مانوئل نوریگا
مانوئل آنتونیو نوریگا مورنو، (اسپانیایی: Manuel Antonio Noriega Moreno; زاده ۱۱ فوریهٔ ۱۹۳۴ – درگذشته ۲۹ مهٔ ۲۰۱۷)، سیاست‌مدار، افسر نظامی، قاچاقچی مواد مخدر و دیکتاتور نظامی پاناما بین سال‌های ۱۹۸۳ تا ۱۹۹۰ میلادی بود.
مانوئل نوریگا Manuel Noriega | |
|---|---|
نوریگا پس‌از تسلیم به نیروهای نظامی ایالات متحده آمریکا | |
| رهبر آزادی‌بخش ملی | |
| دوره مسئولیت ۱۵ دسامبر ۱۹۸۳ – ۲۰ دسامبر ۱۹۸۹ | |
| پس از | پست ایجاد شده |
| پیش از | پست حذف شده |
| رهبر نظامی پاناما | |
| دوره مسئولیت ۱۲ اوت ۱۹۸۳ – ۲۰ دسامبر ۱۹۸۹ | |
| رئیس‌جمهور | Ricardo de la Espriella Jorge Illueca Nicolás Ardito Barletta Vallarino Eric Arturo Delvalle Manuel Solís Francisco Rodríguez |
| پس از | روبن داریو پاردس |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | Manuel Antonio Noriega Moreno ۱۱ فوریهٔ ۱۹۳۴ پاناماسیتی |
| درگذشته | ۲۹ مهٔ ۲۰۱۷ (۸۳ سال) پاناماسیتی |
| ملیت | پانامایی |
| همسر(ان) | Felicidad Sieiro de Noriega |
| فرزندان | ۳ |
| محل تحصیل | Chorrillos Military School (لیما، پرو) Western Hemisphere Institute for Security Cooperation|School of the Americas (کلمبوس، جورجیا، آمریکا) |
| دین | کلیسای کاتولیک |
| خدمات نظامی | |
| وفاداری |  پاناما |
| خدمت/شاخه |  نیروهای دفاعی پاناما |
| سال‌های خدمت | ۱۹۶۷–۱۹۹۰ |
| درجه |  ارتشبد |
| فرمانده | نیروهای دفاعی پاناما |
| جنگ‌ها/عملیات | حمله ایالات متحده آمریکا به پاناما |
تحصیلات
او تحصیل کرده دانشکده نظامی در پرو است.
پیش از رهبری
او از حامیان کودتای موفقیت‌آمیز ژنرال عمر توریخوس علیه آرنولفو آریاس در سال ۱۹۶۸ بوده‌است. در سال ١٩٨٣ و در پی سقوط دولت و سپس مرگ مشکوک ژنرال عمر توریخوس قدرت او افزایش چشمگیری پیدا کرد.
وی پیش از رسیدن به رهبری ارشد پاناما، برای سه دهه خبرچین سابق سازمان آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و سپس برای مدت طولانی ریاست سرویس اطلاعاتی این کشور را بر عهده داشت. در این دوران آمریکا از سرکوب‌های سیاسی او چشم‌پوشی می‌کرد.
در دهه ۱۹۸۰ میلادی به منظور کمک مالی به عملیات مخفیانه دولت آمریکا در حمایت از نیروهای مخالف جبهه آزادی‌بخش ملی ساندینیستا در نیکاراگوئه وارد ماجرای ایران-کنترا (ماجرای مک‌فارلین) شد.
سرنگونی
پس ار انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا (۱۹۸۸) و انتخاب جرج ایچ دابلیو بوش رابطه او با آمریکا رو به تیرگی رفت. آمریکا او را متهم به تبدیل پاناما به شاهراه انتقال مواد مخدر از آمریکای جنوبی به کشور آمریکا کرد. او در پاسخ آمریکا را به دخالت در امور پاناما متهم کرد .
در جریان حمله ۲۰ دسامبر ۱۹۸۹ آمریکا به پاناما به دستور جرج بوش دولت مانوئل نوریگا در ۳۱ ژانویه ۱۹۹۰ فروپاشید.
زندان
نوریگا در تازش آمریکا دستگیر و به میامی منتقل شد. دادستان‌های آمریکایی اعلام کردند، وی با قاچاق مواد مخدر، هزاران تُن کوکائین وارد آمریکا کرده‌است. در سال ۱۹۹۰ دادگاهی در آمریکا او را به جرم پول‌شویی و قاچاق مواد مخدر به ۳۰ سال زندان محکوم کرد. اما به دلیل رفتار خوب او این حکم به ۱۷ سال کاهش یافت.
در سال ۲۰۰۷ و با ۱۷ اتهام، دولت فرانسه نیز وی را به پول‌شویی متهم کرد. در آوریل سال ۲۰۱۰ نوریگا به فرانسه مسترد و در سال ۲۰۱۱ به پاناما فرستده شد تا به اتهام فساد، قتل و نقض حقوق بشر محاکمه شود. وی در پی اتهام به قتل، فساد و اختلاس به ۶۰ سال زندان محکوم شد.
بیماری
در ۱۶ بهمن ۱۳۹۰ پلیس ملی پاناما اعلام کرد، نوریگا احتمالاً به دلیل سکته از زندان به بیمارستان منتقل شده‌است. همچنین اعلام کرد، که نوریگا از فشار خون بالا و به احتمال زیاد خونریزی مغزی رنج می‌برده است.
او در ژانویه سال ۲۰۱۷ به دلیل وضع سلامتی وخیم خود از زندان آزاد و جهت آمادگی برای عمل جراحی مغز در حبس خانگی قرار گرفت.
درگذشت
او که از مارس ۲۰۱۷ در پی عمل جراحی مغز دچار خونریزی شده بود در ۲۹ مه ۲۰۱۷ در ۸۳ سالگی و به دنبال یک جراحی مغز درگذشت.
جوایز
وی از برندگان جوایزی چون لژیون دونور است.
ایران
او نقشی کلیدی در "ماجرای ایران-کنترا" (ماجرای مک‌فارلین) در اواسط دهه ۱۹۸۰ میلادی داشت.
پانویس
- ↑ Gilboa, Eytan. "The Panama Invasion Revisited: Lessons for the Use of Force in the Post Cold War Era". Political Science Quarterly. 110 (4): 539. doi:10.2307/2151883. Archived from the original on April 12, 2012. Retrieved July 1, 2011.
- ↑ روزنامه دنیای اقتصاد شماره روزنامه ۴۲۲۴ شماره خبر۳۳۳۱۲۱۶ (۱۳۹۶/۱۰/۴). «حمله آمریکا به پاناما».
- ↑ «مانوئل نوریگا، رهبر نظامی سابق پاناما درگذشت». بی‌بی‌سی فارسی. ۹ خرداد ۱۳۹۶.
- ↑ Elida Moreno (Tue May 30, 2017). "Ex-Panamanian dictator Noriega, ousted in U.S. invasion, dies at 83". Reuters (به انگلیسی).
- ↑ "مانوئل نوریگا، دیکتاتور پیشین پاناما، درگذشت". dw.com (به انگلیسی). 30 May 2017.
- ↑ «فرانسه نوریگا را به پاناما مسترد می کند». بی‌بی‌سی فارسی. ۲ آذر ۱۳۹۰.
- ↑ استفانی هولمز (۷ اردیبهشت ۱۳۸۹). «آمریکا مانوئل نوریگا را به فرانسه مسترد کرد». بی‌بی‌سی فارسی.
- ↑ «دیکتاتور پاناما در زندان سکته کرد». Shafaf.ir. ۱۷ بهمن ۱۳۹۰.
- ↑ ISNA - 02-06-2012 - 90/11/17 - سرویس: / بین‌الملل - فرامنطقه‌یی / شماره خبر: 1944078
- ↑ «دیکتاتور پاناما در زندان سکته کرد». تابناک. ۱۷ بهمن ۱۳۹۰.
- ↑ «ژنرال نوریگا به پاناما باز می گردد». بی‌بی‌سی فارسی. ۲۰ آذر ۱۳۹۰.
- ↑ Davis, Lizzie. "Manuel Noriega, former ruler of Panama, sent to jail by French judge". The Guardian. Retrieved 30 May 2017.
- ↑ "Quand Noriega était décoré de la Légion d'honneur" [When Noriega was awarded the Legion of Honour] (به فرانسوی). August 29, 2007. Archived from the original on 8 July 2010. Retrieved July 8, 2010.