حساب کاربری
​
زمان تقریبی مطالعه: 1 دقیقه
لینک کوتاه

مشتق زمانی

مشتق زمانی یا مشتق نسبت به زمان (به انگلیسی: Time derivative) به مشتق یک تابع نسبت به زمان گفته می‌شود که معمولاً مفهومی از نرخ تغییر مقدار تابع دارد. متغیر زمان معمولاً با t نشان داده می‌شود.

شیوهٔ نگارش

شیوه‌های مختلفی برای نگارش مشتق زمانی وجود دارد. علاوه بر نگارش معمولی لایبنیتس

d x d t {\displaystyle {\frac {dx}{dt}}}

شیوهٔ معمول و مختصر دیگری وجود دارد که روش نگارش نیوتن خوانده می‌شود و خصوصاً در فیزیک کاربرد دارد:

x ˙ {\displaystyle {\dot {x}}}

مشتق درجات بالاتر هم به همین ترتیب نوشته می‌شوند. مثلاً مشتق دوم نسبت به زمان بدین صورت:

d 2 x d t 2 {\displaystyle {\frac {d^{2}x}{dt^{2}}}}

یا:

x ¨ {\displaystyle {\ddot {x}}}

نوشته می‌شود.

به‌طور کلی مشتق زمانی یک بردار، مثلاً

V → = [ v 1 ,   v 2 ,   v 3 , ⋯ ]   , {\displaystyle {\vec {V}}=\left[v_{1},\ v_{2},\ v_{3},\cdots \right]\ ,}

به‌صورت برداری تعریف می‌شود که مؤلفه‌هایش مشتق زمانی مؤلفه‌های بردار اصلی هستند. بدین صورت که:

d V → d t = [ d v 1 d t , d v 2 d t , d v 3 d t , ⋯ ]   {\displaystyle {\frac {d{\vec {V}}}{dt}}=\left[{\frac {dv_{1}}{dt}},{\frac {dv_{2}}{dt}},{\frac {dv_{3}}{dt}},\cdots \right]\ }

منابع

مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Time derivative». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۴ فوریه ۲۰۱۳.

آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.