متاتالاموس

متاتالاموس (انگلیسی: Metathalamus) یا دگرنَهَنج آن قسمت از تالاموس یا تالامنسفال است که از اجسام زانوئی میانی و جانبی تشکیل شده‌است.

متاتالاموس به معنای تالاموس تغییر شکل یافته در پایین تالاموس و در طرفین مغز میانی قرار دارد. متا پیشوندی است به معنی دیگرگون. متاتالاموس از جسم زانویی Geniculate bodyهای داخلی و خارجی تشکیل شده‌است.

متاتالاموس شامل اجسام زانویی داخلی و خارجی می‌باشد. جسم زانویی داخلی (Media Geniculate body) ، برجستگی بیضی شکلی است که در زیر پولوینار تالاموس و در منتهی‌الیه جانبی برجستگی فوقانی superior culliculus واقع شده‌است و توسط بازوی تحتانی به برجستگی تحتانی وصل می‌شود. رشته‌های عصبی آوران از نوار خارجی و برجستگی تحتانی به جسم زانویی داخلی می‌آیند و سپس رشته‌های وابران جسم زانویی داخلی از طریق ناحیهٔ زیر عدسی(Sublentiform) کپسول داخلی به ناحیهٔ شنوایی لوب گیجگاهی قشر مغز می‌روند. از نظر عملی جسم زانویی داخلی آخرین ایستگاه تقویت تحریکات شنوایی در سر راهشان به قشر مغز می‌باشد.

لب زانویی جانبی نیز برجستگی بیضی شکل کوچکی در ناحیهٔ قدامی طرفی جسم زانویی داخلی می‌باشد و در زیر تالاموس قرار می‌گیرد. جسم زانویی خارجی توسط بازوی فوقانی با برجستگی فوقانی مرتبط می‌باشد و توسط بخش داخلی لوب گیجگاهی پوشیده می‌شود. جسم زانویی خارجی دارای شش لایه می‌باشد که لایه‌های ۱ ، ۴ و ۶ رشته‌های بینایی طرف مقابل و لایه‌های ۲ ، ۳ و ۵ رشته‌های بینایی همان طرف را دریافت می‌کنند. رشته‌های عصبی آوران از دستگاه بینایی به جسم زانویی خارجی می‌آید و رشته‌های وابران این جسم از طریق ناحیهٔ خلف عدسی (Retrolentiform) کپسول داخلی به ناحیه بینایی قشر مغز می‌روند. از نظر عملی نیز این جسم آخرین ایستگاه تقویت پیام‌های بینایی به مقصد قشر مغز می‌باشند.