موازی ساز
موازی ساز (به انگلیسی: collimator) وسیله ای است که امکان تضعیف یا حذف بخشی از امواج دریافتی در ورودی را بسته به جهت بردار حرکت امواج نسبت به دستگاه و انرژی امواج، دارا می‌باشد. این امواج می‌تواند مکانیکی یا الکترومغناطیسی باشند. امواج خروجی از موازی ساز، دارای الگوی حرکتی هماهنگ و نسبت به هم موازی تری نسبت به امواج ورودی می‌باشند.
موازی ساز نوری
موازی سازهای نوری از آینه یا عدسی تشکیل یافته‌اند. این نوع از موازی سازها توانایی ساختن تصاویر در بینهایت را دارا می‌باشند. موازی سازهای نوری در کالیبره نمودن دیگر دستگاه‌های نورشناخت کاربرد دارند. از دیگر کاربردهای موازی سازهای نوری می‌توان در راستا سنجی و درستی ساخت لوله سلاح و دوربین دوچشمی نام برد.
موازی ساز نوترونی
این دسته از موازی سازها در رآکتورهای هسته ای برای اندازه‌گیری میزان فعالیت رادیواکتیو (واپاشی هسته‌ای) سوخت‌های هسته ای به کار گرفته می‌شوند.
موازی ساز اشعه ایکس
این دسته از موازی سازها در تصویر برداری با اشعه ایکس کاربرد داشته و بخشی از تابش‌های اشعه ایکس که به شکل نا موازی به موازی ساز می‌رسند را فیلتر می‌نماید که موجب افزایش تفکیک‌پذیری تصاویر می‌گردد. اندازه این فلتر سازی بسته با فاصله سرچشمه تابش و ساختار فیزیکی موازی‌کننده دارد.
موازی ساز اشعه گاما
این دسته از موازی سازها از جنس سرب بوده و در طیف نگاری اشعه گاما در ماهواره‌های پژوهشی و دوربین گاما مورد استفاده قرار می‌گیرند.
کاربردها
از کاربردهای موازی سازها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود.
- پرتو درمانی.
- دوربین گاما (انگر کمرا).
- در رآکتورهای هسته ای و شتاب دهنده‌ها، برای پایش فعالیت رادیو اکتیو.
- دستگاه‌های تصویربرداری اشعه ایکس.
- کالیبره قطعات مکانیکی.
محدودیت‌ها
موازی سازها موجب افزایش جدایی پذیری، می‌گردند و در برابر میزان شار انرژی سیگنال را کاهش می‌دهند که در کاربردهای ثبت از فاصله زیاد، لزوم بکارگیری آشکارسازهایی با حساسیت بالاتر را ایجاب می‌نماید. برای مثال در طیف‌سنج‌های اشعه گاما اندازه انرژی گذرنده از موازی سازهایی از جنس سرب، تا حد ۱٪ انرژی دریافتی، کاهش می‌یابد.
منابع
- ↑ "Collimators and Auto Collimators" by Ron Dexter
- ↑ «WIPO "Magnetic lightweight collimator"». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ فوریه ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۹ فوریه ۲۰۱۲.