مریم‌نخودی
مریم‌نخودی، کَلپوره یا مور سرده ای از گیاهان علفی است. پرشاخه به ارتفاع ۱۰ تا ۳۵ سانتیمتر و دارای ظاهر سفید پنبه‌ای که معمولاً در نواحی بایر، سواحل سنگلاخی و ماسه‌زارهای نواحی جهان می‌روید. برگهای آن باریک، دراز و پوشیده از کرکهای پنبه‌ای در هر دو سطح پهنک است. گلهائی به رنگهای سفید، سفید مایل به زرد یا زرد و حتی ارغوانی دارد. این حالت متغیر بودن نه تنها در رنگ گل بلکه در وضع ساقه گیاه که به صورت پرپشت و پرشاخه یا به حالت خوابیده درمی‌آید نیز دیده می‌شود. زمان گل دادن آن به تناسب شرایط محیط زندگی بین خرداد و مرداد است. زنبور عسل به علت وجود نوش در گلهای آن به سمت گیاه جلب می‌گردد.
| مریم‌نخودی | |
|---|---|
| مریم‌نخودی درختی | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | دولپه‌ای‌های نو |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | آستریده |
| راسته: | نعناسانان |
| تیره: | نعناعیان |
| سرده: | Teucrium L. (۱۷۵۳) |
| گونه نماد | |
| Teucrium fruticans L. | |
| گونه‌ها | |
|
متن را ببینید. | |
| مترادف | |
|
Monochilon Dulac | |
این جنس در ایران ۱۲ گونه گیاه علفی چندساله و گاهی بوته‌ای دارد. در جنوب ایران به این گیاه، حلپه می‌گویند و از دیرباز در درمان شماری از بیماری ها از آن استفاده میکردند و تا اندازه نیز در درمان های محلی و سنتی کاربرد دارد.
گونه‌های انحصاری آن در ایران عبارتند از:
- مریم‌نخودی شیرازی Teucrium persicum
- مریم‌نخودی فرنجمشکی Teucrium melissoides
- مریم‌نخودی کوهسری Teucrium macrum
گونه‌های مهم دیگر
- Teucrium ajugaceum
- Teucrium argutum
- Teucrium balfourii
- Teucrium balthazaris
- Teucrium botrys – مریم‌نخودی برگ‌بریده
- Teucrium canadense – مریم‌نخودی آمریکایی
- Teucrium capitatum درمنه نمدی
- مریم نخودی طناز – مریم‌نخودی طناز
- Teucrium corymbosum
- Teucrium cossonii – مریم‌نخودی میوه‌ای
- Teucrium cubense
- Teucrium flavum – مریم‌نخودی زرد
- Teucrium fruticans – مریم‌نخودی درختی
- Teucrium glandulosum
- Teucrium grandiusculum
- Teucrium laciniatum – مریم‌نخودی توری
- Teucrium marum  ؛ آویشن گربه
- کلپوره – مریم‌نخودی اسپانیایی
- Teucrium pyrenaicum
- Teucrium racemosum
- Teucrium scordium – مریم‌نخودی باتلاقی
- Teucrium scorodonia – مریم‌نخودی جنگلی
- Teucrium socotranum
- Teucrium townsendii
- Teucrium townsendii ssp. affine
- Teucrium townsendii var. townsendii
منابع
- مظفریان، ولی‌الله، فرهنگ نام‌های گیاهان ایران: لاتینی، انگلیسی، فارسی تهران: فرهنگ معاصر ۱۳۷۵، ص۳۰۸.
- ↑ Teucrium fruticans
- ↑ Eudicots
- ↑ Lamiales
- ↑ Lamiaceae
- ↑ "Teucrium", International Association for Plant Taxonomy (به انگلیسی) (Index Nominum Genericorum ed.), 1996-02-09 Retrieved on 2008-06-04.
- ↑ «کَلپوره» [گیاهان دارویی] هم‌ارزِ «Teucrium» مترادفِ: «مریم‌نخودی» هم‌ارزِ واژهٔ بیگانه‌ای دیگر (germander)؛ منبع: گروه واژه‌گزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر سیزدهم. فرهنگ واژه‌های مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی (ذیل سرواژهٔ کَلپوره)
- ↑ Teucrium capitatum