موتور وانکل

موتور دورانی وانکل (یا موتور دوار که به‌خاطر مخترع آن فلیکس وانکل موتور وانکل نامیده می‌شود) برای نخستین بار توسط مهندس آلمانی به نام فلیکس وانکل (Felix Wankel) طراحی و ساخته شد.

فلیکس وانکل، مخترع موتورهای دوار که به موتورهای وانکل معروف هستند، متولد 13 آگوست 1902 در آلمان است.

بنابر گزارش‌ها، وانکل هنگامی که تنها 17 سال داشت، ایده خود را برای گونه جدیدی از موتور بنزینی درون‌سوز ارائه داد. یک خودروساز را در دهه 1950 میلادی در حال کار بر روی یک مدل موتور تجربی در نظر بگیرید. آن هم در شرایطی که یک آلمانی با نام فلیکس (Felix) وارد دفتر می‌شود و می‌خواهد ایده یک پیستون سه‌نقطه‌ای را که درون یک محفظه بیضوی می‌چرخد، به شما بفروشد. چیزی بیشتر شبیه به یک توپ فوتبال است که درون یک ماشین لباسشویی افتاده است؛ ولی در کمال تعجب، نه‌تنها به کار می‌افتد، بلکه تعادل خارق‌العاده‌ای نیز دارد

در سال 1924، وانکل آزمایشگاه کوچکی را تاسیس کرد و در آنجا تحقیق و توسعه موتور رویایی خود را آغاز کرد. این موتور می توانست به صورت کاملاً متفاوت از موتورهای رفت و برگشتی، هنگام چرخش به مکش، تراکم، احتراق و تخلیه برسد. او کار خود را با موسسه تحقیقات هوایی آلمان در طول جنگ جهانی دوم آغاز کرد. سپس در سال 1951 به یک شرکت پیشرو در ساخت خودرو و موتورسیکلت، NSU Motorenwerk AG،  پیوست.

وانکل نخستین طراحی رسمی خود را از موتور دوار در سال 1954 انجام داد. نخستین نسخه موتور DKM 57 نام داشت و 21 اسب بخار قدرت تولید می کرد. این موتور در سال 1957 آزمایش شد.

وانکل نوعی موتور درون‌سوز است که به جای حرکت رفت و برگشتی پیستونها، از یک طراحی دوار با دایره‌ای بیرون از مرکز برای تبدیل فشار به نیروی چرخشی استفاده می‌کند. اجزای اصلی آن روتور، محفظه روتور، محور خروجی، شمع جرقه زنی، قطعات آبندی می‌باشد. در موتور وانکل مانند موتورهای بنزینی چهار زمانه مخلوط هوا و بنزین وارد محفظهٔ بزرگی از موتور می‌شود سپس با کم شدن حجم آن مخلوط هوا و بنزین تحت فشار قرار گرفته و با ایجاد جرقه به وسیلهٔ شمع انفجار حاصل می‌شود، مولکول‌های گاز دراثر احتراق منبسط می‌گردند و فشار محفظهٔ تراکم به شدّت بالا می‌رود و نیروی حاصل از آن به روتور اعمال شده و به علّت اختلاف مرکز دوران بین روتور و میل لنگ نیروی چرخشی در روتور ایجاد می‌گردد. این نیروی چرخشی به بادامک محور لنگ که در داخل روتور قرار دارد، وارد شده و به فلایویل و سیستم انتقال قدرت می‌رسد.

موتور دورانی وانکل علی‌رغم اینکه بازدهی خوبی دارد به دلیل تحمل درجه حرارت بسیار متفاوت بین ۳ کانال که ناشی از طراحی خاص آن است نیازمند تعمیر و نگاه‌داری بالاتری بوده که به همین سبب تا کنون نمونه‌های بسیاری از آن ساخته نشده‌است. تلاش‌ها برای مقابله با این دشواری‌ها و تکامل آن در چندین زمینه ادامه دارد.