مدلسازی فرایندهای سازمان
منظور از «مدیریت فرآیندهای کسب‌وکار» یا BPM، طراحی، اجرا و بهبود فعالیت‌های بین وظیفه‌ای است که اشخاص، سیستم‌های اطلاعاتی و شرکای تجاری را به‌هم پیوند می‌دهد. هر گونه مدل سازی جهت درک راحت‌تر از یک موجودیت ایجاد می‌شود و مدل سازی فرآیندهای سازمان نیز به همین منظور انجام می‌گردد. با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی و استفاده از ابزارهای فن آوری اطلاعات علاوه بر امکان مدل سازی (به وسیله این ابزارها)امکان شبیه سازی فرآیندهای مدل شده نیز وجود دارد، و این امکان به راحتی می‌تواند گلوگاه‌های موجود در سازمان را نمایان سازد. مهندسی سازمان با توجه به پیچیدگی‌های فرآیندهای موجود در سازمان و ارتبط آن‌ها با یکدیگر (زنجیره ارزش سازمان)تقریباً بدون استفاده از ابزارهای مدل سازی و شبیه سازی امکان‌پذیر نخواهد بود، و هر چه زمان را پشت سر می‌گذاریم پیچیگی‌های کسب کار بیشتر خواهد شد و مسلما فرایندها نیز!
ابزارهای مدل سازی
ابزارهای مدل سازی فرآیند روز به روز گسترش می‌یابند و هر روز امکانات بیشتری را در اختیار ما قرار می‌دهند. در ذیل به چند ابزار تجاری و Open source اشاره می‌کنم:
- BPMN
- ًTIBCO Software - TIBCO BPM
- INTALIO
- YASPER
- Appian - Appian Enterprise
- Macronetics - Automate BPM
- Ultimus - Ultimus BPM Suite
- Colosa - ProcessMaker
- ARIS
- QPR
- System Architect
- سیستم ساز BPMS
معانی مختلف مدیریت فرآیندهای سازمان
- BPM به‌عنوان یک رویکرد مدیریتی
- BPM به‌عنوان یک تکنولوژی
- BPM به‌عنوان یک روش توسعه سیستم‌های کاربردی
- BPM به‌عنوان یک الگوی یکپارچه‌سازی
مدل سازی فرآیند در مدیریت
- توجه جدی به فرآیندهای کسب‌وکار در سازمان‌ها پس از کار مایکل همر در زمینه مهندسی مجدد فرآیندها(اواسط دهه ۸۰ میلادی)
- رویکرد نظریه‌پردازان مدیریت به مفهوم «مدیریت مبتنی بر فرآیند» (دهه ۹۰ میلادی)
- پیدایش روش‌های BPI (بهبود فرآیندهای سازمانی)
- BPR(مهندسی مجدد فرآیندهای سازمانی)
- ۶ Sigma
- TQM
- Lean Thinking
نکته: BPI بهبود یکباره فرآیندهای کاری است، در حالیکه BPM مستلزم بهبود مستمر فرآیندها در سازمان می‌باشد!
BPM به‌عنوان یک پلتفرم فنی
راه‌حل‌های BPM مجموعه‌ای از ابزارهای نرم‌افزاری برای موارد زیر ارائه می‌کنند:
- 'مدلسازی و اجرای فرآیندهای کاری'
- 'مدیریت تغییرات قواعد کاری'
- 'تحلیل و ارزیابی فرآیندها'
- 'یکپارچه‌سازی با سیستم‌ها، پایگاه‌های داده‌ای و منابع اطلاعاتی موجود'
BPMS = BPM Suites / BPM Systems
آینده BPM
هم‌اکنون تولیدکنندگان بزرگ راه‌حل‌های ERP نیز برنامه‌هایی برای انتقال بستر فنی محصولات خود به BPM طراحی کرده‌اند:
- Oracle: در سال ۲۰۰۸ اولین محصولات مبتنی بر Fusion Middleware ارائه و تا سال ۲۰۱۰ تمام محصولات منتقل خواهد شد.
- SAP: اولین محصولات با رویکرد BPM در سال ۲۰۰۷ ارائه و تا سال ۲۰۱۰ به‌طور کامل منتقل خواهد شد.
استانداردهای فنی مدل سازی فرآیند Business Process modeling
- BPMN: استاندارد ترسیم فرآیندها*XPDL: استانداردی برای تبادل توصیف فرآیندها بین BPMSهای مختلف
- BPML : استاندارد مدلسازی و توصیف فرآیندها
- BPEL : زیان استاندارد توصیف فرایندها*BPEL۴WS: توسعه‌ای از BPML برای کار با سرویسهای وب
- Wf - XML: استانداردی برای یکپارچه‌سازی و اتصال WFها
قابلیت‌ها / اجزای استاندارد یک BPMS
- Graphical Business Process Modeling(مدل سازی شماتیک فرآیندهای کسب و کار سازمان)
- Orchestration (Workflow) Engine
- (Process Analysis Tools (BAM): آنالیز فرآیندهای مدل شده
- Rule Engine:موتورهایی جهت تدوین قوانین و محدودیت‌ها بر روی فرآیندها
- Process Registry / Repository
- Simulation & Optimization: شبیه سازی کسب کار بر مبنای فرآیندها و قوانین تعریف شده در سیستم
- (Application Integration (EAI, ESB
- (Document / Content repository (EDM
منابع
- http://www.bpmn.ir
- http://www.1000ventures.com/business_guide/bpms.html
- en:BPMN
- http://www.bpmmagazine.net/ بایگانی‌شده در ۲۱ دسامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine
- http://www-128.ibm.com/developerworks/library/ws-bpm4analyst/
- https://web.archive.org/web/20071217005234/http://www.iie.ir/
- http://www.pnmsoft.com/ بایگانی‌شده در ۲۶ ژانویه ۲۰۲۱ توسط Wayback Machine
- RUP document.
- Industrial Management Institute, MITM, Mani Daneshpajouh(سازمان مدیریت صنعتی، گروه مدیریت فن آوری اطلاعات، مانی دانش پژوه)