مردوک
مردوک یا مردوخ(marduk ) یکی از خدایان باستانی تمدن بابل است. در تمدن بابلیان مردوک به عنوان خدای باروری و آفرینش مطرح است. او در دوره حمورابی بهعنوان محافظ بابل بهشمار میرفت. مردوک فرزند انکی خدای آبها و جانشین آنو خدای خدایان است. در اساطیر بینالنهرین و در پی توسعه اقتدار سیاسی بابل، مردوک صفات بیشتر خدایان بینالنهرین را گرد آورد و در جنگ با دو نفر پرداخت تیامات و کینگو، و از ترکیب خون کینگو و خاک، انسان را درست کرد او همچنین به خدای سحر و جادو معروف است و به رئیس خدایان بابلی، آفریدگار انسان، نور و زندگی بدل شد. او را گاه در ردای جواهر دوخته و با عصا و حلقه پادشاهی مجسم کردهاند.
مردوک | |||||
---|---|---|---|---|---|
اعطای نشان | آسمانی | ||||
| |||||
نامهای دیگر | مردوخ | ||||
خاندان | بابلیان | ||||
پدر | انکی |
پاره ای از ظریف ترین بازمانده های ادبی بابلی دعاهایی است که مردان متقی و صادق در تقوی خود سروده اند. برای مثال بُختُنَصَّر پادشاه بابِل که اورشلیم را فتح نمود و معبد سلیمان را به همراه خانهها و دیوار شهر ویران کرد. او یهودیان را بهعنوان اسیر به بابل برد. با کمال فروتنی در برابر مردوک چنین راز و نیاز میکرده است:
بی تو ای پروردگار من، چه چیزی میتوان بود
برای شاهی که او را دوست داری و به نامش میخوانی
لقب او را چنانکه اراده ی توست متبرک خواهی ساخت،
و به راه راست رهبریش خواهی کرد.
من که امیری که فرمانبردار توام،
همانم که دست های تو مرا ساخته است.
این تویی که مرا آفریده ای،
و رهبری لشگر بندگان خود را به دست من سپرده ای،
و به مقتضای رحمت خود، ای خواجه من
نیروی سهمگین خود را به مهربانی و رحمت بدل کن،
و چنان کن که در قلب من
احترام به پروردگاری تو برانگیخته شود.
آنچه را خیر من در آن است به من ببخش.
ریشه اصطلاح مردوک
مردوک از ریشه سومری اوتو خدای آفتاب گرفته شده . در فرهنگ بابلی این نام امراوتو ( اوتو) نوشته شده که از زبان سومری برگردانده شدهاست و بابلیها او را به امروتوک یا مردوک تغییر نام دادهاند .
دوره هخامنشیان
در سال ۴۸۴ پیش از میلاد، خشایارشا ضمن سرکوب شورش بابل، استحکامات دفاعی آنجا را نابود و مجسمه خدای مردوک را تخریب کرد.
بابلیان اعتقاد داشتند مردوک در کوهی در جهان زیرین زندانی است و در جشن اکیتو میبایست آزادش میکردند.
براساس ترجمه های انجام شده از کتیبه یا منشور کوروش بار ها از اسم مردوک یاد شده.
منابع
- ↑ به شکل انسان بالدار. در بخش میراث میان رودان موزه لوور
- ↑ "Marduk". Wikipedia (به انگلیسی). 2022-09-19.
- ↑ خدایان
- ↑ Helmer Ringgren, (1974) Religions of The Ancient Near East, Translated by John Sturdy, The Westminster Press, p. 66.
- ↑ CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org
- ↑ علیرضا شاپور شهبازی-زندگی و جهانداری کوروش بزرگ-ص ۲۵۹