مردمک‌گشادی
مردمک گشادی یا میدریاسیس (به انگلیسی: mydriasis) حالتی است که در آن مردمک چشم ها در اثر برخی صدمات و اسیبها و یا در نتیجه مصرف بعضی از داروها (اتروپین، سیکلوپنتولات و...) گشاد می‌شود. عامل یا دارویی که این تاثیر را بر مردمک ها دارد را گشادکنندهٔ (به انگلیسی: mydriatic) می‌نامند.
| مردمک گشادی | |
|---|---|
| طبقه‌بندی و منابع بیرونی | |
| آی‌سی‌دی-۱۰ | H57.0 |
| آی‌سی‌دی-۹-سی‌ام | 379.43 |
| اُمیم | 159420 159410 106240 |
| دادگان بیماری‌ها | 8603 |
حالت عکس مردمک‌گشادی را مردمک‌تنگی می‌گویند.
اندازه طبیعی مردمک بین ۳ تا ۶ میلی‌متر است و در صورتی‌که قطر آن کمتر از ۳ میلی‌متر باشد مردمک‌تنگی و بیش از ۶ میلی‌متر باشد مردمک‌گشادی روی می‌دهد. در ۲۰ درصد افراد طبیعی بین اندازهٔ دو مردمک کمی اختلاف (اختلاف بیش از ۳% میلی‌متر) وجود دارد که به آن نابرابری مردمک‌ها گفته می‌شود.
انقباض و انبساط ماهیچه‌های عنبیه منجر به تنگ و گشاد شدن سوراخ مردمک می‌شود. اندازهٔ مردمک‌ها توسط دو ماهیچه شامل غیر مخطط حلقوی (اسفنکتر) و شعاعی عنبیه تنظیم می‌کند. عضلهٔ اسفنکتر از پاراسمپاتیک (شاخه‌های سمپاتیک کروی) عصب می‌گیرند.
انواع
- مردمک‌گشادی فلجی : مردمک‌گشادی ناشی از فلج عصب محرکهٔ مشترک چشم.
- مردمک‌گشادی کوری : اختلالی که در آن مردمک چشم نابینا گشادتر از مردمک چشم بینای دیگر است.
- مردمک‌گشادی متناوب : نوعی مردمک‌گشادی که به‌تناوب نخست در یک سو و سپس در سوی دیگر ظاهر می‌شود.
- مردمک‌گشادی تنجشی : مردمک‌گشادی ناشی از تنجش ماهیچهٔ گشادکنندهٔ عنبیه یا فزونی فعالیت دستگاه هم‌حس.
منابع
- مجموعهٔ واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان فارسی تا پایان سال ۱۳۸۹.
- Common eye diseases and their management", Galloway/Amoako/Browning, Springer science 2006, 3rd edition, p196
- Mydriasis in Farlex medical dictionary. citing: The American Heritage® Medical Dictionary. Copyright 2007, and Mosby's Dental Dictionary, 2nd edition.