاده از منابع باعث تعارض آن‌ها با انسان‌ها شده‌است. آن‌ها می‌توانند به محصولات کشاورزی صدمه زده و وارد خانه‌ها شوند.

دانشمندان تخمین زدند اگر مورچه‌ها هم اندازهٔ انسان بودند، سرعت حرکت‌شان ۸۴ کیلومتر در ساعت بود؛ و همچنین مورچه‌ها می‌توانند ۱۰ برابر وزن خودشان جسم حمل کنند که اگر انسان این قدرت را داشت می‌توانست ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلوگرم را به راحتی بلند کند.

ملکه مورچه ها یعنی مورچه بالدار می تواند پرواز کند و دارای چهار بال است. مورچه بالدار می تواند با سرعت بالا پرواز کند و مسافت های زیادی را طی کند. مورچه بالدار نور را دوست دارد و جذب آن می شود. بال های مورچه بالدار مانند بال های زنبور قرمز است و بنابراین می تواند مانند زنبور قرمز با سرعت بالا پرواز کند. مورچه بالدار از مانند بقیه ی مورچه ها از بیسکویت نان شکر و غیره تغذیه می کند. مورچه های بالدار، چیزی در ذهنشان نیست جز جفت گیری. مورچه های بالدار وقتی که توی تار عنکبوت گیر می افتند صبر می کنند تا عنکبوت به سمت آن ها بیاید اگر عنکبوت روی سر مورچه بالدار بپرد مورچه بالدار با گاز گرفتن عنکبوت را می کشد و خود مورچه بالدار بعد از مدتی توی تار عنکبوت می‌میرد و اگر شانس بیاورد خود را از تار عنکبوت خلاص می کند. و اگر عنکبوت روی جایی غیر از سر مورچه بالدار بپرد مورچه بالدار راه فرار ندارد و عنکبوت مورچه بالدار را می خورد.